Avrupa Birliği (AB) üyesi İrlanda ve İspanya'nın yanı sıra Avrupa ülkesi Norveç'in başbakanları, dün düzenledikleri eş zamanlı basın toplantılarıyla, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına uygun olarak 1967 sınırları temelinde bir Filistin devletini tanıdıklarını ilan etti. Üç başbakan da tanıma kararlarının 28 Mayıs'ta resmiyete kavuşacağını bildirdi. Filistin devletinin tanınması, İsrail cephesinde büyük bir öfkeye sebep olurken Filistin cephesinde ise memnuniyetle karşılandı. Söz konusu üç ülkeye başka Avrupa ülkelerinin de katılacağı ifade ediliyor. Bu kapsamda Belçika ve Malta hükümetlerinden gelen açıklamalar sıradaki ülkelerin bunlar olduğunu gösteriyor.
ORTAK BARIŞ VURGUSU
İrlanda ve Norveç başbakanları, Filistin'i tanıma kararlarını yanlarına aldıkları dışişleri bakanlarıyla birlikte basın toplantıları düzenleyerek duyururken, kararı Orta Doğu barışının sağlanmasına katkı sunmak için aldıklarını vurguladı. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, On binlerce kişinin öldüğü ve yaralandığı bir savaşın ortasında hem İsraillilere hem de Filistinlilere siyasi çözüm sunan tek alternatifi canlı tutmaları gerektiğini belirterek bunun, "yan yana, barış ve güvenlik içinde yaşayan iki devlet için gerekli" olduğunun altını çizdi. İrlanda Başbakanı Simon Harris de, Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkına vurgu yaptığı açıklamasında, "Uluslararası hukukun temel ilkeleri olarak özgürlük ve adalete inanıyoruz, kalıcı barışın ancak özgür halkın özgür iradesi temelinde sağlanabileceğine inanıyoruz" diye konuştu. Ayrıca Harris, açıklamasının ardından akşam saatlerinde Abbas'la telefonda görüştü. İrlanda halkı adına iki devletli barışçıl çözüm umutlarını canlı tutmak için ülkesinin Filistin'i tanıyacağını bildirdi.
SANCHEZ: BU BİR BAŞLANGIÇ
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise Filistin devletini tanıma kararını Meclis Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada "Sözlerin eyleme geçme vakti geldi. Bu bir son değil, başlangıç" diyerek ilan etti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun tüm ateşkes çağrılarına "sağır" olduğunu, "Filistin ile ilgili hiçbir barış planı bulunmadığını" ve "barış, güvenlik ve istikrar için tek seçenek olan iki devletli çözümü tehlikeye atmaya başladığını" belirten Sanchez, "Çok açık şekilde duvarlar örülse de halklar bombalansa da Filistin toprakları hayatta kalacaktır" şeklinde konuştu. Sanchez, Filistin'in tanınması kararını alırken önceliklerinin "barış, adalet ve tutarlılık" olduğunun altını çizdi. Sanchez, meclis sıralarını dolduran İspanyol vekillerce ayakta alkışlandı.
