1 Ekim 2007 tarihinde yapılan halkoylaması sonucunda Türkiye Cumhuriyeti Anayasası''nın 77, 79, 96, 101 ve 102. Maddelerinde değişiklikler kabul edilmiştir. Şüphesiz bu değişikliklerin özü, Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesinin sağlanması olmuştur. Anayasa''da yapılan bu değişiklikler doğrultusunda, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir Cumhurbaşkanı 10 Ağustos 2014 tarihinde yapılan seçimle doğrudan halk tarafından seçilmiştir.
Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen seçim takvimi uyarınca 10 Ağustos 2014 Pazar günü yapılan birinci oylama sonucunda Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan geçerli oyların %51,79''unu almıştır. Yüksek Seçim Kurulu da bu sonucu geçici olarak açıklamıştır. Bu itibarla, 24 Ağustos 2014 Pazar günü yapılacak olan ikinci oylamaya ilişkin seçim takvimi işlemeyecektir. Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen seçim takvimine göre, 15 Ağustos 2014 Cuma günü ''kesin seçim sonuçları'' Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecektir.
Bilindiği üzere Onbirinci Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül''ün görev süresi 28 Ağustos 2014 Pazar günü sona erecektir. Peki Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın, siyasi parti üyeliği, milletvekilliği ve başbakanlığı ne zaman sona erecektir?
Anayasa''nın 101. Maddesi''nin son fıkrasında, ''Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer'' hükmüne yer verilmiştir. Şüphesiz bu hükmün amacının, aynı maddenin Cumhurbaşkanının ''nitelikleri ve tarafsızlığı'' şeklindeki başlığından da hareketle, Cumhurbaşkanının görev süresi boyunca tarafsız bir şekilde görevini ifa etmesini sağlamaya yönelik olduğu açıktır. Yine Anayasa''nın 102. Maddesinin son fıkrasında, Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenleneceği ifade edilmiştir. İşte bu doğrultuda kabul edilen ve 26 Ocak 2012 tarihli Resmi Gazete''de yayımlanarak yürürlüğe giren 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''nda, Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin özel düzenlemelere yer verilmiştir. Dolayısıyla yukarıdaki soruyu, Anayasa''nın 101. Maddesinin son fıkrası ile 6271 sayılı Kanun hükümlerine birlikte bakarak cevaplamak gerekmektedir.
CUMHURBAŞKANI SEÇİM KANUNU NE DİYOR?
6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, diğer hükümleri yanında, Anayasa''nın 101. Maddesinin son fıkrası hükmüne aynen yer vermiş, 20 ve 21. Maddelerinde yukarıdaki soruya açıklık getiren hükümler koymuştur. 6271 sayılı Kanunun ''Cumhurbaşkanı seçiminin sonuçlanması'' başlıklı 20/1. Maddesinde, Cumhurbaşkanı seçiminin kesin sonuçlarının, Yüksek Seçim Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Makamına bildirileceği, kamuoyuna ilan edileceği ve Resmi Gazete''de yayımlanacağı; 20/2. Maddesinde, seçilen Cumhurbaşkanı adına, Yüksek Seçim Kurulu tarafından Cumhurbaşkanı seçildiğine dair bir tutanak düzenleneceği; 21/1. Maddesinde ise seçilen Cumhurbaşkanı adına düzenlenen tutanağın, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tarafından verileceği ve aynı oturumda and içme töreninin yapılacağı; bu oturumun, eski Cumhurbaşkanının görev süresinin dolduğu gün, makamın başka bir sebeple boşalması hâlinde ise seçim sonuçlarının kesinleşmesinden itibaren üç gün içinde gerçekleştirileceği hüküm altına alınmıştır.
