ABD’nin yüzde 31,7, Japonya’nın yüzde 27,8 ve İngiltere’nin yüzde 22,8 küçüldüğü ikinci çeyrekte; ekonomisi yüzde 9,9 küçülen Türkiye’nin yılın geri kalanında da pozitif ayrışarak felaketler yılını en az hazarla atlatacağı yönündeki beklentileri kuvvetlenirdi.
ÜRETİM YÖNTEMİYLE YÜZDE 1,3 ARTIŞ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre; üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, bu yılın ikinci 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 1,3 artarak 1 trilyon 41 milyar 643 milyon lira olarak gerçekleşti.
HANGİ SEKTÖRLER AYAKTA KALDI
- GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde bu yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım yüzde 4, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 11, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 27,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1,7 arttı. Sanayi yüzde 16,5, inşaat sektörü yüzde 2,7, hizmetler yüzde 25, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 16,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 2,4 ve diğer hizmet faaliyetleri yüzde 18 azaldı.
TARIMIN KATMA DEĞERİ ARTTI
Bu dönemde GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, tarım sektörünün toplam katma değeri nisan-haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 4 arttı. Sanayi sektörünün toplam katma değeri yüzde 16,5, inşaat sektörünün yüzde 2,7, hizmetler sektörünün yüzde 25 geriledi.
BÜYÜYEN SEKTÖRLER
İktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 27,8 ile "finans ve sigorta faaliyetleri" sektöründe görüldü. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 10 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksinde ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 11 düşüş kaydetti.
İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİNDE YÜZDE 0,5 ARTIŞ
- İş gücü ödemeleri yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,5 yükselirken net işletme artığı/karma gelir yüzde 2,4 düştü. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 36,7 iken bu oran yılın ikinci çeyreğinde yüzde 36,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 45'ten yüzde 43,9'a geriledi.
ALBAYRAK: TEMELLERİMİZ SAĞLAM
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, kötümser tabloların aksine gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) oranının dünya ülkelerine kıyasla iyi sonuç verdiğini belirterek, “Türkiye ekonomisinin temelleri sağlam, dinamikleri kuvvetli” ifadelerini kullandı. Dünya ekonomilerini durma noktasına getiren yüzyılın felaketi yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkilerinin yılın ikinci çeyreğinde hissedileceğini bildiklerine dikkati çeken Albayrak, “Kötümser tabloların aksine GSYİH oranımız dünya ülkelerine kıyasla iyi bir sonuç verdi. Türkiye ekonomisinin temelleri sağlam, dinamikleri kuvvetli” dedi. Milli ekonomi hedefleri, istihdama dayalı üretim modeliyle ve vatandaşının yanında olan bir ekonomi modeliyle Türkiye’nin yılı pozitif ayrışarak kapatacağını vurgulayan Albayrak, “2021’e pandeminin izlerini silerek girmekte kararlıyız. İnşallah ‘V’ çıkışı GSYİH verilerinde de göreceğiz” ifadesini kullandı.
DÖNÜŞÜN DİP NOKTASI GÖRÜLDÜ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, 2020’nin ikinci çeyreğinin ‘Korona Çeyreği’ olduğunu belirtirken, yüzde 9,9’luk daralmanın, normalleşmede V tipi dönüşün dip noktası olduğunu belirtti. Ekonominin üçüncü çeyrekte hızlı bir çıkış yakalayacağını söyleyen Avdagiç, dördüncü çeyreği ise pandeminin gidişatının belirleyeceğini aktardı.
ENDİŞELENECEK BİR DURUM YOK
- İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz, yüzde 9,9’luk küçülmenin kimseyi endişeye sevk etmemesi gerektiğini belirterek, “2020 ‘yi birçok ülkeye göre daha iyi bir yerde kapatacağımıza inancım tam” diye konuştu.. Kopuz, “Sanayi üretimindeki artışın beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi de üçüncü çeyreğin daha iyi sonuçlanacağının göstergesidir” dedi.
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE TOPARLANIRIZ
İkinci çeyrekte salgın etkilerinin yoğunlaştığını üretim ve hizmetlerin durduğunu ya da yavaşladığını kaydeden Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, “Üçüncü çeyrekte toparlarız” ifadesini kullandı. Özdebir, sanayi üretimi ve ekonominin talebini temsil eden perakende satış hacmindeki artışın, büyüme için olumlu sinyal verdiğini söyledi.
GEÇİCİ KÜÇÜLME MORALLERİ BOZMASIN
- Türkiye’nin salgınla en iyi mücadele eden ülkelerden biri olduğunu ve süreci iyi yönettiğini vurgulayan Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, “Geçici olarak yaşanan küçülme moralimizi asla bozmayacak. Aksine daha gayretli şekilde çalışarak, toparlanma ve ardından büyüme hamlesinde elimizden geleni yapacağız” ifadelerini kullandı.
EN BÜYÜK DARBEYİ ABD VE İNGİLTERE ALDI
Hükümetlerin ve Merkez Bankalarının ekonomik aktiviteyi canlı tutmak için aldığı onca tedbire rağmen, dünyanın en büyük ekonomilerinin aldığı yara büyük oldu. Domino etkisiyle ülkeden ülkeye yayılan salgın, ABD başta olmak üzere dev ekonomileri yıktı geçti. Türkiye’nin yüzde 9,9 küçülmeyle atlattığı Nisan-Mayıs- Haziran döneminde ABD yüzde 31,7 küçülmeyle en büyük darbeyi alan ülke oldu. İkinci çeyrekte Japonya yüzde 27,8, İngiltere yüzde 22,8, İspanya yüzde 22,1 ve Fransa yüzde 19 küçüldü. 27 üyeli Avrupa Birliği bu yılın ikinci çeyreğinde ortalama yüzde 15 daralırken, ilk çeyrekte yüzde 6,8 küçülen Çin ekonomisi ise ikinci çeyrekte kısmen toparlandı ve yüzde 3,2 artıya geçti.
TEDBİRLER DARALMAYI KISITLADI
- Yüzde 9,9’luk daralmanın beklenen bir sonuç olduğunu belirten AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli, “2020’nin tamamı için Türkiye ekonomisinin yüzde 3,6 ile yüzde 5 arasında daralma yaşayacağı tahmin ediliyordu” dedi. Canikli, doğru adımlar uygulanmasa daralmanın yüzde 50’yi bulabileceğini aktardı.
