HATİCE SAKA - YASİR ERKUŞ
Arap Baharı’nın başladığı Tunus darbeye sahne oldu. Cumhurbaşkanı ve ordu, hükümeti feshedip parlamentonun yetkilerini askıya aldı. Nahda Hareketi darbeyi tanımadığını ilan ederek halkı meydanlara demokrasiye destek olmaya çağırdı. Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Fransa’nın da destek verdiği darbe başarılı olursa, Arap coğrafyasında seçimle iktidar olan son hükümet de düşecek.
SOKAKLAR KARIŞTIRILDI
- Aslında darbe günler öncesinden ‘geliyorum’ dedi. 25 Temmuz Cumhuriyet Bayramı öncesi Cumhurbaşkanlığı koordinasyonunda sosyal medya sayfaları oluşturuldu.
- Bu sayfalardan 25 Temmuz’da Cumhuriyet Bayramı’nda sokağa çıkma ve iktidara karşı gösteri yapma çağrısı yapıldı.
NAHDA’YA ORGANİZE SALDIRI
BAE yandaşı Özgür Anayasa Partisi lideri Aber Musa öncülüğünde bazı gruplar başkentte sokaklara dökülüp olaylar çıkardı. Nahda Hareketi’nin bazı binaları basıldı, binalarda bulunanlara taşlı-sopalı saldırılar düzenlendi. 2019 seçimlerinden bu yana Nahda Hareketi’ne karşı tutumu ile bilinen Cumhurbaşkanı Kays Said de sokaklarda oluşturulan suni gerilim üzerine ordudaki komuta kademesi ve güvenlik bürokrasisini toplantıya çağırdı.
DARBEYİ SAİD DUYURDU
- Toplantı sonrası yayınladığı videoda
- iddia eden Said, ülkeyi kurtarmak için olağanüstü önlemler alınması gerektiğini öne sürdü. Said bu çerçevede meclisin tüm yetkilerini dondurduğunu, milletvekillerinin dokunulmazlığını askıya aldığını, mevcut Başbakan Hişam el-Meşişi’yi görevden aldığını duyurdu. Halkı da tehdit eden Said,
- dedi.
GANNUŞİ MECLİSE ALINMADI
Kararın ardından Nahda Hareketi lideri Raşid el Gannuşi, deyip halkı demokrasi için meydanlara çağırdı, parlamento üyelerini de direnmeye ve meşruiyetlerini savunmaya davet etti. Gannuşi ardından da milletvekilleri ile birlikte parlamentoya gitti. Ancak kapıda bekleyen askerler, Gannuşi ve beraberindekilerin içeri girmesine izin vermedi. Nahda lideri kendisini durduran askerlere şöyle seslendi:
DİKTATÖRLÜĞE HAYIR
“Ben meclis başkanı Raşid Gannuşi. Şu an başkanı olduğum meclisin önündeyim ve buraya girmekten men ediliyorum. Bu, ulusal ordu tarafından yapılıyor. Sizden demokrasiye aykırı davranışları bırakmanızı istiyorum. Cumhurbaşkanının anayasaya dayandırarak aldığını iddia ettiği karar anayasayı ihlal etmektir. Bütün yetkileri kendi elinde topladı. Devrim bu anlayışa karşı yapılmıştı, bunlar olmasın diye yapılmıştı. Biz burada durmaya devam edeceğiz. Tunus halkı hürriyetini elde etmek için büyük bedeller ödedi. Tunus halkı asla diktatörlüğü kabul etmez, daha önce de bu denenmişti. Tunus halkına bu kötülüğü yapmayın.”
TÜRKİYE’Yİ ÖRNEK ALDIK
- Darbe haberini alır almaz sokağa çıktığını belirten Gannuşi,
- dedi. Gannuşi, Başbakan Meşişi ile de temas halinde olduğunu kaydetti.
