Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı genelge ile kıdem tazminatının tavan ücreti belli oldu. Temmuz- Aralık 2022 döneminde kıdem tazminatı tavanı 15 bin 371 lira 40 kuruş olarak belirlendi. Kıdem tazminatı tavanının yükselmesiyle birlikte, çalışanların alacağı tazminatlar da arttı. SGK brütü 15 bin 371 liranın üzerinde olan tüm çalışanlar tavan rakamdan faydalanabilecek. Buna göre 10 yıl çalışmış bir kişi işten çıkarılırsa alacağı kıdem tazminatı 153 bin 714 lira olacak.
Kıdem tazminatı net üzerinden mi brüt üzerinden mi ödeniyor?
Kıdem tazminatı bir iş sözleşmesinin feshi durumunda çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında ödeniyor.
Kıdem tazminatı alma şartları neler?
İş kanunu, işçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belli şartlar öngörmüştür, bu şartlar şunlardır:
- 1-) 4857 sayılı İş Kanunu’na göre İşçi Olmak: Yürürlükte bulunan 4857 sayılı İş Kanunu’na göre iş sözleşmesi ile bir işverenin işyerinde çalışan kişiye işçi denilmektedir. İş sözleşmesinin yazılı veya sözlü olması arasında hiçbir fark yoktur. Uygulamada çoğunlukla işçiler yazılı bir sözleşme olmadan fiilen çalışmaktadır.
Kimler kıdem tazminatı alamaz?
İş Kanunu’nun 14. Maddesi aşağıdaki iş ve meslek grupları içerisinde yer alan şahısların yaptığı çalışmayı işçilik saymadığı için, bu kişiler işçi olmamaları nedeniyle kıdem tazminatı alamazlar:
- Deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar,
- 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar,
- Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
- Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlar,
- Ev hizmetlerinde çalışanlar,
- Çıraklar,
- Sporcular,
- Rehabilite edilenler,
- Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
- 2-) Bir Yıl Çalışma Şartı: Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışması gerekir. İşçi, işverenin işyerinde 1 yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir. İşçi aynı işverenin farklı işyerlerinde, hatta farklı şirketlerinde çalışsa bile 1 yıllık sürenin hesaplanmasında tüm bu çalışmalar göz önünde bulundurulur.
- 3-) Haklı Fesih Şartı: İş sözleşmesi ister yazılı isterse sözlü olsun belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez. Belirli iş sözleşmesi, belli işlerde veya belli bir işin tamamlanması için işveren ile işçi arasında yazılı olarak yapılan sözleşmelerdir. Belirli iş sözleşmeleri işin bitimi ile veya sözleşmede kararlaştırılan şartın gerçekleşmesiyle kendiliğinden sona erer, kendiliğinden sona eren bu iş sözleşmelerinde kıdem tazminatına hak kazanılamaz. Ancak, belirli iş sözleşmesi sözleşmede kararlaştırılan işin bitiminden önce işveren tarafından haksız nedenlerle, işçi tarafından haklı nedenlerle feshedilirse işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Kıdem Tazminatı zamanaşımı süresi ne kadardır?
Kıdem tazminatı, zamanaşımı süresi içinde talep edilebilecek bir tazminattır. Kıdem tazminatı zamanaşımı süresi iş akdinin feshinden itibaren 5 yıldır (4857 sayılı İş Kanunu Ek Madde).
İşçi 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde kıdem tazminatı talebiyle iş davası açamadığı takdirde, bir daha bu çalışmasıyla ilgili kıdem tazminatı davası açamaz.
Hangi durumlarda kıdem tazminatı almaya hak kazanılır?
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmişse her şekilde kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır. İşverenin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için bu feshin haksız olması gerekir. İşveren haklı nedenlerle iş sözleşmesini feshetmişse veya işçinin yaptığı fesih haksız bir fesih ise işçi, kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Kıdem tazminatı tavanının yükselmesiyle birlikte, çalışanların alacağı tazminatlar da arttı. SGK brütü 15 bin 371 liranın üzerinde olan tüm çalışanlar tavan rakamdan faydalanabilecek. Buna göre; 10 yıl çalışmış bir kişi işten çıkarılırsa, alacağı kıdem tazminatı 153 bin 714 lira olacak.
Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) de dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.
3 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
- Asgari ücretli: 19 bin 266 lira
- 8000 TL ücret: 23 bin 818 lira
- 10 bin TL ücret: 29 bin 772 lira
- 15 bin 371 üstü ücret: 45 bin 764 lira
(Hesaplamalarda ihbar tazminatı yoktur, damga verisi düşürülmüştür. )
5 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
- Asgari ücretli: 32 bin 109 lira
- 8000 TL ücret: 39 bin 696 lira
- 10 bin TL ücret: 49 bin 621 lira
- 15 bin 371 üstü ücret: 76 bin 274 lira
10 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
- Asgari ücretli: 64 bin 219 lira
- 8000 TL ücret: 79 bin 393 lira
- 10 bin TL ücret: 99 bin 241 lira
- 15 bin 371 üstü ücret: 152 bin 547 lira
15 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
- Asgari ücretli: 96 bin 328 lira
- 8000 TL ücret: 119 bin 89 lira
- 10 bin TL ücret: 148 bin 862 lira
- 15 bin 371 üstü ücret: 228 bin 821 lira
20 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alır?
- Asgari ücretli: 128 bin 438 lira
- 8000 TL ücret: 158 bin 786 lira
- 10 bin TL ücret: 198 bin 482 lira
- 15 bin 371 üstü ücret: 305 bin 95 lira
