58 yazı listeleniyor En eski en üste
- Ocak 2001
-
Ah Feramuz vah Feramuz!
07 Ocak 2001Bazı babalar çocuklarının en zayıfı üzerinde daha çok titrer. En zayıfı, yani yardıma, ilgiye en çok muhtaç olanı. Diğerlerine bunu belli etmemeye çalışır. Belki kıskanırlar diye, kimbilir! Ama öbürleri bunun için için farkındadır. Kabullenmeye başlarlar. Baba, güçlüler nasıl olsa kendi ayakları üzerinde durur, asıl bunun üzerinde durulmalı diye düşünür. Gel de bunu diğerlerine izah et! Ta ki kendi kendilerine anlayana kadar!Nedense, ikindi vaktinin bende öteden beri böyle bir karşılığı vardır. ... - Temmuz 2000
-
Prens Sabahattin"in görüşleri
16 Temmuz 20001983''ten sonra Anavatan Partisi''nin iktidar olmasıyla Turgut Özal hükümetlerinin anahtar kelimelerinden birkaçı transformasyon, değişim, özel teşebbüs, adem-i merkeziyet vs. kavramlardı. Dönemin gazete ve dergilerinde bu doğrultuda yoğun tartışmalar olmuştur. Yeni Gündem dergisinin adem-i merkeziyet tartışmasının birkaç sayı sürdüğünü hatırlıyorum.Dr. Ahmet Zeki İzgöer tarafından hazırlanan Prens Sabahattin''in orijinal düşüncelerinin toplandığı Görüşlerim (Buruc Yayınları, Kasım 1999) kitabı ... -
"Öteki"ne dışarıdan bir bakış
09 Temmuz 2000Üç aylık Defter dergisinin Bahar 2000 sayısında, Divan edebiyatı üzerine araştırmaları ile tanıdığımız halen yaşayan Amerikalı araştırmacı Walter G. Andrews''in bir yazısını okumuştuk. Burada yazar, "Ne oldu şu Osmanlı edebiyatına?" sorusunu yüksek sesle sorarak, büyük Müslüman "öteki"ni (vurgu yazara ait. H.D.) Kristof Kolomb''dan Birinci Dünya Savaşı''nın sonuna kadar temsil eden Osmanlı İmparatorluğu''nun Kuzey Afrika''dan Ortadoğu''ya, Doğu Avrupa''ya ve Orta Asya''ya kadar çok sayıda insan ... -
Hayati Develi ile "Dil" üzerine...
02 Temmuz 2000-İki yıl ağırlıklı olarak "dil yazıları" yazdınız. Salt dil üzerine yazılar yazan bir yazar aşağı yukarı her gazetede var. Okuyucular arasında bu tür yazılar nasıl bir tepki ile karşılanıyor?-Yalnızca ama yalnızca dil üzerine yazılar yazan gazete yazarları o kadar çok değil. Bizde dil meselesi "medeniyet proje"mizin bir unsuru olarak algılanıyor. Tartışmaların çoğu kelime düzeyinde kalmıştır. Dili bir "bildirişim" sistemi olarak, bize insan oluş ayrıcalığını sağlayan bir sistem olarak görüp ona ... - Haziran 2000
-
Müstear üzerine
25 Haziran 2000Şemseddin Sami "müstear" için "muvakkaten kullanılmak için alınmış, ariyet alınmış, iğreti" karşılıklarını veriyor.Eski edebiyatımızda şairlerin kullandığı takma ada da "mahlas" diyoruz. Yani şairin ikinci adı, meşhur olan adıdır. Çoğumuz bugün Fuzûlî''nin gerçek adının Mehmed, Nedim''in Ahmed, Necâtî''nin İsa olduğunu bilmiyoruz. Kullandıkları mahlaslar onların asıl adı yerine geçmiştir. Bir de mahlaslar yeni yetişen şairlere üstadları tarafından konan bir addır. Mesela asıl adı Mehmed olan Şey... -
Yazı ve kamçı
