ABD'nin İran nükleer anlaşmasını geçen hafta terk ederek İran'a yeni yaptırımlar getireceğini açıklaması üzerine Avrupa devletlerinin anlaşmayı kurtarma çabaları sürüyor. Ancak artık şirketler kendi başlarının çaresine bakma yoluna giriyorlar.
Anlaşmanın sürmesinde kararlı olan Avrupalı liderler kendi şirketlerine, İran yatırımlarının, Amerikan yaptırımlarından etkilenmeyeceği güvencesini verebilmek istiyorlar.
Aynı zamanda, 2015 tarihli anlaşmayla nükleer faaliyetlerini kısması karşılığında daha önceki yaptırımların bir kısmından kurtulmuş olan İran'ı da bu anlaşmanın devamında yarar olduğuna ikna etmeye çalışıyorlar.
Total, İran'ın Güney Pars doğalgaz alanındaki 11. fazın işletmesi için ilk yatırım tutarı 1 milyar dolar olacak bir anlaşmayı 2017'de imzalamıştı. Tahran bu sözleşmeyi nükleer anlaşmanın başarısına örnek gösteriyordu.
Total dün yaptığı yazılı açıklamada şöyle dedi:
"Total, Fransız ve Avrupalı kurumların desteğiyle, ABD makamlarından özel bir proje muafiyeti alamazsa, SP 11 (Güney Pars 11) projesine devam etmeyecek ve ilgili bütün faaliyetlerini 4 Kasım 2018 tarihine kadar tasfiye edecektir."
Total'den önce Alman sigorta şirketi Allianz ve Danimarkalı petrol ürünleri tankeri işletmecisi Maersk Tankers İran'daki faaliyetlerini tasfiyeye başladıklarını açıklamışlardı.
Alman Siemens CEO'su Joe Kaiser de CNN'e yaptığı açıklamada şirketin artık İran'la yeni iş ilişkilerine giremeyeceğini bildirmişti.
İran, nükleer anlaşmasından ekonomik bir çıkarı kalmazsa, uranyum zenginleştirme faaliyetine yeniden başlayacağını söylemişti. Total, ABD muafiyetinin, İran ile işbirliğini sürdüren şirketlere, ikincil yaptırımlara maruz kalmayacaklarının güvencesini getirmesi gerektiğini söyledi.
İkincil yaptırımlar, Amerikan bankalarının ABD doları cinsinden kredi vermemeleri, Amerikalı hissedarların çıkması ve ABD içindeki faaliyetlerini sürdürme imkanının kaybedilmesi gibi önlemler olabilir.
Avrupalı bir yatırım bankacısı, "ABD hükümetinden açık-seçik garantiler almadıkça İran veya İran'la bağlantılı şirketlerle yeni bir işbirliğine girişmek veya finansman vermek intihar olur" dedi ve şöyle devam etti:
"İş ilişkilerinin çok büyük bölümü dolarla yapıldığı ve ödendiği için (ABD) hepimizi en zayıf yerimizden yakalamış durumda."
Total, çekileceği proje için şimdiye kadar 40 milyon eurodan az bir miktar harcamış olduğunu, dolayısıyla projeden çıkmasının büyüme hedeflerini etkilemeyeceğini belirtti.
İkinci el otomobilde fırsat zamanı
Ramazan'da 24.00'e kadar açık olacak
İsrail'i korkutan senaryo: 10 milyar dolar kaybedebilir