Arşiv
Organ veya dokuda hücrelerin düzensiz bölünüp çoğalmasıyla oluşan kanser hastalığı genetik miras olabilir. İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. N. Faruk Aykan,
“Bazı genlerdeki mutasyonlar anne ya da babadan geliyorsa doğumdan itibaren kanser riski taşıdığımızı gösteriyor”
dedi. Aykan, detayları Yeni Şafak için yazdı.
VAROLUŞUN KODLARI
VAROLUŞUN KODLARI
- Sigara, alkol, petrol ürünleri gibi kimyasal etmenler ve yanlış beslenme sonucu görülen obezite gibi çevresel faktörlerin yanısıra katılımsal faktörler kanser habercisi.Kalıtım yani anne ve babadan aldığımız genetik miras, pek fazla dile getirilmese de kanserlerin yüzde 10-15’inde kilit rol oynuyor.
DOĞUMDAN İTİBAREN RİSK OLABİLİR
DOĞUMDAN İTİBAREN RİSK OLABİLİR
Hücre çekirdeğinde 23 çift yani 46 kromozom taşıyoruz, bunun 23’ünü annemizden, diğer 23’ü de babamızdan alıyoruz.
Temel yapısını DNA’nın oluşturduğu materyalimizde yaklaşık 22 bin gen mevcut. İşte bu genler hücre, doku ve organların doğru ve sağlıklı çalışmasının kodlarını içeriyor. Kanser hastalığı bazı genlerdeki mutasyonlar sonucu ortaya çıkıyor.
Bu mutasyonlara kanserojen ajanlar yol açıyor. Eğer genlerdeki mutasyonlar anne ya da babamızdan geliyorsa işte bu durum doğumdan itibaren kanser riski taşıdığımızı gösteriyor.
SONUÇLAR TESPİT EDİLİYOR
SONUÇLAR TESPİT EDİLİYOR
- Son yıllarda dünyada ve ülkemizde de lisanslı moleküler genetik laboratuvarlarında çoklu gen analizi panelleri ile kalıtımsal kanser gen mutasyonları saptanıyor.Bireyden az miktarda kan, tükürük veya yanak mukoza örnekleriyle yapılan bu testlerin sonuçları birkaç hafta içinde alınıyor.
KANSER OLMAYABİLİRSİNİZ!
KANSER OLMAYABİLİRSİNİZ!
Mutant genlerle doğmak mutlaka kanser hastalığına yakalanacağımız anlamına gelmiyor. Örneğin BRCA1 mutasyonu olan bir kadında ömrünün bir yerinde meme kanseri olma ihtimali yüzde 80’dir, ama yüzde 100 değil!
Ne zaman kanserin ortaya çıkacağı da söylenemiyor. Burada penetrans diye genetik bir kavramdan bahsediliyor.
Eksik penetransı olan kişilerde kanser kendini göstermeyebilir. Birçok çevresel faktör ve yaşam tarzı burada rol oynayabilir.
KANSERE YAKALANMAKTAN KURTULUN
KANSERE YAKALANMAKTAN KURTULUN
- Riski saptanan kişilerde çoklu gen analizleriyle mutasyonlar aranabiliyor.Kişinin aile ağacı çıkarıldıktan sonra muayene ve tarama testleri yapılıyor.Eğer kanser saptanırsa tedavi yönetimi için onkoloğa yönlendiriliyorsunuz.
Kimler kalıtımsal kanser riski altında?
Kimler kalıtımsal kanser riski altında?
- -Bir ailede genç yaşta kanser görülmüşse,
- -Aynı bireyde birden fazla organ kanseri varsa (örneğin meme ve yumurtalık kanseri),
- -Ailede birinci derece akrabalarda (anne-baba, kardeş ve çocuklar) birden fazla vakada aynı kanser (kolon, meme, rahim kanseri gibi) görülmüşse,
- -Bir ailede nadir bir kanser vakası varsa; örneğin bir erkekte meme kanseri gibi,
- -Bir bireyde çift organların her ikisinde de kanser varsa; örneğin her iki memede, her iki böbrekte ya da her iki yumurtalıkta.
- -Ailede bilinen doğum defektleri, cilt lezyonları ya da iskelet anomalileri varsa,
- -Bir ailede 3 ya da daha fazla jenerasyonda kanser vakaları görüldüyse,
- -Belli bir ırka mensup olmak.
#Faruk Aykan
#Onkolog
#Kanser
#DNA
2 yıl önce