14 Haziran 2000"Dörtyol''da yeraltı camiine indik. Yeryüzü camiilerine alışmış Süleyman Dede''den haya ettik. Girer girmez iki rek''at kıldı bizi bıraktı kendi ırmağına daldı. Ahmetle yapayalnız iki söğüt dalı gibi, kalın yağlı boya sütunların önünde büyük çağıltının dışında kaldık. Ve gördük ki mekân değildir zamandır önemli olan velâkin o da değildir eylemdir önemli olan ve o dahi değildir kalp olmadıkça."Bu alıntı, ölümünün yıldönümünde rahmetle andığımız Cahit Zarifoğlu''nun kiminin ''roman'' ve ''anı'', k... - Mayıs 2000
-
Necip Fazıl ve hocası
28 Mayıs 2000Üstad Necip Fazıl''ın, hocası Yahya Kemal''le ilgili çok da bilinmeyen "Lö Sid" adlı bir yazısı vardır. Ölümünün onyedinci yılında rahmetle andığımız Üstadın bu yazısını alıntılamakla yetineceğiz bugün. Her iki şairimize de rahmet dileyerek.Yahya Kemal Harbi Umumî senelerinde Bahriye Mektebi''nde bir müddet tarih muallimliği etmiştir. O zaman yine muallimlerimizden olan Hamdullah Suphi Bey, Yahya Kemal''in bize muallim tayin edildiğini bildirdi ve dedi ki:-Bahtiyarsınız efendiler, temiz Türk dil... -
Cemil Çiftçi ve tezkiresi
23 Mayıs 2000Tezkireler, klasik İslam edebiyatında bir meslekten yetişmiş kişilerin biyografyalarını, yani hayatını, kişiliğini ve çalışmalarını anlatan eserlere verilen genel bir isimdir. İsimlere ya da mahlaslara (müstear isim) göre düzenlenen tezkirelerde, kişilerin kısaca biyografileri bildirilir, resmî hayattaki görevleri ve kazandıkları aşamalar belirtilerek eserlerinden örnekler verilir.Tezkire yazma geleneği, Arap edebiyatındaki tabakat kitaplarından doğmuştur. Arapların soy bilgisine, biyografi öğre... -
Merkezin cazibesi
14 Mayıs 2000Payitahtın nimetleriyle perverde olmuş, vezir konaklarının baş konukları arasında yer almış, padişahın sadık nedimleri arasında bulunmuş şairin söylediği,Merkezle âşina ol etme muhite rağbetMüstağrak-ı hakikat meyl-i kenarı neylerbeyti, belki de, sırf merkezde bulunduğu için, özel bir yeteneğe sahip olmadan varlığını merkezin sağladığı avantajlara ve başta bulunanlara müdaheneye borçlu olan insanların hayatını özetlemektedir. (Biliyorum, iyimser bir gözlük takıp bu beyitle daha farklı anlamların... -
İstediğini yazmak ya da yazamamak
08 Mayıs 2000Usta öykücümüz Rasim Özdenören''in, kendi köşesinin, güncelliği ağır basan üçüncü sayfadan alınıp şu anda okuduğunuz kültür-sanat sayfasına taşınması üzerine 4-5 yıl önce kaleme aldığı ilk yazıyı hatırlıyorum. O zamanlar Nabi Avcı''nın da değindiği mezkûr yazı, Özdenören''in "Yeter artık, oh bee!..." dercesine rahatladığını gösteren bir final yazısıydı. Kendisini yazmak zorunda hissettiği bir köşeden, kendi ihtiyarı ile yazmak istediği bir köşeye geçmek için adeta can atan bir yazarın sevinci il... - Nisan 2000
-
Terakkiden kaçan kim?
30 Nisan 2000Yüz elli yıllık Batılılaşma maceramızın bidayetinden, Avrupa Birliği''ne aday gösterildiğimiz şu günlere kadar tartışılan, gündemden düşmeyen kavramlardan biri de ''terakki''dir. Terakki, yani ilerleme, gelişme, çağdaşlaşma vs. Bu kavramlarla ifade edilen rivayetler muhtelif de olsa, cümlenin maksûdu aynı.Gerek Yirmisekiz Mehmed Çelebi''nin Avrupa Seyahatnamesi ile Mustafa Sami Efendi''nin Avrupa Risalesi''nde, ve gerekse Namık Kemal''in Londra gözlemlerini anlattığı Terakki isimli ve benzeri ya... -
Şehrin şiiri yok artık!