Parlamento darbeyi kınadı
Meclis binasına girmesine izin verilmediği için bina önünde kendi aracı içinde bekleyen Gannuşi’nin, toplantıları çevrim içi gerçekleştireceği ifade edildi. Gannuşi başkanlığında toplanan Parlamento Ofisi, akşam üzeri darbeye ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Kararların kesin bir şekilde reddedilerek şiddetle kınandığı bildirildi. “Said’in tüm kararları geçersizdir” denilen açıklamada “Kararlarla Anayasa, ciddi bir biçimde ihlal edilmiş, 80. madde yanlış yorumlanmış ve bu kararların Meclis Başkanı’nın onayıyla alındığı yönünde asılsız iddialar ortaya atılmıştır” ifadelerine yer verildi. Ayrıca Said’in aldığı kararların ahlaki, hukuki ve cezai sorumluluğunu üstlenmesi gerektiği vurgulandı.
Sokaklar karıştı
- Gannuşi’nin çağrısının ardından meclis önünde ve Nahda’nın genel merkezinde toplanan on binlerce Tunuslu, darbecileri protesto etti.
- Nahda Hareketi yöneticilerinden Ali el-Arayyid, “Nahda’nın parti merkezlerine saldırı düzenleyen grupların bazıları finanse ediliyor ve birtakım siyasi taraflarca kullanılıyor. Bazılarının arkasında da ülkedeki bazı suç ortaklarıyla ilişkileri olan ve sürekli kışkırtan dış güçler var” dedi.
Güç meraklısı bir popülist
2019’da Tunus Cumhurbaşkanı seçilmeden önce Kays Said’in tek siyasi deneyimi, 2011 devriminden sonra anayasayı yazan meclis üyelerinden biri olmasıydı. Seçimden önce, 63 yaşındaki bir anayasa hukuku profesörüydü. 2019’da Cumhurbaşkanlığı seçimlerine, yerleşik bir partinin veya görünür bir siyasi yapının desteği olmaksızın katıldı. Yolsuzlukla mücadele ve dürüstlüğe yönelik mesajlar veren Said, Tunuslular arasında destek buldu.
NAHDA DESTEKLEMİŞTİ
- Said Ekim 2019’da ilk turda yüzde 18,4 oy aldığı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda, En Nahda Partisi’nin de desteğiyle, yüzde 70’in üzerinde oyla seçildi ve popülist bir siyasi olarak tanımlandı.
- Nisan ayında Tunus güvenlik güçlerinin 65. kuruluş yıldönümünde Said, hem ordunun hem de ülkenin iç güvenlik güçlerinin başkomutanı olduğunu vurgulayan bir konuşma yaptı. Kays Said’in son dönemde Mısır, BAE ve Fransa’ya yanaştığı da belirtiliyordu.
Kararları uygulamayın
Nahda Hareketi Başkan Yardımcısı Ali el-Arayyid Said’in kararlarının devletin kurumlarına yönelik darbe niteliğinde olduğunu söyledi. Nahda Hareketi Yürütme Kurulu üyesi Nureddin el-Buheyri de Said’in aldığı kararları, “anayasaya ve meşruiyete karşı darbe” olarak nitelendirdi. Nahda Hareketi yöneticilerinden Riyad Şuaybi ise devlet kurumlarına, Cumhurbaşkanı Said’in aldığı kararları uygulamama çağrısında bulundu.
Türk halkı gibi direnmeliyiz
- Eski Tunus Cumhurbaşkanı Munsif el-Merzuki, yaşananları “darbe ve anayasanın ihlali” olarak tanımladı.
- diyen Merzuki, Said’i
- olarak niteledi. Türkiye’de yaşanan darbe girişimine de işaret eden Merzuki, “Biz de Türk halkı gibi bu darbeyi başarısızlığa uğratabiliriz” dedi.
Cumhurbaşkanı yetkisini aştı
Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı Nebil Bafun, Said’in kararının şok edici olduğu ve anayasayla bağdaşmadığını söyledi. Anayasada cumhurbaşkanı yetkilerinin 77 ve 78. maddede açık bir şekilde belirtildiğine değinen Bafun, Said’in kararlarını dayandırdığı 80. maddenin ise ülkenin ulusal güvenliğinin tehdit altında olması halinde uygulamaya konulacağını söyledi.