ABD’de Kongre’nin alt kanadı olan 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve üst kanadı olan 100 üyeli Senato’nun da 35 üyesi için gerçekleştirilen ara seçimlerde birçok eyalette sonuçlar kesinleşirken üç eyalette sayım devam ediyor. Seçim öncesi Cumhuriyetçilerin sandıktan ezici bir üstünlükle ayrılacağı öngörülürken yarışın başa baş bir şekilde sonuçlandığı değerlendirmesi yapılıyor. Seçim, ABD başkanı Joe Biden için referandum niteliği taşıyordu. Resmi olmayan sonuçlara göre Senato’da Cumhuriyetçiler 20 sandalye kazanırken Demokratlar 12 sandalyenin sahibi oldu. Yeni tabloda Cumhuriyetçilerin 49, Demokratların elinde 48 sandalye bulunurken sayımın sürdüğü eyaletlerden ve Aralık’ta Georgia’dan gelecek sonuçların belirleyici olması bekleniyor. 51 senatör sayısına ulaşan taraf, Kongre’nin bu kanadında çoğunluğun da sahibi olacak. Denge yine 50’ye 50’de kalırsa Demokrat Başkan Yardımcısı Kamala Harris, aynı zamanda Senato Başkanı olduğu için eşitliği bozacak ve Senato’nun kontrolü Demokratlarda kalacak. Öte yandan seçimlerden önce Demokratların çoğunluğu elinde bulundurduğu Temsilciler Meclisi yarışında ise şu ana kadar açıklanan sonuçlara göre Cumhuriyetçiler 198 sandalye kazanırken Demokratlar ise 167 sandalyenin sahibi oldu. Demokratlar Temsilciler Meclisi’nde 220, Cumhuriyetçiler ise 212 sandalyeye sahipti, 3 sandalye ise boştu. Temsilciler Meclisi’nde 218 sandalyesi bulunan parti, meclis çoğunluğunu elde ediyor.
ÜÇ EYALET BELİRLEYECEK
Nevada, Arizona eyaletlerinde sonuçlar henüz netleşmezken oyunu mektupla kullanan seçmenlerin sonucu belirleyeceği kaydediliyor. Oy sayımının günler alabileceği belirtilirken Georgia’da ise adaylardan hiçbirinin yüzde 50’den fazla oy alamaması sebebiyle seçim Aralık’taki ikinci tura kaldı. Cumhuriyetçilerin Pensilvanya’daki yenilginin ardından Senato’da kontrolü sağlaması için Nevada, Arizona ve Georgia eyaletlerinden en az ikisinde seçimi kazanmaları gerekiyor.
PENSİLVANYA’DA BÜYÜK DARBE
Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu Pensilvanya eyaletinde Cumhuriyetçi Parti’nin Senato adayı olan Türk kökenli kalp cerrahı Prof. Dr. Mehmet Öz, seçimleri Demokrat Partili rakibi John Fetterman’a kaybetti. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın da desteklediği Öz, kesin olmayan sonuçlara göre yüzde 47,29 oy oranında kaldı. Fetterman ise oyların yüzde 50,3’ünü almayı başardı. Seçim öncesi anketlerde Öz, küçük bir farkla önde görünüyordu. ABD medyası, Pensilvanya’da Cumhuriyetçilerden boşalan sandalyeyi elde eden Demokratlar için sonucun büyük moral kaynağı olduğunu ifade etti.
İLK İŞ PELOSİ’Yİ DEVİRMEK
Analistler, Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’nde 218 sandalyeyi bulabileceğini belirtirken bunun da mevcut Meclis Başkanı Nancy Pelosi’nin görevinin sona ermesi anlamına geldiğini söylüyor. Cumhuriyetçi Parti’nin Temsilciler Meclisi’ndeki azınlık lideri Kevin McCarthy, seçimin ardından yaptığı konuşmada Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmeye çok yakın olduklarını belirterek ilk işlerinin Meclis Başkanı Demokrat Partili Pelosi’yi devirmek olacağını iddia etti.