23 Nisan 2000İstanbul Büyükşehir Belediyesi''nin bir yan kuruluşu olan İSFALT''ın üç ayda bir yayımladığı kültür ve teknoloji dergisi Yol Kültürü''nün son iki sayısı birleştirilerek "deprem özel sayısı" olarak çıktı. Kalıcı bir şekilde hazırlanmış olan dergide, hayatımızda bir dönüm noktası oluşturan son Körfez depremi enine boyuna ele alınmış ve zengin görsel malzemelerle beslenmiştir. Bunu da herhalde Ahmet Kot''a borçluyuz.450 sayfalık dergide, son zamanların gündemine oturan ve bundan sonra da gündemden ... -
İktidar ve güç
16 Nisan 2000Kimi insanların başa geçme, devamlı başta durma, herkesin gözü önünde olma gibi bir hırsı vardır. Bu hırs onların gözünü bürüdü mü, hiçbir şeyi görmezler. Bazen bunun için binlerce insan ölür, ülkeler mahvolur. Aşk gibi hırsın da gözü kördür. Atın üstünde ne kadar çok dururlarsa kârdan sayarlar. Düşerler, yıkılırlar, düşüp yeniden kalkarlar. Yine de yenilgiye doymazlar. Onlar bilmezler:Künc-i ferâğın anlamayanlar safâsınıDevlet komuşlar adını kavga-yı âleminKendi köşesinin safasını ve bunun insa... -
Kutsalın bahar dönüşü
09 Nisan 2000İngiliz Başbakanı Tony Blair''in geçtiğimiz günlerde çıktığı bir tatil gezisinde vaktinin önemli bir bölümünü Kur''an-ı Kerim''i incelemeye ayırdığı, ülkesinde sayıca önemli bir azınlık oluşturan Müslümanlar''ın kültürel yapısını anlamak için bu okumayı gerçekleştirdiği konusu kimi gazetelerde oldukça geniş yer buldu.Kimi gazetelerde ise hiç yer almadı. Kendini belli bir tanımlamanın dışında görmeyen bir kısım zümre, kendi gündemlerinin içine gömülerek bu açıklamanın bir haber değeri bile olmadı... -
Gündemdeki Tanpınar
02 Nisan 2000Tanpınar, yaşayışıyla ve düşüncesiyle her ne kadar Cumhuriyet çocuğu olsa da zevkleriyle ve ilgi alanıyla bir Osmanlıdır.2001 yılı Ahmet Hamdi Tanpınar''ın doğumunun 100. ve 2002 yılı da ölümünün 40. yıldönümüdür. Bu tarihlerde Tanpınar için oldukça yoğun etkinliklerin yapılacağını tahmin etmek kehânet sayılmaz. Kitapları daha bir gündeme gelecek, daha çok okunacaktır. Bir bakıma belli bir kesim Tanpınar''a "iade-i itibar"da bulunacaktır. Bunun hazırlıkları şimdiden başladı bile.Yapı Kredi Yayın... - Mart 2000
-
Bir portre-iki dergi
26 Mart 2000Akif İnan, geleneğin kendi sanatı üzerindeki etkisini hem yazılarında, hem de kendisiyle yapılmış konuşmalarda da sık sık ifade etmeye çalışır.Hece ve Yedi İklim dergilerinin Mart-2000 tarihli sayıları üç ay önce kaybettiğimiz M. Akif İnan sayıları olarak yayımlandı. Her iki dergide de dostları, arkadaşları, öğrencileri, yakın çevresi şairin kişiliği, sanatı ve çalışmaları üzerinde durarak, zengin ve kalıcı bir Akif İnan portresi ortaya koymuşlardır. "Kadrini seng-i musallâda bildiğimiz" sanat v... -
Bir köy hocasının hatıraları
19 Mart 2000Yakın tarihimizin, bilhassa 1920-50 döneminin öğrenilebilmesi için bir belge niteliğindeki bu tür hatıraların sayısı çoğalmalıdır.Yahya Kemal yazılarında resmimizin ve nesrimizin olmamasından yakınır ve tarihteki kahramanlığımızı sergileyen resimlerimiz ve bu resimleri anlatan nesrimiz olsaydı milletimiz hiçbir zaman yenilmezdi ve çok kuvvetli olurdu, der.Bizim tarihimizde şiirin yanında nesir, yani düzyazı gerçekten de yaya kalmıştır. Şair bir millet olduğumuzdan mıdır nedir, atalarımız nesrin ... -
Şehrin ölümü
