Milyonlarca kişi emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesini heyecanla bekliyor. Son dönemde yaş sınırı iddiaları ortaya atılırken, düzenlemenin 2023'e kaldığı söylenmişti. En net açıklama ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan geldi.
EYT düzenlemesi ne zaman tamamlanacak?
EYT ocak ayına yetişecek mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'den geldi. Bakan Bilgin, "EYT konusunda bizim çalışmamız henüz tamamlanmadı, bitince açıklayacağız. Burada gizli bir şey yok. Mecliste anlattım, EYT ile ilgili sayılar her ay değişiyor. Haziran rakamlarını 1,5 milyon demiştik. Şimdi 1 milyon 800 bin civarı oldu. Bu rakamlar da dahil, bilinen verileri değerlendirip hesabımızı ona göre yapmamız lazım.
EYT gündeme gelince bize müracaat edenler var. Daha önce kayıtlarımızda dijital ortamda yer almayanlar, dosyalarıyla geliyor. İncelenip hizmet birleştirilmesi yapılıyor. Bu teknik bir çalışma. Bütün bu çalışmalar tamamlanacak, ay sonuna kadar bitecek diye düşünüyorum. Aralık ayının sonuna kadar çalışmayı bitirip Meclise götürürüz diye umuyorum. Çünkü çok hızlı çalışıyoruz. Yeni değil, uzun zamandır çalışıyoruz." ifadelerini kullandı.
EYT'den yararlanabilmem için 60 prim günüm eksik ne yapabilirim?
Erkeklerde askerlik borçlanması, kadınlar doğum borçlanmasına karşın eksik prim varsa isteğe bağlı sigorta seçeneği bulunuyor. İsteğe bağlı sigortayla eksik primleri doldurarak da emekli olunabilir. E-devlete girerek yaptırabilirsiniz. Primini tamamlayanlar emekli olabilecek. Bağ-Kur'lular için primlerini ihya etme imkânı da bulunuyor. Yasa çıkar çıkmaz prim şartı netleştiğinde borçlanmanızı yapın. Asgari ücret arttığında borçlanma maliyetleri de artacak. Düşük miktardan borçlanma imkânı elde edilecek.
Hem SSK hem Bağ-Kur'lu çalışanların emekliliği nasıl hesaplanacak?
Sigortalı çalışmaya 2008 öncesi başlayıp, birden fazla statüde çalışanların hizmet birleştirmesi suretiyle emekliliğinde son 7 yıl (prim günü) içinde en fazla çalışılan statünün koşulları aranıyor. Sürelerin eşit olması durumunda son çalışılan statü dikkate alınır. 2008 sonrası çalışmaya başlayanlarda ise son 7 yılda değil, tüm çalışma yaşamı boyunca en fazla çalıştığı statüye bakılıyor. Sosyal güvenlik mevzuatına göre bir yıl 360 gün, 7 yıl ise 2520 gündür. Buna göre, son 2520 prim gününde en fazla hangi statüde prim günü bildirilmiş ise o statüden emekli olunur.
Sağlık sorunlarım nedeniyle emeklilik için ne yapmam gerekiyor?
Çalışma, kazanma gücünün tamamı ya da bir kısmını kaybetme durumunda sürekli gelir kaybına neden olan fizyolojik risk olarak ifade edilen malullük halinde erken emekli olunabilir. Geçici malul aylığının kalıcı olması için bir hastalık nedeniyle çalışma gücünde en az yüzde 60 oranında kayıp olduğuna dair sağlık raporu gerekiyor. Rapor için sosyal güvenlik merkezine başvurarak yetkili hastanelere sevk istenir. Ağır hastalıklarda malul aylığı bağlanması için en az 10 yıl sigortalı ve 1800 gün prim ödeme koşulu bulunuyor. Prim gün sayısı borçlanarak tamamlanabilir.
Emeklilik için vergi indiriminden kimler yararlanır?
Sağlık sorunları nedeniyle işe gitmekte zorlananlara emeklilik işlemlerinde bazı ayrıcalıklar tanınıyor. Gelir vergisi matrahından yapılan indirim bunlardan biri. Şeker hastası ya da astım hastası olanlar da sağlık kurulundan alınan yeterlilik raporu ile vergi indirimine başvurabiliyor. Alınacak vergi indirimi ile SGK'ya yapılan başvuru sonucunda da erken emekli olunabilir.