Görüldüğü gibi 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''nun ''Cumhurbaşkanı seçiminin sonuçlanması'' başlıklı 20/1. Maddesinde, Cumhurbaşkanı seçiminin nihai olarak, seçilen Cumhurbaşkanına Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu''nda bir tutanak verilmesi ve and içme töreninin yapılması ile sonuçlanacağı öngörülmüştür. 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''nda yer alan bu özel düzenleme, ''tutanak verilme'' ve ''andiçme törenini'' hukuki niteliği itibarıyla izhari (açıklayıcı) değil, inşai (kurucu) nitelikte yapmaktadır. Dolayısıyla, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''nda yer alan bu özel düzenlemeden hareketle, 10 Ağustos 2014 Pazar günü yapılan Cumhurbaşkanı seçimi, 28 Ağustos 2014 Perşembe günü nihai olarak sonuçlanacaktır. 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''nda yer alan bu özel düzenleme, Anayasanın 101. Maddesinin son fıkrasında yer alan ''seçilen'' ibaresinin içinde ''tutanak verilme'' ve ''andiçme töreninin'' de mündemiç olduğunu bize göstermektedir. Anayasa değişikliği sonucunda ülkemizde Cumhurbaşkanının ilk defa halk tarafından seçilmesi söz konusu olduğundan, Anayasanın 101. Maddesinin son fıkrasında yer alan ''seçilme'' ibaresini, ''tutanak aldıktan ve andiçtikten'' sonra ''göreve başlama'' olarak anlamak gerekmektedir. Kısacası, Anayasa değişikliğinden sonra Cumhurbaşkanı ''seçilmeyi'', ''göreve başlamadan'' ayırtetmek mümkün değildir. Bu itibarla, Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın siyasi parti üyeliği, milletvekilliği ve başbakanlığı da tutanak verildikten ve andiçme töreni tapıldıktan sonra sona erecektir. Diğer bir ifadeyle, Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın siyasi parti üyeliği, milletvekilliği ve başbakanlığı Cumhurbaşkanı seçiminin birinci oylama günü olan 10 Ağustos 2014 Pazar günü değil; Yüksek Seçim Kurulu''nun kesin seçim sonuçlarını Resmi Gazete ve radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere göndereceği tarih olan 15 Ağustos 2014 Cuma günü değil ama Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu''nda tutanak verileceği ve andiçme töreninin yapılacağı 28 Ağustos 2014 Perşembe günü sona erecektir.
Erdoğan Cumhurbaşkanlığı görevine ne zaman göreve başlayacak?
Diğer taraftan, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 12. Cumhurbaşkanı seçilen Sayın Recep Tayyip Erdoğan, ne 10 Ağustos 2014 Pazar gününden ve ne de 15 Ağustos 2014 Cuma gününden 28 Ağustos 2014 Perşembe gününe kadar Anayasa ve kanunların Cumhurbaşkanına verdiği görev ve yetkileri de kullanamayacaktır. Zira seçildiği bu makam halihazırda doludur ve 28 Ağustos 2014 Perşembe günü boşalacaktır. Yani Sayın Recep Tayyip Erdoğan hukuken Cumhurbaşkanı seçilmiştir ama 28 Ağustos 2014 Perşembe günü fiilen Cumhurbaşkanı olacaktır. Bu itibarla, Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın bu görev ve yetkileri kullanması, seçim gününden veya kesin seçim sonuçlarının ilan edilmesinden sonra değil, ancak kendisine tutanak verileceği ve andiçeceği 28 Ağustos 2014 Perşembe günü mümkün olabilecektir. Anayasa''nın 101. Maddesinin son fıkrasında yer alan Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiğinin kesileceği ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinin de sona ereceği yönündeki hükmün amacı, görev süresi boyunca Cumhurbaşkanının tarafsız bir şekilde görevini ifa etmesini sağlamaya yönelik olduğundan ve Sayın Recep Tayyip Erdoğan da ancak 28 Ağustos 2014 Perşembe günü Anayasa ve kanunların Cumhurbaşkanına verdiği görev ve yetkileri kullanmaya başlayabileceğinden, Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın bu tarihten önce siyasi parti üyeliğinin, milletvekilliğinin ve başbakanlığının sona ereceğini ileri sürmek anlamlı da olmayacaktır.
Cumhurbaşkanı seçiminin ilk oylamasında geçerli oyların salt çoğunluğunu (%51,79''unu) alan Sayın Recep Tayyip Erdoğan''ın, siyasi parti üyeliğinin, milletvekilliğinin ve başbakanlığının, birinci oylama günü olan 10 Ağustos 2014 Pazar gününde veya kesin seçim sonuçlarının açıklanacağı 15 Ağustos 2014 Cuma gününde sona ereceğini, ama buna rağmen 28 Ağustos 2014 Perşembe gününe kadar herhangi bir sıfatının bulunmayacağını ileri sürmek adil ve makul da değildir.
Son olarak ifade etmek gerekir ki, 2007 Anayasa değişikliği ile birlikte Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin olarak yeni bir yöntem kabul edildiğinden, Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin önceki uygulamaların bu seçimde emsal gösterilmesi de isabetli olmayacaktır.