ORHAN ORHUN ÜNAL/SERBEST PİYASA
Son yıllarda tatlı para nerede derseniz ilk adreslerden biri organizasyon sektörü. Eskiden sadece düğün ve fuarlarla anılan bu iş; doğum günü, şirket etkinliği, basın toplantısı derken özellikle internetin etkisiyle en hızlı büyüyen iş kolları arasında yer alıyor. Çocuklarının doğum gününü kutlayacak ailelerden ve sevdiği kıza evlilik teklifi yapmak isteyen damat adaylarından talep artıkça sektörde cirolar tavan yapmış durumda. İşlerin bununla sınırlı olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Kına gecesi, asker uğurlama, cenaze töreninde misafir karşılama, mezuniyet aklınıza ne gelirse ilgi görüyor.
Farklı etkinlikler için isteklerinizi kişilere iletiyorsunuz, onlar da size bir maliyet çıkarıyor. Hemen belirtelim, piyasada asla ve katta standart yok. Aynı içerikteki doğum günü organizasyonu için 200 lira fiyat veren de var 2 bin lira diyen de. Kır düğünü için 3 bin liradan 10 bin liraya uzanan rakamlar var. Kına gecesi için paket fiyat bin ila 2 bin arasında değişiyor. Asker uğurlamada, çerezler, davul zurna, konvoy 500 lira. Sizin yerinize havaya da atıp bir de tutuyorlar. İnternetteki yüzlerce firmadan en ucuzuna da rastlayabilirsiniz sahtekarına da. Açılışta misafir karşılayan, kınada bindallı giydiren, düğünde oynayan hatta cenazede ağlayan. Kısacası sektör, merdivenaltı firmaları, kuralsız yapısıyla vur patlasın çal oynasın türden.
Keza konuştuğumuz şirket yetkilileri ve sektör temsilcileri bu alıp başını giden kuralsızlıktan şikayetçi. Yüzde 70'lerdeki oranla kayıtdışılığın en yüksek olduğu alanlardan biri olduğunu öğreniyoruz. İki kişi kafa kafaya verip ertesi gün organizatör olabilir veya ek iş olarak yapabilirsiniz. İhtiyacınız olan şeyler internet ve telefon. Piyasada dolaşan yorumlara göre, işinizi tutturursanız ayda en az 20 bin lira kazanabilirsiniz. Vergiler, maliyetler derken orta halli bir girişimciye 8 ila 10 bin lira net gelir bırakıyor. Ayda 5 iş alıp 500 lira kazanan ve tutunamayanları da önemle hatırlatalım. Üstelik sermaye için aşırı bir rakam da söz konusu değil. Çünkü organizasyon için kişi ve malzemelerin hemen hepsini piyasadan topluyor daha kibarcası kiralıyorsunuz.
Organizasyon Firmaları Derneği (OFİDER), Başkanı Gültekin Tepe, İstanbul'da bu işi kuralına uygun şekilde yapan 250 Türkiye çapında ise bin kadar firma bulunduğunu sektörün çoğunun vergi vermeden çalıştığını söylüyor.
Her yıl çift hanelerle büyüyen piyasaya darbe vuran süreci şöyle anlatıyor: “Çok küçük rakamlara web siteleri yaptırıyorlar. Büyük firmaların en güzel görsellerini alıp kendi sayfalarına koyuyorlar. Herhangi bir mali mükellefiyeti yok. Bu yüzden daha uygun ücretlerle yapmaya çalışıyorlar. Müşterilerimizden gelen bilgiye göre, birçok kişinin organizasyonu mahvetmişler. Bu alanda çalışmanın çok kolay olduğunu düşünüyorlar. Oradan bunu alırım deyip bir şekilde işi götürürüm diyorlar. Ama bu kolay bir değil."
