ADALET BAKANININ İZNİ ŞARTI
Kabul edilen kanuna göre, 301'inci maddenin başlığı, “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama” olarak değiştirildi. Kabul edilen 301'inci maddeye göre, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini veya Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükumetini ve Devletin yargı organlarını alenen aşağılayan kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Devletin askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişilere de aynı ceza uygulanacak. Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmayacak. Bu suçtan dolayı soruşturma yapılması, Adalet Bakanı'nın iznine bağlı olacak.
ŞAHİN: MADDE KALDIRILMADI
Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, TCK'nın 301.maddesinin tamamen kaldırılmasını doğru bulmadığını belirtti. Bakan Şahin, değişiklikle, Türklüğe ve cumhuriyete hakaretin ve saygısızlığın cezasız kalmayacağını bildirdi. 301'inci maddenin tamamen kaldırılmasını doğru bulmadığını vurgulayan Şahin, hükümet olarak da 301'inci maddenin tamamen kaldırılması yönünde düşüncelerinin olmadığını söyledi. Şahin, hukuk ve ceza tekniği açısından, ifade özgürlüğüyle ilgili sorunlar yaşanmaması için maddede değişikliğe gittiklerini dile getirdi. Şahin, 301'e benzer maddelerin AB'de de olduğunu, İtalya, Fransa, Polonya, İspanya'da bu tür düzenlemelerin bulunduğunu belirtti.
UYGULAMADAKİ SIKINTILAR GİDERİLİYOR
AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ , 301'inci maddenin benzerlerinin AB ülkelerinde de bulunduğuna dikkati çekerek, “Danimarka, Polonya, Avusturya gibi birçok ülkede aynı konu hakkında birer dava açılmasına rağmen Türkiye'de sadece 2003 yılında 55 hapis cezası, 87 para cezası, 13 hapis ve para cezası verilmiş. Uygulamadan kaynaklanan sıkıntıların giderilmesi için değişiklik yapılıyor” diye konuştu.
Sakarya'da rehin kalan Kürtler
DTP Muş Milletvekili Sırrı Sakık da, Sakarya'daki gerginliğe ilişkin olarak, “Hükümete, Parlamento'ya önemli görevler düşüyor. Burada 301'inci maddeyi görüşüyoruz. Sakarya'da 7 saat rehin kalan Kürtleri hangi maddeler koruyacak? Bu ülkede sadece Türkler yaşamıyor ki, farklı halklarda yaşıyor; Lazlara, Çerkezlere, Rumlara, Ermenilere hakaret etme hakkını kendimizde bulabilir miyiz? Bunları nasıl koruyacağız?” dedi.
Vekiller yorgun düştü
Meclis Genel Kurulu'nda sabah saat 04.35'e kadar devam eden 301 ile ilgili görüşmeler vekilleri yordu. 8 saatlik görüşme maratonunda yorulan bazı vekiller, başlarını Meclis sıralarına koyarak uyudukları gözlendi. TCK'nın 301. maddesi aralarında ünlü yazar ve gazetecilerin de bulunduğu yüzlerce kişinin yargılanmasına neden oldu. Adalet Bakanlığı'nın verilerine göre, son 5 yılda bu maddeden 6 bin 75 kişi yargılandı, 745 kişi mahkum oldu. 2003'de bin 313, 2004'de bin 385, 2005'de bin 305, 2006'da bin 533, 2007'de bin 189 kişi 301 kapsamında sanık sandalyesine otururken, 2007'deki davalardan 527'si bu yıla devredildi.
CHP: AB'nin siparişi
Teklifin tümü üzerinde ilk sözü CHP adına Grup Başkanvekili Hakkı Süha Okay aldı. Hakkı Suha Okay, TCK'nın 301'inci maddesinde yapılacak değişiklikle ilgili olarak, “AB'nin siyasi iktidara siparişi, göz boyamaktan başka işlevi yok” dedi. Okay, “301'inci madde değiştirilirse Türkiye demokratik ülke olacak, değiştirilmezse demokrasinin sonu gelecek” havasının yaratıldığını söyledi. Okay, hükümetin, iç ve dış çevrelere bu maddeyi değiştireceğini deklare ettiğini, nabza göre şerbet verdiğini savundu.
301'i Hrant için kaldırmak zorundayız
Dink ailesinin avukatı Fethiye Çetin: 'Ben bunu bir değişiklik olarak görmüyorum. Böyle de nitelendirmiyorum. Çünkü bu değişiklik uygulamada olumlu bir sonuca yol açmayacak, uygulamadaki sorunlar aynen devam edecek. Bu yasada birey ve hakları korunmuyor diyoruz, bu da değişmiyor. Eski TCK'daki 159. Madde de Hrant Dink için davaya Adalet Bakanlığı'ndan izin istenmişti bakanlık da izin vermişti. Böylece o dava da sürdü. Hrant Dink'in avukatı olarak şunu söylüyorum; eğer toplum olarak azıcık vicdanımız varsa, adalet duygusuna sahip isek Hrant'tan dolayı 301'i kaldırmak zorundayız.'
