Anadolu’da tarihin gördüğü en önemli sivil direnişin üzerinden 7 yıl geçti. 21. yüzyılın başında Avrupa’nın kıyısında darbe girişimi yaşanması, milletin buna geçit vermemesi kolay kolay anlatılabilecek şeyler değildi. 2016 öncesinde distopya olarak karşımıza çıksa abartı derdik belki. Fekat yaşadık. Bu destanı hep birlikte tecrübe ettik. Anlatmalara doyamayacağımız, unutamayacağımız, unutturmamamız gereken bir gündü. Öncesi ve sonrası ile ders çıkarılması gereken çok şey vardı. Peki, toplumların çıkardıkları dersi anlattıkları en belirgin ve en çok kişiye ulaşacak mecra olan sinemada neden hala 15 Temmuz ile alakalı varlık gösterilmiyor? Geçen yıl da aynı soruyu sormuştuk. Üzerinden bir yıl geçti ve değişen bir şey yok. Dünyaya en çok dizi ihraç eden ikinci ülke olarak 15 Temmuz konulu diziler sadece TRT’nin yaptırdıkları ile sınırlı. Sinema filmi deseniz “Şafak Vakti 15/7” ve “Börü”den söz edebiliyoruz sadece.
MEŞHUR OYUNCULAR ROL ALIR MI?
Gerçekten anlaşılması güç bir durum ama tahmin yürütebiliriz.
Sinema üretimini yapanların ciddi kısmını hükümet muhalifi olması, 15 Temmuz Darbe Girişimi ve sonrasında yaşanan destansı direnişi benimsemedikleri malum. Darbe gerçekleşmiş olsa çoktan filmini yapacak tipler var sinema aleminde. Darbe girişimine “tiyatro” ya da “kontrollü darbe” diyenlerin 15 Temmuz’da yaşananları konu alan film yapmamasını anlayabiliyoruz. Ticari sinemanın en önemli pazarlama aracı yıldızlardır. İyi ve toplum nazarında rağbet gören oyuncuların filmlerde yer alması önemli. Ülkemizdeki oyuncuları büyük kısmı 15 Temmuz konulu bir filmde oynamayacak tavırda. Anlaşılabilir mi?
Peki, direnişin içinde yer almış ya da destekleyen sinemacılar neden 15 Temmuz filmi yapmaz? İlginç olan nokta tam da burası. Yine tahmin yürütebiliriz. 15 Temmuz ile alakalı televizyonların yaptığı birçok belgesel, doküdrama ya da dijital içerik insanlara yetiyor gibi. Üreticiler de daha kolay olan belgesel ve dijital içerik alanına dahil oluyor. Ticari film yapmak çok zor. Şafak Vakti filmi büyük bütçeli bir film olarak yapıldı ama gişede rağbet görmedi (salgın süreci ve sonrası da etkiliydi). Birkaç uzun metraj sinema filminin desteklerle yapıldığını ancak perdeye çıkarılamadığını da duyduk. Kötü olmuş. Üzücü şeyler.
FİLM VE DİZİLER ÇOK MALİYETLİ, DESTEK ŞART
Sinema ve dizi çok maliyetli üretim alanları. Eskiden de öyleydi ancak artık makas açılıyor. Türkiye’de desteksiz üretim yapmak neredeyse imkansız hale geliyor. İletişim Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, belediyeler, kalkınma ajansları resmi destekleri var edebilmeli. Diğer taraftan sizin sermaye de taşın altına elini koymalı. Üretim sadece belgeselle sınırlı kalmamalı. Sinema salonunda ve dijital mecrada insanların karşısına çıkacak şeyler yapmalı.
DÜNYAYA ANLATILMASI GEREKEN ŞEYLER VAR
15 Temmuz’un uluslararası kamuoyuna anlatılması zorunluluğu da var. Haber kanalları ile bunu yapamazsınız. Sinemanın “soft power” (yumuşak güç) denen etkisini kullanmak durumundasınız. Türkiye’de değil dünyada 15 Temmuz’un anlaşılabilmesi için sinema ve dizilerin etkisi kullanılmalı.
