Asrın felaketi diye adlandırılan depremlerde, kaybettiğimiz canlarımızın yanı sıra yitip giden tarihimiz de var. Şehirlere adeta bomba düşmüş gibi, Hatay başta olmak üzere, Kahramanmaraş, Antep, Adıyaman ve Malatya’da tarihe tanıklık etmiş çok önemli mimari eserlerimiz yok oldu. En büyük yıkımlardan biri de Kahramanmaraş’ta oldu. Taş ve ahşaptan yapılan yaklaşık 500 yıllık Maraş Kapalı Çarşısı başta olmak üzere, birçok tarihi yapı zarar gördü. Sadece Vakıf Kültür Varlıkları’na bağlı, 39’u cami 42 tarihi yapıdan kimisi tamamen yıkıldı kimisi ise hasar aldı. Şehre karakteristik özellik katan Maraş’ın tarihi evleri ve konakları da depremden etkilendi. Maraşlı Öğretim Üyesi Ümit Savaş Taşkesen, deprem sonrasında ortak hafızaya kayıt düşmek için tarihi yapıları fotoğrafladı. Biz de bu etkileri gözler önüne sermek için tarihi yapıların önceki ve depremden sonraki hallerini derledik.
Ulu Cami
Dulkadiroğlu Beyliği Hükümdarı Süleyman Bey tarafından 1442-1454 yılları arasında yapıldı. Cami, bayrak olayı ile Anadolu’daki İstiklal mücadelesinin başlangıç noktalarından birisi olarak kabul edilir. Depremde minaresi yıkıldı, binası büyük hasar aldı.
Arasa (Cığcığı) Camii
Cığcığı (Arasa) Camii Timurtaş Paşa tarafından 1704 yılında yaptırıldı. Sonrasında camiye bir minare daha eklendi. Depremde iki minaresi de yıkıldı.
Maraş’ın tarihi evleri
Maraş’ın 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarına tarihlenen geleneksel evleri ve konakları, şehrin dokusunu da oluşturuyor. Geniş avlusu, yüksek duvarları, cepheyi hareketlendiren cumbaları ve yöreye has karakteristik özellikleriyle sivil mimarinin en nadide örnekleri de depremden zarar gördü.
Bektutiye (Çınarlı) Camii
Avlu içindeki çınardan dolayı Çınarlı Camii olarak da bilinen yapı, Alaüddevle Bozkurt Bey tarafından 1500’lerin başında yaptırıldı. Caminin güneyinde Sütçü İmam’ın Türbesi bulunuyor. Caminin minaresi depremde yıkıldı.
Dedeoğlu Konağı
1908 tarihinde inşa edilen yapı geç devir Osmanlı dönemi mimari özellikleri taşımaktadır. Tipik bir Kahramanmaraş Evi özelliği gösteren eser, 2012 yılında aslına uygun olarak yenilendi ve kültür merkezi olarak hizmet veriyordu. Konağın bir kısmı depremde yıkıldı.
Divanlı (Ahmet Paşa) Camii
Osmanlı dönemi yapılarından biri olan caminin 1700’lü yıllarda yapıldığı tahmin ediliyor. Divanlı Camii, Cumhuriyet öncesi Kahramanmaraş’taki tek iki şerefeli yapıdır. Caminin minaresi yıkılarak yapıya zarar verdi.
Maraş Örtmesi (Kabaltı)
Kemer olarak da adlandırılan örtme, sokağı örten, kapatan veya geçiş yeri anlamına geliyor. Bektutiye Camii’nin bitişiğinde olan Maraş’ın tek örtmesi, depremden sonra böyle fotoğraflandı.
Şeyh (Şıh) Camii
Halk arasında Şıh Camii olarak bilinen yapı, Şeyh Hüseyin Dede tarafından yaptırıldı. Caminin 1681 yılı öncesinde inşa edildiği tahmin ediliyor. Bu depremde tamamen yıkılan ender camilerden.
Çiftaslan Konağı
Kahramanmaraş’ın en bilinen sivil mimari eserlerinden biridir. Konağın, 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başında inşa edildiği tahmin ediliyor. Bahçe duvarları yıkılan konak depremde büyük hasar aldı.