Telefonla ulaştığımız onlarca firmadan farklı fiyatlar alıyoruz. Kadir Yıldız'ın kurduğu 'Renk Sepeti' firması ile özellikle kına gecelerinden ciddi kazançlar olduğunu belirtiyor. Sonrasında ise evlenme teklifi ve doğum günleri geliyormuş. Yıldız'a göre, küçük firma sayısı artıkça fiyatlar düşüyor. Haliyle vatandaş için bazı etkinlikler kolay ulaşılabilir oluyor. Yıldız, hemen piyasayı organize ediyor: "Genelde müşteriden istekleri alınır, maliyet çıkarılır. Animatörler ile çalışırız. Piyasada 50 liraya palyaço olan ya da bindallı giyerek kına halayına katılan var. Gelirin de yüzde 50'i firma sahibine net kazançtır."
Halis Akan ise 10 yıl önce başladığı sektörün altın çağını yaşadığını anlatıyor. Akan bu işte neden tatlı para olduğu konusunda lafını esirgemiyor: "Şimdilerde moda bu, aslında hava atma şekli. Mesela kına gecesini şirkete teslim etmeyeni ayıplıyorlar. Gelin adayları tektaşa bile kanmıyor, illa ki lüks teknede takdim edilecek, 'Benimle evlenir misin' teklifi de karşı duvara yansıyacak."
Birkaç yıl önce gündemi 'Cenaze Ağlama Derneği' ile meşgul eden Ali Oflu bu işin öncülerinden. 300 kişilik ekip kuran Oflu Ali, verilen ücrete göre, istenirse 70 kişi feryat figan ağlıyor. Diyelim ki cenazeniz var, ücretin bir kısmını kalanı iş bitince ödenecek şekilde anlaşıyorsunuz. Sonrasında belirlediğiniz kişiler, tabuta sarılarak, feryat figan ağlıyor. Bu ekip düğünlerde oynama tekliflerine de açık. Gülüyoruz ağlanacak halimize misali piyasanın hayata benzediğini söyleyelim: Düğün ve cenaze..
Sektörü temsil eden en önemli isimlerden biri olarak OFİDER Başkanı Gültekin Tepe, vatandaşlara öncelikle iyi bir araştırma sonrasında bir sözleşme yapmalarını tavsiye ediyor. Bizzat yüz yüze görüşmenin önemine değinen Tepe, “Gittiğiniz organizasyon şirketinin bir adresi olması gerekiyor. Sonra sadece bir cep telefonu değil de sabit bir telefonunun da olması önemli. Gidip bizzat görüşsünler nasıl organizasyon yapılacak yerinde görsünler. Hatta sizin deponuzu görmek istiyoruz deyin. Depolarında ne gibi ürünler olduğunu görmek istediğinizi söyleyin. Zaten vatandaş böyle dediği zaman birçoğu müsait değiliz diyecekler" şeklinde ikazlarını sıralıyor.
Gültekin Tepe, "Artık insanlar cenazeye gelen misafirlerini daha rahat ağırlamayı arzu ediyor. Helva siparişi veren, yağmurdan güneşten korumak isteyen bu şirketlere gidiyor" diyor. Son verdiği örnek ise herşeyi özetliyor: "Müşterimiz bir fotoğraf attı. 60 yaşında bir prenses resmi gönderdi. Çocuğunun doğum günü için bir pamuk prenses istemiş bir firmadan 60 yaşında bir nine göndermişler."
ATRAX 2015 verilerine göre, Dünya'da eğlence sektörü 1,9 trilyon dolara ulaşırken Türkiye'de pazar 12 milyar dolara yükseldi. Türkiye'nin 2017 yılında toplam büyüklüğünün 17,5 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. İstanbul Toplantı ve Düğün Salonu İşletmecileri Odası (İSTDO) Başkanı Ümit Yaşar Demir'e göre 675 bin çiftin evlendiği ülkemizde, tüm iş kollarıyla beraber düğün sektörü, 30 milyar lirayı buluyor. Sadece bu rakam bile sektördeki büyüklüğü anlatmaya
Duyduklarından sonra kafası iyice karışan kırmızı başlıklı prens, vahşi piyasa ormanında kaybolmuştu. Rivayete göre, kapitalizm canavarının midesine inmeden önce bizim pamuk kalpli kurbağanın ağzından şu sözler dökülür: "Büyükanne, gözlerin neden bu kadar büyük? Seni daha iyi görebilmek için yavrum. Peki dişlerin neden bu kadar uzun büyükanne? Seni daha iyi yiyebilmek için ...!"
