Türkiye’nin savunma sanayii, son yıllarda hem teknoloji geliştirme kapasitesi hem de üretim kabiliyetiyle dünyada adından sıkça söz ettiriyor. Bu büyümenin en dikkat çekici unsurlarından biri ise KOBİ’lerin sektörde giderek artan ağırlığı oluyor. Ana yüklenici firmaların yanında tedarik zincirinin kritik halkalarını oluşturan KOBİ’ler, hem sayı hem de nitelik olarak hızla artıyor.
ŞİRKET SAYISI 3 KAT ARTTI
Savunma Sanayii Başkanlığı verilerine göre, 2000’li yılların başında sektörde sadece birkaç yüz KOBİ faaliyet gösterirken, bugün bu sayı 2 binin üzerine çıktı. Yerli üretim oranlarının artması, büyük projelerde yerlileşme hedeflerinin öncelik kazanması ve devlet destekli programların etkisiyle KOBİ’lerin sayısı son 20 yılda yaklaşık üç katına çıktı. Özellikle son beş yılda savunma ekosistemine katılan yeni şirketler, yazılım, elektronik, yapay zekâ, malzeme teknolojileri ve insansız sistemler gibi geniş alanlarda uzmanlaşıyor.
TEDARİK ZİNCİRİNDE KRİTİK ROL ÜSTLENDİLER
Ana yüklenici firmaların geliştirdiği büyük projeler, yüzlerce KOBİ’nin tedarikçi rolü üstlenmesiyle hayata geçiyor. Bir insansız hava aracı ya da yeni nesil zırhlı araç üretiminde kullanılan parçaların büyük kısmı, küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından geliştiriliyor. Bu yapı hem esnek üretim kabiliyeti sağlıyor hem de farklı bölgelerdeki şirketlerin üretime katılımıyla ülke genelinde savunma sanayii ekosistemini genişletiyor.
İHRACAT KAPILARI AÇILIYOR
KOBİ’lerin ürün çeşitliliği, sadece Türkiye için değil, uluslararası pazarlar için de cazip bir tablo ortaya koyuyor. Büyük sistemlere entegre edilen yerli parçalar, ihracat yapılan ülkelerin güvenlik güçlerine de ulaşıyor. Bazı KOBİ’ler ise doğrudan yurt dışına yazılım, elektronik modül ya da özel malzeme satışı yaparak kendi ihracat ağını kuruyor. Bu durum KOBİ’lerin döviz kazandırıcı faaliyetlerdeki payını arttırıyor. Savunma sanayiinde KOBİ’lerin gelişimini hızlandıran unsurlar arasında devlet destekli teşvikler, Ar-Ge fonları ve kümelenme projeleri öne çıkıyor. Ankara, Eskişehir, Konya, İzmir ve Bursa gibi şehirlerde kurulan savunma kümeleri, KOBİ’lerin birlikte çalışmasını ve daha güçlü projelere imza atmasını sağlıyor.
Yerlilik oranı hızla artıyor
Türkiye’nin savunma sanayiinde yerli katkı oranını arttırma hedefinde KOBİ’lerin payı kritik önem taşıyor. Sayısı giderek artan bu işletmeler, yalnızca büyük projelere destek vermekle kalmıyor, aynı zamanda kendi özgün ürünlerini geliştirerek sektöre yeni vizyon katıyor. Uzmanlar, savunma sanayiindeki KOBİ ekosisteminin büyüme hızının, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde küresel ölçekte daha güçlü bir oyuncu olmasını sağlayacağını belirtiyor.