İSRAİL ÜÇ ÜLKEYE ÖFKELİ
BM, 1967 yılında aldığı 242 sayılı kararla o yıl Arap ülkeleriyle İsrail arasında yaşanan savaşta, Batı Şeria, Golan Tepeleri ve Gazze'yi de işgal eden İsrail'in işgal ettiği toprakları boşaltmasını istemişti. 1993 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile Oslo anlaşmasını imzalayan İsrail de BM kararlarına uymayı taahhüt etmişti. Buna karşılık söz konusu karar ve anlaşmaları hatırlatarak Filistin devletini tanıma kararı alan üç ülke, İsrail tarafından büyük bir öfkeye karşılandı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Norveç, İrlanda ve İspanya'nın bağımsız Filistin devletini tanıyacaklarını açıklamasına tepki gösterdi. Netanyahu, X platformundan yaptığı görüntülü paylaşımda, "Birkaç Avrupa devletinin Filistin devletini tanımaya kararlı olmaları terörü ödüllendirmektir" dedi. İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, İrlanda, Norveç ve İspanya'daki büyükelçilerini istişareye çağırdığını ilan etti. İktidardaki koalisyon hükümetinin ortağı aşırı sağcı ulusal güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ise "Bu sabah Filistin devletini tanıyan ülkeler, İsrail'e bir ödül vermek istiyor. Kadın gözlemcileri kaçıranlar ve onların Gazze'deki pek çok destekçisine, Filistin devleti ilanını dahi içerecek şekilde hiçbir teslimiyete izin vermeyeceğiz. Hamas tamamen yok edilmeli; ona ve destekçilerine izin verilmemeli" dedi. İsrail'deki muhalefetin liderlerinden Yair Lapid de kararı "skandal" olarak nitelerken, "bunun kriz kaynaklı değil, beceriksizlik kaynaklı olduğunu" savunarak hükümeti suçladı.
SLOVENYA, MALTA VE BELÇİKA'DAN DA OLUMLU MESAJLAR
Başka ülkelerden de olumlu açıklamalar geliyor. Times Of Malta gazetesine konuşan Malta Hükümeti Sözcüsü, ülkesinin böyle bir kararı katkı sağlayacağına inandığında, yeri ve zamanı geldiğinde vereceğini söyledi. Belçika Başbakan Yardımcısı Petra De Sutter ise "Artık Filistin halkının bağımsız bir devlet hakkı da dahil olmak üzere kendi kaderini tayin etme hakkını tanımanın zamanıdır" diyerek ülkesinin de benzer bir karar almasını istedi. Slovenya Dışişleri Bakanlığı da üç ülkenin Filistin'i tanıma açıklamasından memnuniyet duyduklarını ilan etti.
MEŞRU TEMSİLCİ FKÖ OLACAK
Filistin Devlet Başkanlığı, FKÖ ve Hamas'tan yapılan açıklamalarda, üç ülkenin kararından memnuniyet duyulduğu aktarıldı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ise Filistin devletinin tanınmaya başlandığı bir dönemde bütün Filistinli grupların halkın meşru temsilcisi olarak FKÖ'nün öne çıkması konusunda tam bir konsensüs içerisinde olduğunu ilan etti. Abbas'ın açıklamasında üç ülkenin bu kararlarının Filistin meselesinin çözümü yönünde atılmış somut adımlar olduğuna vurgu yapıldı. BM'ye tam üyelik sürecinin de işlediğini hatırlatan Filistin'in BM Daimi Temsilcisi Riyad Mansur da kararı "Avrupa'dan harika haberler alıyoruz" şeklinde karşıladı.
BM ÜYESİ 193 ÜLKENİN 143'Ü TANIDI
Norveç, İrlanda ve İspanya'nın ilanlarının ardından 1988'den beri Filistin'i tanıyan BM üyesi ülke sayısı 143'e ulaşacak. İrlanda ve İspanya ile birlikte Filistin'i tanıyan AB ülkesi sayısı ise 10'a çıkacak.
ALMANYA VE FRANSA TEMKİNLİ
Almanya ve Fransa Filistin'in devlet olarak tanınmasına temkinli yaklaşıyor. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Baerbock, bazı ülkelerin bağımsız Filistin devletini tanıyacaklarını açıklamasına ilişkin, "Şu anda yaşadığımız bu korkunç duruma bir çözüm için sembolik bir tanıma değil, siyasi bir tanıma gerekmektedir" dedi. Fransa Dışişleri Bakanı Sejourne de Filistin'i devlet olarak tanımanın ülkesi için tabu olmadığını söyledi. Ancak Sejourne, "Bunun yanı sıra, tanıma yalnızca sembolik olmamalı çatışmanın çözümüne de katkıda bulunmalıdır. Ancak şu anki tanıma daha fazla yol göstermeyecektir" diye konuştu.
