|
“Post-Truth”, geleceğin medyası

Michelle Obama, hakkında çıkan haberleri gördüğünde, beyninden vurulmuşa döndü. Gördükleri onu artık isyan ettiriyordu.



Çıkan haberlerde Bayan Obama'nın aslında erkek doğduğu, sonradan kadın olduğunu yazıyordu. Haklı bir isyandı yani.



Amerikan seçimleri boyunca, Trump'ın uzaydan geldiğini, Hillary Clinton'un eşcinsel olduğunu, Başkan Obama'nın gerçekte Rus olduğunu yazan haberler çıktı.



Bu akıl almaz bilgiler, internet üzerinde yayın yapan haber sitelerinden yayınlanıyor, oradan Facebook, Youtube'a yükleniyor, Twitter aracılığı ile yayılıyor ve yüzbinlerce kişi tarafından okunuyor ve paylaşılıyordu.



FBI, MAKEDONYA'DA YALAN HABER PEŞİNDE


Sonunda Başkan Obama, bu asılsız haberler hakkında konuşma yapmak ve müdahale emri vermek zorunda kaldı. Karısının isyanının da bu müdahalede etkisi vardı tabi ki.



Olayın aslı FBI araştırması sonucunda ortaya çıktı.


Bu haber sitelerini Makedonya'da üniversite öğrencileri kurmuş, haberleri kafede kahve yudumlarken kendileri uydurmuş, sonra da Google, Facebook aracılığı ile yaymışlardı. Gerekçeleri ise basitti: Para kazanmak. Zira çok okunan ve paylaşılan haberlere Google, Facebook ve Youtube para ödüyordu.


ABD'deki seçim kampanyasının önemli gündem maddesi bu olmuştu. Zira Amerikan halkı bu haberlere inanmış, milyonlarca defa okunmuş, paylaşmış ve sonunda televizyon ekranlarına bile taşınmıştı.



İnsanlar buna nasıl inandı peki?



YILIN KELİMESİ 'POST TRUTH'


Oxford üniversitesi,

“Post Truth”

kavramını 2016 yılının kelimesi seçti.

“Gerçeğin ötesi”

diye çevirebileceğimiz bu kavram, bugün hepimizi etkisi altına alan, gerçek ötesi haberler, bilgiler, iddialar ve değerlerin karşılığını ifade ediyor.



Şöyle anlayabiliriz meseleyi: Bir olayın gerçeği değiştiriliyor ve gerçeğin ötesinde bir yere taşınıyor ama insanlar gerçeğe değil, çarpıtılmış, gerçek ötesindeki hale inanıyor.



Yani Michelle Obama'nın gerçekte erkek olduğu haberi, gerçeğin yerini alarak milyonlarca insan tarafından inandırıcı bulunuyor.



Olayın gerçeği ile, gerçeği başka yere taşıyan ve değiştiren bu mekanizmanın ilişkisi, bazen büyük tehlikelere de neden olabiliyor.


Bir haber sitesi, İsrail Savunma Bakanı'nın, Pakistan'ın Suriye'ye asker göndermesi halinde, nükleer silahla yok edileceğini yazdı. Pakistan Savunma Bakanı da bu habere dayanarak, İsrail'i nükleer silahla resmen tehdit etti geçen hafta. Olay tamamen asılsız çıktı ve düzeltildi.



DEVLETLER ÖZEL BİRİMLER KURUYOR


Yalan haber (fake news), kurmaca haber sorunu, Avrupa'da büyük tartışma konusu. Tüm bunlarla baş edebilmek için, hükümetler özel birimler kurmaya karar verdiler. Neredeyse tüm devletler bu konuda şikayetlerini dile getiren açıklamalar yaptı ve önlem alınmasını istedi.



Makedonyalı gençler, “kim inanır bu haberlere umurumda değil. Ben günde 360 Euro para kazanıyorum Facebook'tan” diyor. Sadece Makedonya üniversitesindeki 300 öğrenci bu asılsız haberleri yazarak para kazanıyor. Dünyada ne kadar yaygın olduğunu varın siz düşünün.



Gerçek ötesi durum, medyanın en önemli sorunu olmaya başladı. Medyanın sorunu olan bir konu, aynı zamanda siyasetin ve toplumun da en önemli sorunu oluyor.


Gezi, Kobani olayları ve FETÖ konusunda çıkan asılsız haberleri ve etkilerini sanırım çoğumuz hatırlıyoruz.



Bu durumda internet üzerinden habercilik yapan, enformasyon yayan tüm sitelere ciddi bir disiplin gelecektir.

İnternet dünyasının bir hukuku, kuralı ve hesap sorma sistemi daha ciddiyetle ele alınacaktır.



Daha şimdiden Google, Facebook, Twitter ve Youtube yalan haberin ve haberciliğin önlenmesi için çalışmalar yapmaya başladı bile.



DİJİTAL DÜNYADA YENİ HABERCİLİK MODELLERİ DOĞACAK


Şurası açık ki, gelecekte hızlı ve sansasyonel haber veren değil, gerçek ve güvenilir haber verenler ayakta kalabilecek. Yeni habercilik modelleri, yeni haberciler, sistemler, yazılımlar geliştirilecek.


Medya tüm unsurlarıyla sağlıklı, legal, hukuki ve rasyonel zemine oturtulmuş bu dijital dünyaya taşınacak. O zaman, uzak bir zaman değil. Kağıda basılı gazeteleri sadece müzelerde ve özel koleksiyonlarda göreceğimiz zaman da uzak değil. Biz buna ne kadar hazırlık yapıyoruz? Sorunumuz burada.


Bu teknik gelişmelerin ötesinde, 'post truth' dediğimiz kavramın düşünce ve algı dünyamızda daha derin etkileri olduğunu da gözden kaçırmayalım.

Siyasetçilerin frensiz konuşmaları, olayları açıklama biçimleri, tehditleri, vaatleri tümü gerçeğin ötesine geçerken, buna insanların inanıyor olması, ayrıca üzerinde endişeyle düşünülmesi gereken bir konu.

#Michelle Obama
#Post Truth
#FETÖ
#Makedonya
#Kobani olayları
7 yıl önce
“Post-Truth”, geleceğin medyası
Efendimiz’in (sav) Zekatı-1
Milyonlar milyarlar havada uçuşuyor
Sandık başına giderken…
Operadaki Hayalet’in “kehaneti” gerçekleşirse…
Ayasofya’yı açan adama vefa zamanı