AK Parti ve MHP’nin üzerinde uzun bir mesai harcadığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasalarına ilişkin değişiklik teklifi dün Meclis’e sunuldu.
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı ve MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, Meclis’te yaptıkları basın toplantısıyla teklifin ayrıntılarını açıkladı. AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan teklifin ayrıntıları şöyle:
BARAJ YÜZDE 7
- Milletvekili Seçimi Kanunu, Siyasi Partiler Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Kanunu ile Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarları Seçimi Kanunu’nda değişiklikler öngör teklif 15 maddeden oluşuyor. Teklifle, yüzde 10 olan seçim barajı yüzde 7’ye düşürülecek.
PAKETİN SÜRPRİZİ
Teklifteki sürpriz madde ise barajı geçen ittifak içindeki siyasi partilerin çıkaracağı milletvekili sayısının hesaplanması oldu. Buna göre, partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy oranı esas alınarak genel D’Hondt uygulamasıyla belirlenecek. Mevcut uygulamada ise partilerin seçim çevresinde çıkarabilecekleri milletvekili sayısının hesaplanmasında, ittifakın aldığı toplam geçerli oy sayısı dikkate alınıyordu.
Siyasi partilerin tüzel kişiliklerine destek verilmesi amaçlanan düzenlemeyle, ittifak içinde görünür olan her partinin ittifak dışındaki görünürlüğünün de güçlendirilmesi hedefleniyor.
VEKİL TRANSFERİNE SON
- Bir diğer önemli değişiklikle de siyasi partilerin seçime girebilmeleri için Meclis’te grup kurma şartı kaldırılacak. Böylece partilerin seçime girme şartı olarak sadece en az 41 ilde seçimden 6 ay önce örgütlenmeyi tamamlamaları ve büyük kongrelerini yapmaları şartı aranacak. Böylelikle ‘hülle’ yoluyla milletvekili transferlerinin de önüne geçilecek. Ancak örgütlenmeyi ve büyük kongrelerini üst üste iki defadan fazla ihmal edenler seçime katılma yeterliliğini kaybedecek.
SEÇİM GÖÇÜNE ÖNLEM
Yerel seçimlerle birlikte yapılan muhtarlık seçimleri için akrabasına veya tanıdığına oy vermek amacıyla yaşanan “seçmen göçü”nün önüne geçilecek. Yerleşim yeri adresine göre oluşturulan bir yıl önceki seçmen kütüğüne göre güncelleme işlemleri yapılacak. Yani değişiklikle, seçimlere kısa bir süre kala seçmen kütüklerinin yer değiştirilmesi mümkün olmayacak. Düzenlemeyle seçmen iradesinin sandığa net bir şekilde yansıtılması amaçlanıyor.
Yine adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde gözükmeyenler, en son seçmen olduğu adrese göre seçmen listelerine kaydedilecek. Bununla da oy kullanma hakkının kaybedilmesinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
MUHTARLARA 1 AY ŞARTI
- Seçimi kazanan muhtarın seçilme yeterliliğine sahip olduğunu bir ay içerisinde belgelendirmesi gerekecek. Aksi takdirde kendisinden sonra gelen seçilme ehliyetine sahip muhtar adayına mazbata verilecek. Bu düzenlemeyle, muhtarların ara seçime gitmesinin önüne geçilmesi planlanıyor.
BAŞKAN KURAYLA BELİRLENECEK
Seçimlerde en kıdemli hakimin il seçim kurulu başkanlığı görevini yürütmesi hükmünde de değişikliğe gidiliyor. Buna göre, il seçim kurulu başkan ve asıl üyeleri, ilk derece adalet komisyonunca iki yılda bir birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından yapılan kurayla belirlenecek. Kura çekiminde ilk çıkan başkan, sonraki iki üye asil ve en son çıkan iki üye de yedek üye olarak belirlenecek. Birinci sınıfa ayrılmış yeterli sayıda hakimin olmaması durumunda en kıdemli hakimden başlanarak eksikler tamamlanacak.
Teklifte, sandık kurulu üyeliği de düzenleniyor. Buna göre, sandık kuruluna üye bildirme hakkı olan bir parti; oluru olmadan başka bir parti üyesini sandık kurulu üyesi olarak gösteremeyecek.
Partiler D’Hondt’la görünür olacak
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Bir gazetecinin, “D’Hondt sisteminin mevcut durumdan farkı ne olacak?” sorusuna karşılık şunları söyledi:
- “İttifakı oluşturan partilerin, o milletvekilleri gene oy oranlarına göre, ortak oyun da dağılımı hesabı yapılmak suretiyle kendi içinde hesaplanıyor. Burada biz bunu ayrıştırdık, her partinin D’Hondt uygulamasında görünür olmasını sağladık. İttifakı oluşturan partilerin oy oranları, ittifak çerçevesinde oyu belirlenecek, o oyla birlikte D’Hondt sıralamasına girecek. İttifak içinde aldıkları oy ittifak içinde belirlenecek, sonra ittifakı oluşturan her partinin aldığı oyun miktarı oranları D’Hondt sıralamasında işlem görecek. ‘Artık oy’ yansıması, oy verme hakkının sapmasına yol açıyor, bunu ortadan kaldırıyoruz.”
Erken seçim tartışmalarına nokta
Yazıcı, “Bu yaklaşım, erken seçim olmayacak anlamına mı geliyor?” sorusuna “Zaten öyle bir yaklaşımımız yok” yanıtın verdi. MHP Genel Başkan Yardımcısı Yıldız da “Bu kanun, yürürlüğe girdikten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz. Bundan dolayı erken seçim tartışmalarına son verilmiştir” dedi.
