Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Erzurum Ticaret Odası'nda EYT ve asgari ücrete ilişkin açıklamalarda bulundu. "Asgari, ücrette salı günü uzlaşmanın sağlanacağına inanıyorum" diyen Bilgin, EYT ile ilgili de son durumu paylaştı. Peki EYT'de son durum: EYT'de yaş şartı olacak mı? Ne zaman çıkacak?
EYT son durum ne?
Basın mensuplarının staj günlerinin emekliliğe dahil olup olmayacağıyla ilgili sorusuna cevap veren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “EYT'yi bu ay sonuna kadar tamamlayıp bitireceğimizi kamuoyuyla paylaştım. Bazı teknik sorunlar çözülüyor. Eskiden biliyorsunuz dijital ortam yoktu. Emekli olacağın düşünen vatandaşlarımız müracaat ediyorlar, dosyalarını buluyoruz çünkü dijital ortama taşınmamış dosyalar var. Bir yerde çalışmış oradan ayrılmış, başka yerde ara vermiş ya da vermemiş gibi birçok sorun var. Onların toplu olarak değerlendirmesini yapacağız, verilerin ortaya çıkmasından sonra. O zaman da bu sorunun nasıl çözüleceğine dair karar verilecek. Çalışmamız ilerledi, çok zaman kalmadı zaten. Bugün ayın 17'si. Ay sonuna kadar onu inşallah yüce Meclis'e intikal ettirecek hale getireceğiz" diye konuştu.
Öte yandan Kabine Toplantısı'nın ardından değerlendirmelerde bulunan Bakan Nebati, "EYT ile ilgili çalışmayı da tüm paydaşların görüşlerini dikkate alarak titizlikle yürütüyoruz. Çalışmanın detayları Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından zamanı gelince kamuoyuna açıklanacaktır." dedi.
AK Parti Başkanı Yardımcısı Numan Kurtulmuş, katıldığı canlı yayında 'EYT'de yaş sınırı olacak mı?' sorusunu yanıtladı. Kurtulmuş, “Bunların hepsi, bütün seçenekler konuşuldu. Son aşamaya gelene kadar müzakereler devam edecektir. İmkanlar çerçevesinde buna bakmak lazım. Büyük bir kesimin beklentilerini karşılayacak bir durum çıkacak. Herhalde Meclis'teki bütçe görüşmeleri sonrasında gelecektir. Son noktada hangi kararın çıkacağını görüyoruz. EYT ile ilgili ne söylendiyse en uçuk fikirler bile biliniyor. Bundan sonra vatandaşımızın beklentisi ve imkanlar çerçevesinde sonuca gelinecektir” İfadelerini kullandı.
EYT de prim gün sayısı kaç olacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili düzenleme konusunda, "İki şartı kaldırmıyoruz: Prim gün sayısı ve yıl sayısı. Kadınlar için 20, erkekler için 25 şartını yerine getirdikleri zaman onlar da bundan istifade edecekler.
EYT de askerlik borçlanması olacak mı?
Askerlik borçlanması, askere giden kişilerin, askerlikte geçirmiş oldukları sürenin ya tamamının ya da belli bir kısmının emeklilikte geçerli olmak üzere yaşlılık malullük ve ölüm primi yatırılmasına denir.
Askerlik borçlanması yapan kişiler, askerde geçirilen günleri sigorta prim gün sayısına ekleyebilir. Askerde geçirilen sürenin tamamı veya bir kısmı için borçlanma yapılabilir.
EYT yasası çıktığı takdirde, 1999 yılı öncesinde sigortalı olan kişiler, askerlik borçlanmasıyla EYT'den faydalanabilecek.
Kimler askerlik borçlanması yapar?
Askerlik borçlanmasından yararlanabilmek için şartlar;
- 1- Askerlik yapmamış veya muaf olanlar askerlik borçlanmasından yararlanamazlar.
- 2- Askerliğin er veya erbaş olarak yapılması gerekmektedir. Yedek subay okulunda geçen süre de askerlik borçlanmasına dahil edilebilir.
- 3- Askerlik süresince Sosyal Güvenlik Kurumuna şahıs adına çalıştığı iş yerinden vb. herhangi bir prim ödenmemiş olması gerekmektedir.
