Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
EYT'liler e-Devlet üzerinden emeklilik başvurularını yapacak
Milyonlarca kişinin merakla beklediği EYT ile ilgili düzenlemenin TBMM Genel Kurulunda yasalaşmasıyla gözler başvuru sürecine çevrildi. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili yasanın Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından, emeklilik başvurularıyla ilgili süreç başlayacak. Yasa kapsamındakiler emekli olabilmek için mevcut iş yerlerine "emeklilik" gerekçesiyle işten ayrılma başvurusu yapacak. İşverenin işten ayrılış bildiriminin ardından, EYT'liler e-Devlet üzerinden emeklilik için kolayca başvurabilecek.
EYT işten çıkarmada 8 numaralı kod kullanılacak
İşverenler, EYT kapsamındakilerin işten çıkartma işlemlerinde normal emeklilik prosedürlerini izleyecek. Bu kapsamda, işten çıkartmada 8 numaralı kod kullanılacak. İşveren emekli olan çalışanına hak ettiği kıdem tazminatını ödeyecek. EYT'lilerin kıdem tazminatına ilişkin Kredi Garanti Fonu'ndan destek verilecek.
Öte yandan, EYT kapsamında emekli olanlar, 30 gün içinde aynı iş yerinde çalışmaya başlamaları halinde yüzde 5 oranında sosyal güvenlik destek primi indirimi hakkından yararlanabilecek.
EYT yasası kimleri kapsıyor?
EYT'de herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacak. Toplam 5 milyon çalışanı etkileyen düzenlemeyle, 2023 yılında 2 milyon 250 bin kişi emekli olabilecek.
Yasadan, 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler yararlanacak. 4/a (SSK) sigortalıları için kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5000-5975 arasında kademeli prim gün şartlarını taşıyanlar, 4/b (Bağkur) ve 4/c ( Emekli Sandığı) sigortalıları için de kadınlarda 20 tam yıl, erkekler de 25 tam yıl hizmeti olanlar aylık alabilecek.
Kıdem tazminatının hesaplanması
Türkiye'de ilk kez 1936'da çıkarılan İş Yasası ile uygulanmaya başlayan kıdem tazminatı, bir iş yerinde en az 1 yıldır çalışan işçinin belirli şartlar oluştuğunda işten ayrılırken aldığı toplu ödeme tutarını ifade ediyor.
Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işten ayrılırken giydirilmiş en son brüt ücreti esas alınıyor. İşçiye, iş yerinde geçirdiği her bir yıl için bir aylık (30 gün) brüt ücreti tutarında ödeme yapılıyor, bu ödemeden sadece damga vergisi kesiliyor.
Kıdem tazminatı nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin çalışmış olduğu bir şirkette her bir yıla karşılık olarak işçiye çalıştığı yıl kadar toplu olarak ödenen tazminattır.
Kıdem tazminat tavanı tutarı ne kadar?
- Mevcut asgari ücretle birlikte asgari ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 10008 lira olacak. Asgari ücretle 5 yıldır aynı işyerinde çalışanın kıdem tazminatı şu an 32 bin 355 lira olarak hesaplanıyor. 5 yıl süreyle bir işyerinde çalışan asgari ücretli yeni yıldan itibaren 50 bin 40 TL kıdem tazminatı alacak.
Kıdem tazminat tavanı tutarı ise asgari ücrete göre belirlenmiyor. Kıdem tazminatının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesini aşamayacağı yasayla belirlenmiş durumda. Kıdem tazminatı tavanı halen 15 bin 371 lira olarak uygulanıyor. Bu rakam ocak ayında yeniden belirlenecek. (Not: İhbar tazminatı, izin hakları ve yan haklar hesaplanmamıştır)
Kıdem tazminatı nasıl hesaplamalar?
- SGK brütü 15 bin 371 liranın üzerinde olan tüm çalışanlar tavan rakamdan faydalanabilecek. Buna göre; 10 yıl çalışmış bir kişi işten çıkarılırsa, alacağı kıdem tazminatı 153 bin 714 lira olacak.
- Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) de dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.
3 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
Asgari ücretli: 30 bin 24 lira
12 bin TL brüt ücret: 36 bin lira
15 bin 371 üstü brüt ücret: 46 bin 113 lira
5 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
Asgari ücretli: 42 bin 530 lira
12 bin TL brüt ücret: 60 bin lira
15 bin 371 üstü brüt ücret: 76 bin 855 lira
10 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
Asgari ücretli: 85 bin 60 lira
12 bin TL brüt ücret: 120 bin lira
15 bin 371 üstü brüt ücret: 153 bin 710 lira
15 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
Asgari ücretli: 127 bin 590 lira
12 bin TL brüt ücret: 180 bin lira
15 bin 371 üstü brüt ücret: 230 bin 565 lira