Tetikçinin elindeki TL'yi aldık: Merkez Bankası ve BDDK’nın aldığı tedbirler işe yaradı

Merkez Bankası ve BDDK’nın aldığı tedbirler sayesinde ‘TL’ üzerindeki baskı azaldı ve kur operasyonları neredeyse imkansız hale geldi. 2018’de kur saldırısı yapanların elinde 50-60 milyar dolar karşılığında ‘TL’ vardı. Bugün swap (para değiş tokuşu) yapabilecekleri 3,7 milyar dolarlık ‘TL’ var.

İbrahim Acar Yeni Şafak
Merkez Bankası ve BDDK’nın; kur operasyonlarının önüne geçmek için aldığı tedbirler sayesinde, TL’nin üzerindeki baskı azaldı.

Sokak gösterileri ve askeri kalkışmalarla Türkiye’yi hedef alan yurt dışı kaynaklı saldırılar, son yıllarda ekonomi ve finans alanında yapılmaya başlandı. 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından alenileşen finansal saldırıların en büyüğü, Ağustos 2018 ve Aralık 2021’de yapıldı. Türkiye’nin yumuşak karnı olarak görülen ‘finansal istikrar’ı bozma hedefiyle yazılan senaryolar, TL’nin zayıf düşürülmesi için sahnelendi. Spekülatörlerin, rahatça manipülasyon yapabildikleri alanların başında ise swap (para değiş tokuşu) işlemleri geliyor.

TL’Yİ TÜRKİYE’YE KARŞI SİLAH GİBİ KULLANDILAR

Ekonomisinin düzlüğe çıktığı ve siyasi istikrarının güçlü olduğu dönemlerde Türkiye’yi hedef alanların, en önemli silahı ellerindeki TL oldu. Yurt içinde faaliyet gösteren yabancı menşeli bazı finans kuruluşlarıyla iş birliği yaparak yüklü miktarda TL toplayan traderlar (Finansal işlem yapan), avucunda tutmak istedikleri finansal piyasada organize şekilde hareket ederek döviz-TL alım ve satım işleri üzerinden kur dengesini sarsmaya çalıştı.

5 YIL ÖNCE ELLERİNDE 60 MİLYAR $’LIK TL VARDI

Ağustos 2018’de ABD Başkanı Donald Trump, “Ekonominizi mahvederim” tehdidi savurduğunda, swaplar yoluyla Türkiye ekonomisini hedef alanların elinde 50-60 milyar dolarlık TL pozisyonu vardı. Yurt dışı yerleşiklerin net swap pozisyonları 15 Temmuz 2016’da darbe girişimi yapıldığında 10 milyar dolar civarındaydı. Hain girişimden sonra hızla artan bu rakam, 2017’nin sonunda 60 milyar dolar seviyesine kadar yükseldi. Topladıkları TL’leri silah gibi kullanmaktan çekinmeyen New York, Londra, Frankfurt merkezli finansal tetikçiler, Ağustos 2018’de büyük saldırıda bulundu.

DOLARI YÜKSELTİP FAİZ ARTIRMAYA ZORLADILAR

  1. Doları 4,8 TL’den 6,6 TL’ye yükselten spekülatörlerin bu sıkıştırmalarının ardından Merkez Bankası, Eylül 2018’deki Para Politikası Kurulu toplantısında faizleri 625 baz puan artırarak yüzde 17,25’ten yüzde 24’e çıkardı. Daha sonra Merkez Bankası, Mayıs 2020’de aldığı kararlarla faizleri yüzde 8,25’e kadar düşürdü. Türkiye’nin bu hamlesine karşı aynı çevreler, yeniden TL’yi zayıf düşürerek cevap vermeye çalıştı. Mart 2021’de faizler yüzde 19’e yükseltilse de Türkiye ekonomisini hedef alanlar, bu saldırılarını Kur Korumalı Hesap’ın devreye alındığı 20 Aralık 2021 tarihine kadar sürdürdü.

SWAP KOZUNUN ETKİSİ AZALDI

Doların 18,36 liradan döndüğü o günkü kararların ardından duyurulan Türkiye Ekonomi Modeli ile liralaşma politikaları devreye alındı ve sıkı şekilde sürdürülüyor. Ağustos 2018 ve Aralık 2021’de Türkiye’yi hedef alan finansal operasyonlara benzer yurt dışı kaynaklı bir saldırıyı bugün yapmak iyice zorlaştı. Çünkü o gün 50-60 milyar dolara karşılık gelen TL’yi elinde tutanların bugünkü swaplardaki toplam TL pozisyonu 3,7 milyar dolar civarında bulunuyor. Üstelik bu rakamın sadece 1 milyar dolar kadarı kısa vadeli swaplardan oluşuyor.

Rant tezgahı 1980'li yıllarda kuruldu

  1. Finansal istikrarsızlığı amaçlayan saldırılarla Türkiye, yıllarca faiz-döviz-enflasyon kıskacında tutuldu. TL’yi zayıf düşürüp dövizi yükselten rantçı çevreler, Merkez Bankası’nı faiz yükseltmeye zorladıktan sonra ellerindeki dövizleri yüksek faizden Hazine’ye sattılar. Sürekli işletilen bu rant çarkı sayesinde rantiyeciler kazançlarını katlarken, Türkiye; sürüklendiği istikrarsızlıktan kurtulmak için daha fazla bedel ödemek zorunda kaldı. 1980’li yılların sonlarında başlayan bu soygun oyunu, Türkiye’nin gücünü toparlayıp ayakları üzerinde durmaya başladığı her dönem sahnelenmeye çalışıldı.

Ağustos 2018'deki saldırı milat oldu

Merkez Bankası (MB) ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), yapılan operasyonların önüne geçmek için bir dizi tedbir aldı. Yerel bankaların yurt dışına TL satışı sınırlandırıldı. Türkiye’deki bankalar, yurt dışına ancak sermayelerinin yüzde 25’i kadar TL satabilmesi, TL üzerindeki baskıyı iyice hafifletti. Bu düzenlemenin ardından, Londra piyasasında TL bulmak zorlaştığı için TL swapların miktarı adeta dip yaptı. Yurt dışı kaynaklı spekülatif atakları azaltmak adına alınan önlemler Haziran 2022’de bir miktar gevşetilse de, hayati önem taşıyan diğer önlemler sürdüğü için TL swap pozisyonlarında ciddi bir değişiklik olmadı.


Yeni Evim’e başvuru 10 bini aştı: Bakan Nebati, Yeni Şafak'a konuştu

İhracatta ocak rekoru: Yüzde 10,4 artışla 19,4 milyar dolara ulaştı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 20 Aralık 2021 manifestosu meyvesini verdi: 2022 TL yılı oldu