Yargıda zihniyet değişmeli
Prof. Dr. Baskın Oran: 'AK Parti maddeyi kaldırmak istemiyor. Son derece müphem bir terim olan 'aşağılamak'ı kaldırmıyor, onu 'hakaret' yapmıyor. 'Cumhuriyeti aşağılama' ifadesi 'TC devletini aşağılama' oldu. Ama bu zaten böyle uygulanıyordu. 'Türklük' de 'Türk Milleti' yapıldı. Bunu da zaten Yargıtay aynı şekilde yorumluyordu. 'Türk Milleti' teriminin getirilmiş olması hiçbir şeyi değiştirmez. Üstelik bu terim 1) din ayrımcısıdır,2) ırk ayrımcısıdır 3) bölücüdür çünkü Kürt ve Gayrimüslimleri kapsamaz. Yargı'nın devleti 1930'ların devleti olarak anlamaya devam etmesi yüzünden 301'e ne yaparsanız yapın, yargı onu “devleti kurtarmak” için bildiği gibi uygulamaya devam edecektir. Zihniyetlerin değişmesi, yasaların değişmesi kadar kolay değildir maalesef.'
İfade özgürlüğü için yapıcı bir adım
Avrupa Birliği (AB) Türk Ceza Kanunu'nun 301'inci maddesinin değiştirilmesinden memnuniyet duyduğunu bildirdi. AB Dönem Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, değişikliğin “ifade özgürlüğünün güvence altına alınmasında yapıcı bir adım olduğu ve etkin uygulanmasının beklendiği” vurgulandı. Açıklamada, 301'inci maddenin değiştirilmesinin “Türkiye'nin reform sürecine bağlılığını gösterdiği” belirtildi. Öte yandan AB Komisyonu, “ifade özgürlüğünün önündeki en büyük engellerden biri olan 301'inci maddenin değiştirilmesini memnuniyetle karşıladığını” duyurarak, Türk Ceza Kanunu'nda ifade özgürlüğünü kısıtlayan diğer maddelerde de değişiklik ve uygulamada başarı beklentisini dile getirdi.
301 keşke tamamen kaldırılsaydı
Hasan Celal Güzel: '301. madde keşke tamamen kaldırılsaydı. Yapılan değişikliklerde eksiklikler var. Mesela 'aşağılama' kelimesi yerine 'hakaret' veya alenen sövme' kullanılsaydı daha iyi olurdu. Çünkü hakaret aşağılama kelimesine göre daha dar anlamı ifade eder. 'Aşağılama' kelimesinin kullanılmış olmasından dolayı bu madde ikinci defa değişiklik ihtiyacı duyacaktır. Bu eksikliklerine rağmen maddede yapılan değişiklik mevcut halinden çok daha iyi. Cezanın indirilmesi, Soruşturma için Adalet Bakanı'nından izin alınması şartı müsbet gelişmelerdir.”
Demokraside en önemli şey ifade özgürlüğüdür
Ali Bulaç (Gazeteci yazar): Ben şimdiye kadar birkaç defa yargılandım. Ve hep İki sebepten yargılanıyordum; birincisi resmi ideolojiye aykırı görüş beyan etmektendi. İkincisi de kamu icraatını eleştirmekten. 301. madde kamu icraatını korumaya matuftur ve ifade özgürlüğünü ciddi biçimde kısıtlayan bir maddedir. Yeni düzenleme de ciddi bir değişiklik getirmiyor. Çünkü savcı veya mahkeme istediği şekilde kavramları yorumluyor. Halbuki demokrasilerde en önemli şey ifade özgürlüğüdür. İfade özgürlüğü de kamu otoritesini, bürokrasiyi eleştirmeyi gerektirir.”
Böyle bir madde ve ceza olmamalı
İpek Çalışlar (Gazeteci-Yazar): 'Bence hiçbir şey değişmedi. Bir tek bakanlık iznine bağlanması yıldırıcı bir etki yapabilir o kadar. Ancak kimse kendini kandırmasın, kimse de bir şeyin değiştiğine inanmayacak. Eksik olmasınlar, hiçbir şekilde ceza almaması gereken bir şeye üç yıl ceza yerine iki yıl uygun görmüşler. Böyle bir madde ve cezanın kesinlikle olmaması gerekiyor. Çünkü böyle bir suç yok.'