- 4- Türk vatandaşlığına alınanlardan (zorunlu göçe tabi tutulan) Türk soyluların vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenler Türkiye’deki emsallerinin yaptığı askerlik süresinden fazla olması hallerinde emsalleri kadar borçlandırılacaklardır.
EYT’de istifa zorunlu mu?
Bakan Bilgin, EYT düzenlemesi ile ilgili ise "EYT'de teknik sorun ile yaş arasında nasıl ilişki kuruldu, bilmiyorum. Teknik sorun, kayıtlarla ilgili sorunlar. Sorunların çözüldüğünü söylüyorum. Bir sorun var değil. Altyapıyı oluşturuyoruz. İstifade edecek insanların tamamını kapsayacak bir düzenleme yapıyoruz" diye konuştu.
EYT’de kadın ve erkeklerde sigorta süresi ne kadar?
Bugüne kadar yapılan açıklamalara göre 8 Eylül 1999 tarihinden önceki koşullarla emeklilik hakkı verilecek. Bu tarihten öncesi SSK'lılarda emeklilik koşulları 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim gününün, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'lu kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününün tamamlanması şeklinde olacak. Bağ-Kur'luların EYT'den yararlanabilmesi için dilekçe verdiği tarih itibarıyla kendi sigortalılığı nedeniyle prim borcunun da olmaması gerekiyor. Bu kişilerin emeklilik dilekçesi borcu ödedikleri tarihte geçerli sayılacak. Emekli aylığı borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacak.
Bir dönem Bağ-Kur'lu olup SSK veya Emekli Sandığı'nda çalışmaya devam edip emekliliği hak kazananlar için de prim borcu kuralı geçerli olacak. Bu sosyal güvenlik statüsünden emekliliğe hak kazansalar dahi geçmişte Bağ-Kur prim borcu varsa emekli olunamayacak. Örneğin, 5300 gün SSK'lı çalışması olan EYT'li normalde tek başına bu hizmet süresiyle emekli olabilir. Bu kişinin 300 gün Bağ-Kur prim borcu varsa, emekli olabilmesi için borcunu ödemesi istenecek.
Emekli olacakların kıdem tazminatı nasıl hesaplanacak?
Yeni Asır'dan Faruk Erdem'in yazısına göre, EYT'lilerin yüzde 80'den fazlasını SSK yani 4A'lılar oluşturuyor. Bunların büyük bir bölümü de halen çalışan sigortalılardan oluşuyor. Yaş ortalamalarına bakıldığında da genelde 45 ile 50 yaş arasında oldukları görülüyor.
Yani istifa ederek tazminat almanın yolları var. 1475 sayılı yasanın 14. maddesine göre bunlardan birisi de emeklilik.
Emeklilik sebebiyle istifa edenler tazminatı hak ediyorlar. Bu durumda EYT'liler emeklilik için işten çıkış yapacağından tazminatlarını da alacaklar.
EYT kıdem tazminatı ödemesi maaşa göre mi yapılacak?
EYT'lilerin tazminatı da diğer çalışanlar gibi çalıştıkları yıl ve son brüt kazançları üzerinden yapılıyor. Burada brüt ücrete ayrıca yıl içinde yapılan düzenli nakit ödemeler de ekleniyor.
Böylece giydirilmiş brüt ücret ortaya çıkıyor. Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesiliyor. Tazminat taksite bölünemiyor. Tazminat hesabında gün ve ay olarak çalışılan dönemlerde dikkate alınıyor.
Brüt ücret: 12.000 TL Brüt ikramiye: 24.000 TL Çalışılan süre: 12 yıl Ücrete eklenecek ikramiye:
- 24.000 /12= 2.000 TL
- Giydirilmiş brüt ücret:
- 12.000 + 2.000= 14.000 TL
- Tazminat tutarı:
- 14.000 x 12= 168.000 TL Damga vergisi: 1.275,12 TL Ödenecek tutar:
- 168.000-1.275,12= 166.724,88 TL
EYT ne zaman yasalaşacak?
Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesinden 1,5 milyondan fazla kişinin yararlanması bekleniyor. Yeni yılda EYT ile ilgili çalışmalar tamamlanacak. Meclis başkanlığına sunulacak. Teklifin 15 Ocak'tan önce yasalaşması bekleniyor. Düzenlemeden 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olup emeklilik için gerekli çalışma yıl ve prim gün sayısını dolduranlar faydalanacak.