12 Mart 2000İstanbul''un şurasında burasında ayakta durabilen bazı yapılardan yola çıkarak bugün oturduğumuz evlerin selefi hakkında bir takım bilgilere sahip olduğumuzu tahmin edebiliriz, ama bilmiyoruz.Onbeşinci yüzyıl divan şairlerinden Necâti''nin:Çün bilirsin muhkem olur kâfir itdügi binaünlü mısraıyla, ondan bir buçuk asır sonra yaşamış olan Nâili''nin:Kâfir binasıdır der ü divarı saht olurmısraı birlikte düşünüldüğünde, Anadolu''da yaygın olan "Gâvur malı sağlam olur" sözünün bizde oldukça eskiye day... - Şubat 2000
-
Bir hatıratın öğrettikleri
27 Şubat 2000Son zamanlarda adından sıkça bahsedilen ve türünün en enteresan örnekleri arasında sayılan "Oma..." (Birun Yayınları, İstanbul 1999) isimli bir hatıra kitabı yayımlandı. Daha çok STV ekranlarında yaptığı Kapılar ve Köprüler programlarında kurduğu etkili iletişimle tanıdığımız Engin Noyan''ın anneannesi olan Adele Wilhelmine''ın öyküsüdür bu kitap. Adele, Cumhuriyetin ilk yıllarında Almanya''da tahsil gören bir Türk gencinin karısıdır ve yirmi yaşlarında İstanbul''a gelerek burada evlenmiştir. Bi... -
Çorap kokusu
20 Şubat 2000Son zamanlarda hep bu olup-bitenler ve 28 Şubat sonrasında başımıza gelenler camide çorap kokusu aramanın gayreti ve ürünü değil mi?Geçen hafta, Maraş''ın kurtuluşu vesilesiyle yazdığımız yazıda Nurullah Ataç''ın, şehrin ortasında her tarafın gözetlenebildiği yüksekçe bir yerde bulunan kaleye çıkarak Maraş''taki camilerin çokluğunu görünce "Cami deyince aklıma sadece çorap kokusu gelir" dediğini belirtmiştik.Camilerde çorap kokusu arayanlar arasında cumhuriyetin bu usta deneme yazarı yalnız deği... -
Mabedli şehir
13 Şubat 2000Sütçü İmam Maraşlılar için bir sembol isimdir. Zannedildiği gibi büyük bir misyon sahibi, halkı arkasından sürükleyen idealist bir lider değildir.Nuri Pakdil, geçen aralık ayında yayımlanan Otel Gören Defterler''in birinci kitabı olan Çarpışan Sesler''in bir yerinde, Eşrefpaşa''nın yukarılarına çıkıp İzmir''i gözetlerken, "Bu şehir neden bu kadar metafiziksiz?" diye sorar. Daha önce de yıllardır içinde yaşadığı Ankara iuçin "mabedsiz şehir" deyişi gibi.1940''lı yıllarda fukaralıkla beraber görül... -
Sel ve Kum
06 Şubat 2000Yazdıkları bir günde bayatlayan nice gazeteciler gelip geçmiştir. Onlar, geriye bir isim bile bırakamadan gündelik hayatın hay-huyu içerisinde enerjilerini harcayıp gitmişlerdir.Yıllar önce ünlü bir gazeteci-yazarımızın beş-altı yıllık, ortalama 1000-1200 aded günlük yazılarının toplamını bir yayınevi adına kitaplaştırmak için günlerce okuyup karıştırmıştım da ortaya kitap örgüsünde istenilen bir şey çıkmamış, ancak birinci baskısı yapılan iki kitap yayımlanmıştı. Bu durum, o yazarın kendi sahas... - Ocak 2000
-
Kârlı bir ticaret
30 Ocak 2000Bulunduğu yerin ve zamanın anlamından haberli ve habersiz insanlar şu anda camide, yollarda, çarşıda, pazarda, evlerinde, iş yerlerinde vs. tarihe tanıklık ediyorlar.Yüzyılları boynundan sessiz sedasız aşırmış kalın gövdeli buz gibi mermer sütunun dibinde bağdaş kurmuş otururken, bütün bir tarihin med-cezirlerini sessiz bir görüntü halinde seyretti adeta. Kim bilir fasılasız dört asırdan beri ayakta olan bu muhteşem kubbenin altında burada, bu sütun(lar)ın dibinde ne kadar insan oturdu ve neler ... -
Mesnevi edebiyatı
23 Ocak 2000Mesnevi tarzı, bizim edebiyatımıza İran''dan geçmiş ve şairlerimizin İran şairlerini taklit etmesine rağmen orijinal eserler bıraktıkları genel kabul gören bir görüştür.Depremden önce yine bu köşede yayımladığımız, Yahya Kemal''in "Osmanlı pilav yer mesnevi söylerdi" sözünden mülhem "Pilav ve mesnevi" başlıklı yazımızı yazdığımızda, rahmetli Amil Çelebioğlu''nun, sahasının en önemli eseri olan "Türk Edebiyatında Mesnevi" (Kitabevi Yayınları, Ağustos 1999) isimli önemli çalışması henüz kitaplaşma...