GRAHAM: HAYAL KIRIKLIĞI YAŞIYORUM
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, NBC’ye verdiği söyleşide seçim sonuçlarını değerlendirdi. “Kesinlikle Cumhuriyetçi kırmızı bir dalga değil” ifadesini kullanan Graham, beklentilerin aksine Cumhuriyetçi adayların rakipleri karşısında bariz bir üstünlük kuramamasından dolayı derin bir hayal kırıklığı hissettiğini dile getirdi. Eski Başkan Trump’ın Cumhuriyetçi adayların potansiyel oylarını düşürdüğü görüşüne katılmadığını ifade eden Graham, Cumhuriyetçilerin az bir farkla da olsa hem Temsilciler Meclisi’nde hem de Senato’da üstünlüğü ele alacaklarını iddia etti.
TRUMP ZORA SOKTU
Cumhuriyetçilerin ara seçimlerde beklenen güçlü zaferi elde edememiş olması, eski Başkan Donald Trump’ın da adaylık sürecini zora sokabilir. Trump’ın senato için desteklediği iki aday Pensilvanya’da Mehmet Öz’ün, Georgia’da ise Herschel Walker’ın istenen neticeyi alamaması, Cumhuriyetçi Parti içerisinde Trump’ın adaylığı hakkında soru işaretlerinin ve muhalefetin artmasına neden olabileceği değerlendiriliyor.
Sistem felç olabilir
- Seçimler netleşmedi henüz. Temsilciler Meclisi Demokratlar’dan Cumhuriyetçilere kaydı. Senato’da durum net değil. Seçimlerden Cumhuriyetçilerin beklentisi 250 sandalyeydi. Temsiciler Meclisi’nde 218 sandalye yetiyorken, beklenti ezici üstünlüktü. Kırmızı Dalga diyorlar bu duruma. Senato’da da 4-5 vekille üstün gelmeyi planlıyorlardı ama olmadı. Ancak Biden, iki alandan en az birini kaybedecek bu aşikar. ABD’de kanun yapmak için gereken birkaç husus var. Bunlardan biri ABD Başkanı’nın onayı. Diğeri de meclis onayı. Şu durumda uzlaşı olmadan ne Başkan’ın istediği yasa çıkabilecek, ne de meclisin. Hem meclis, hem de Başkan topal ördek pozisyonuna düşüyor. İki tarafın da birbirini felç etmesi söz konusu. Bu durum, Amerikan siyasetinde ciddi bir mutabakat sağlanmadığı takdirde kararların geçmeyeceği anlamına geliyor. Diğer taraftan Kırmızı Dalga’nın beklendiği kadar ezici olmadığını gördük. ABD tarihinin en fazla sağlık sorunları ile uğraşan başkanının, görev süresi boyunca gerek kötü performans sergilemesine rağmen bu sonucun çıktığına dikkat etmemiz gerek. Bunun da sebebi, ABD’de Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında ciddi bir polarizasyon var. Swing water dediğimiz sağdan sola-soldan sağa kayma potansiyeline sahip seçmenin indeksi çok azaldı kutuplaşma nedeniyle. Meclisin seçim sonrası yapılanması, Türkiye’yi bugün olduğundan ne iyi ne de kötü etkiler.
CUMHURİYETÇİLERİN YENİ YILDIZI: DESANTIS
Dört yıl önce Demokrat rakibi Andrew Gillum karşısında yüzde 0,25 oy farkıyla Cumhuriyetçi Florida Valisi seçilen Ron DeSantis eyaletteki valilik seçimini yaklaşık 20 puan farkla kazanmayı başardı. Seçim başarısı DeSantis'in başkan adaylığı şansını da artırdı. Latin kökenli DeSantis, Cumhuriyetçi Parti'nin 2024'te başkan adayı olabilecek bir isim olarak görülüyor. Eski Başkan Donald Trump ise DeSantis’in adaylığının Cumhuriyetçi Parti’ye zarar vereceğini savundu. Ron DeSantis görev süresi boyunca LGBT karşıtı bir politika izledi ve koronavirüs pandemisi kısıtlamalarına karşı çıktı.
