Osmanlı Devleti'nin en büyük donanma komutanlarından biri olan Barbaros Hayrettin Paşa, sayısız zafer elde ederek Kaptan-ı Derya olarak da adlandırıldı.
Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'de bulunan birçok devlete karşı büyük üstünlük kurmasını sağlayan Barbaros Hayrettin Paşa, yüzyıllar sonra da tarihin en büyük denizcilerinden birisi olarak anılmaya devam ediyor.
Osmanlı Devleti’nin ilk Kaptan-ı Deryası
Osmanlı Devleti’nin ilk Kaptan-ı Deryası Barbaros Hayrettin Paşa, vefatının üzerinden asırlar geçmesine rağmen hala tarihteki sayılı denizcilerden biri olarak görülüyor.
Barbaros Hayrettin Paşa, Vardar Yenicesi'nden Midilli'nin fethi sonrası buraya yerleşen sipahi Yakup Ağa'nın oğlu olarak 1478'de dünyaya geldi.
Adını Yavuz Sultan Selim verdi
Asıl adı "Hızır Reis" olan Barbaros Hayrettin Paşa'ya, Yavuz Sultan Selim tarafından "dinin hayırlısı" anlamına gelen "Hayrettin" adı verildi.
Ağabeyi Oruç Reis'e kızıla çalan sakalı yüzünden "Barbarossa" adını veren Avrupalılar, Oruç Reis'in vefatının ardından küçük kardeşi Hızır için de bu ismi kullandı. "Barbarossa" Türkçede "Barbaros" olarak ifade edildi.
- Barbaros Hayrettin Paşa'nın katıldığı savaşlar
- Adını denizcilik tarihine yazdıran Barbaros Hayrettin Paşa'nın denizlerdeki bazı önemli zaferleri sırasıyla şöyle:
- - 1519 İspanya donanmasını bozguna uğrattı.
- - 1520-1525 yılları arasında Akdeniz'in Avrupa kıyılarını vurarak, büyük ganimetler elde etti.
- - 1530'da Cezayir'i yeniden ele geçirdi.
- - 1534'te Akdeniz'e açıldı ve İtalya kıyılarına seferler düzenledi.
- - 1534'te Tunus'u ele geçirdi.
- - 1536'da daha güçlü bir donanma ile İtalya kıyılarına saldırdı.
- - 1536-37'de Ege Denizi'ndeki bütün Venedik adalarını fethetti.
- - 1538'de Preveze Deniz Savaşı'nda Haçlı Donanması'nı yendi.
- - 1543'te Fransız Donanması ile birleşerek, Kutsal Roma Germen ittifakını yenerek Nice'i aldı.
Peki, Barbaros Hayreddin Paşa kimdir?
Ağabeyi Oruç Reis, genç yaşta deniz ticareti yaparken Rodos Şövalyelerine tutsak düştü. Yaşadığı olay yüzünden tüccar olmayı bırakıp, denizlere açılmaya karar verdi. Bir süre sonra kardeşi Hızır Reis (Barbaros)de ticareti bırakıp ona katıldı. Akdeniz kıyılarına akınlar düzenleyip, ganimetler elde ettiler. Cerbe adasını üs olarak kullanan Hızır Reis ve ağabeyi Oruç Reis’in ünü bütün Akdeniz’e yayıldı. Hızır Reis, 1520-1525 yılları arasında Avrupa'nın Akdeniz kıyılarını vurarak büyük ganimetler elde etti.
1525'te Cezayir'i yeniden ele geçirdi.
I. Süleyman, Alman seferi sırasında Andrea Doria'nın Mora kıyılarına saldırdı. Bu durum Osmanlıları zora soktu. Bunun üzerine Kanuni, Hızır Reis'i İstanbul'a çağırdı ve 1533'te Hızır Reis'i Osmanlı donanmasının başına (kaptan-ı derya) atadı.
Hızır Reis, Yavuz Sultan Selim adına para bastırıp hutbe okuttu. Bu, ona bağlı olduğunu bildiren bir hareketti. Yavuz Sultan Selim de Hızır Reis’i Cezayir Beylerbeyliğine atayarak koruması altına aldı. Bunun üzerine önce Tunus ve Tlemsen Beyleri birleşerek Cezayir'e yürüdüler. Cezayir şehri dışındaki toprakları alıp, Cezayir halkını ayaklandırdılar. Ayaklanmayı bastıran Hızır Reis, beyleri durdurdu ve 1519'da Cezayir'e gelen İspanyol donanmasını mağlup etti. Ama Cezayir halkının durumu ve Tunus Beyi ile yapılan savaşın iyi netice vermemesi üzerine gemileri ve kendine bağlı Reislerle Cezayir'i bırakıp Seyşel Adasına çekildi.
- Osmanlılar, zaman geçtikçe Akdeniz üzerindeki gücünü, denetimini arttırıyordu. Bunun üzerine Papalık, Venedik, Ceneviz, Malta, İspanya ve Portekiz gemilerinden oluşan bir "Haçlı donanması" kuruldu. Başına da Andrea Doria getirildi.
- 1538 senesinde İmanlı Osmanlı Donanması ile Haçlı Donanması Arta Körfezi önlerinde karşılaştı. Tarihte daha önce hiç bu kadar kalabalık bir deniz muharebesi görülmemişti.
- Haçlı birliğinin 600'den fazla gemisi, on binlerce forsa dışında tam 60 bin askeri vardı.
- Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın ise 122 gemi ve forsalar dışında 20 bin askeri vardı.
- Bu büyük savaş sonucu, Haçlı birliği 128 gemisini kaybetmiş, 29'u da Osmanlı tarafından ele geçirilmişti.
- Hayrettin Paşa bir gemi bile kaybetmezken, yaklaşık 400 leventi şehit düşmüştü.
- Bu büyük savaşın mutlak galibi olan Osmanlı, bu zaferi şüphesiz önce Allah'a, sonra da Barbaros Hayreddin Paşa'ya borçluydu.
- sonrasında Osmanlı'nın Akdeniz'deki egemenliği pekişmiş oldu.
- Şarlken, Preveze'nin intikamını almak için 1541 senesinde Cezayir'e saldırdıysa da başarılı olamadı.
- Bu arada Fransa Kralı I. François, Şarlken'e karşı Osmanlılardan yardım isteyince, Kanuni Barbaros’u Fransa’nın Akdeniz kıyılarına gönderdi.
- Barbaros, Toulon'da Fransız donanmasıyla birleşerek 1543 senesinde Nice'i aldı.
- Barbaros Hayreddin Paşa, bundan bir sene sonra İstanbul'a döndü ve 4 Temmuz 1546 tarihinde burada vefat etti.
- Türbesi Beşiktaş bulunmakta.
