Adını, İstanbul’un Fethi sırasında civarda bulunan kağıt değirmen-lerinden alan Kağıthane, bugün de 600 yıllık bir geleneği yaşatmaya devam ediyor. Kitaplara konu olan Kağıthane, Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserinde de belirttiği gibi; bundan 6 asır önce bölgede el emeği ile kağıt üretilen bir konuma sahipti.
Medeniyetlerin merkezi İstanbul ve onun kalbinde yaşayan Kağıthane’de, bugün de medeniyetin sembolü kağıtlar üretilerek; dünyanın çeşitli coğrafyalarında el yazması eserlere dönüşüyor. Kültürel mirasımızı yaşatmak adına El Yapımı Kağıt Atölyesi kuran Kağıthane Belediyesi, atölyeyi bugün; geleneksel dövme dibeklerimizi, hamur teknelerimizi; ahşaptan çeşit çeşit kalıplarımızı katarak; adeta canlı, yaşayan bir müzeye dönüştürdü.
El Yapımı Kağıt Atölyesi’nde atık pamuk, bitki, yaprak, kenevir çuvalı, soğan kabuğu ve bambu liflerinin geri dönüştürülmesiyle üretilen el yapımı kağıtları, ebru sanatıyla süsleyen Hikmet Barutçugil, 41 eserini Tekamül Sürdürülebilir Sanat Sergisi’nde sanatseverlerin beğenisine sunuyor.
SİHİRLİ ELLERDE DEĞER KAZANIYOR
İşin kültürel boyutu kadar çevresel boyutu da çok önemli olan El Yapımı Kağıt Atölyesi’nde, üretilen her türlü kağıt artığı, pamuklu ürün ve bitkiler çöpe atılmak yerine yeniden kağıda dönüştürülüyor. Neredeyse tıpkısının aynısı şekilde; kumaş, mısır, keten ve hatta soğan kabuğundan bile; kısacası selüloz barındıran her şeyden el yapımı kağıt üretebiliyor.
Atıklar küçük parçalara bölünerek, kazanlarda kaynatıldıktan sonra da el yordamıyla dibekte dövülerek hamura dönüştürülüyor. Hamur tekneye aktarıldıktan sonra ise, kalıplara dökümler yaparak kağıtlara istenilen şekil verilebiliyor. Kağıtlar, iki gün süren baskı ve askılama işlemlerinin ardından son olarak akik taşıyla mühürlenerek kullanıma hazır hale geliyor. Çevre ve sanayi kirliliği ile ciddi şekilde boğuşan dünyamıza sıfır atık bilinciyle katkı sunan atölyede; el yapımı kağıtlar hat, kaligrafi, tezhip, minyatür, ebru, baskı ve kara kalem sanatçılarının sihirli ellerinde daha da bir anlam kazanıyor. Tıpkı 41 özgün eseri ile katılan, UNESCO’nun “Yaşayan İnsan Hazinesi” unvanına sahip sanatçı Hikmet Barutçugil’in ellerinde sanat eserine dönüşmesi gibi.
KAĞIDIN ÖNEMİNİ HATIRLATMAK İSTEDİK
Atığın bir hammadde olduğunu görebilmemiz ve atığın geri dönüştürülebildiğinin altını çizmemiz gerektiğine dikkat çekmek amacıyla hazırlanan sergi ile ilgili konuşan sanatçı Barutçugil, “Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin ‘Sıfır Atık’ projesinden yola çıkarak atıklara yıllardır çevresel bir sorun olarak bakıldığını hepimiz biliyoruz. Atık denince aklımıza sokaklarımızı, ormanlarımızı pisleten, denizlerimizdeki canlıların hayatlarını riske atan kirleticiler geliyor. Atığın bir hammadde olduğunu görebilmemiz, atığın geri dönüştürülebildiğinin altını çizmemiz gerek. Yıllardır sevdalısı olduğum ebru sanatımızın başlıca hammaddesi olan kağıdı, Kağıthane Belediyesi bünyesindeki el yapımı atölyesinin önemini gündeme getirmek arzusu ile bu projeyi gerçekleştirdik” diyor.
GERİ DÖNÜŞÜMÜ SANAT ÜZERİNDEN ANLATMAK DAHA KALICI
“Ebru sanatını ifade etme ve anlatma biçimi olarak seçtik” diyen Barutçugil, “Geri dönüşümün gerekliliklerini, sanat eserleri üzerinden anlatmak, sözlerimden daha kalıcı olacağı kanaatindeyiz. Sürdürülebilirlik ilkeleri ile ebru sanatımıza anlam katmak ise sanatçılığın yanı sıra bir vatandaşlık görevimizdir” diyor ve ekliyor: “Vatandaşa israf etmemeyi, kullanım ömrü biten neredeyse her şeyin geri dönüştürülebileceğini bu sergi vesilesiyle göstermeyi hedefledik.
Zira israf günahtır. Bunu sanatla gösterebilmek insanlığa, halkıma fayda olsun, gönüllerine dokunsun isterim.”
Barutçugil, Tekamül Sürdürülebilir Sanat Sergisinde, kirletici sandığımız atıklardan dönüştürülen kağıtların ebru ve diğer sanat dallarıyla birleştiğinde duvarımızı nasıl süslediğini göstermeyi ve kağıdın önemini hatırlatmak istediklerini dile getiriyor.
Ayrıca Kağıthane’de üretilen ve 41 esersen oluşan serginin kataloğu Kağıthane Belediyesi tarafından yapıldı. Kitapta Emine Erdoğan’ın ön sözü, Kağıthane Belediye Başkanı Mevlüt Öztekin’in giriş yazısı ile Esra Kara’nın temiz atıklarla ilgili yazısı ve Barutçugil’in proje ve kağıt tarihçesi ilgili yazılarının yanı sıra sergilenen 41 eserinin görselleri de yer alıyor.
