Türkiye’yi yasa boğan iki ayrı depremden 20 gün sonra, büyük yıkıma uğrayan Kahramanmaraş sokaklarının nabzını tuttuk. Aradan 20 gün gibi kısa bir süre geçmesine rağmen şehri eski günlerine döndürme çalışmalarında büyük mesafe alınmış, ancak artçı depremlerden dolayı hala korku hakim. Şehrin üçte ikisi hasarsız olduğu ve konutlara elektrik verildiği halde akşam saatlerinde sokak lambaları dışında ışık yok, sırtını dağa yaslayan mahalleler kapkaranlık. Resmi verilere göre en az 200 bine yakın kişi şehri terk etmiş, ancak şehir halkı habersizce gidenlerin olduğunu, bu sayının daha çok olabileceğini belirtiyor. Ücretsiz otobüs seferleri de şehri kendi aracıyla terk etmek isteyenlere yakıt desteği de devam ediyor. Ağır hasarlı binalarından eşya kurtarıp araçlarına yükleyen depremzedeler, bu göçün devam edeceğini gösteriyor.
3 BİN İŞ MAKİNESİ VAR
Kahramanmaraş’ın kalbi durumundaki Trabzon, Azerbaycan ve Zübeyde Hanım Bulvarı’nda adeta zamana karşı bir yarış var. İş makineleri merkezden başlayıp çevreye doğru şehri ayağa kaldırmak için vızır vızır çalışıyor. Üzerinde ‘2 kez kontrol edildi’ ve ‘CBS’ (Cumhuriyet Başsavcılığı) yazan her bir enkazda 2-3 kepçe kamyonlara moloz yüklüyor. Gözlem yaptığımız öğle saatlerinde 3 bulvardan 2 dakikada içerisinde moloz yüklü 10’a yakın kamyonun çıktığına şahit oluyoruz. Enkazlardan kalkan şehrin üstüne sis gibi çökmüş, sokaklarda maskesiz gezmek neredeyse imkansız. Şehrin çevrelerinde ise çalışmalar biraz daha ağır ilerliyor. İl ve ilçelerle birlikte Kahramanmaraş’ta 3 bini aşkın iş makinesi faaliyet gösteriyor.
HALA EVLERE GİREMİYORLAR
- Şehirdeki barınma sorununu çözmek için çadır ve konteyner kurulumu da devam ediyor. Şehrin 6 noktasında çadırkent ve konteynerler kurulmuş. İl merkezi ve ilçelerde 300 bine yakın depremzede buralarda barınıyor. Kamuya ait spor salonları, yurtlar ve misafirhaneler gibi geçici barınma merkezlerinde kalanların sayısı da 60 bine ulaşmış. Evlerin bahçelerinde, yol kenarlarında da tek tek çadırlar görmek mümkün. Resmi kurumlara çok sayıda çadır başvurusu var, vatandaşların hala sağlam evlerde bile kalmak istememesi bu talebin başlıca sebebi. Yollarda rast geldiğimiz konteyner yüklü TIR’lar, önümüzdeki günlerde sürecin katlanarak artacağını gösteriyor.
TEPELERDE SONDAJ
Maraş’taki diğer hummalı çalışma da kalıcı konutlar konusunda. İl merkezi, Elbistan, Pazarcık, ve Göksun’da hem TOKİ konutlarının bulunduğu bölgelerde, hem de başka lokasyonlarda sondaj çalışmaları devam ediyor. Şehirde Karşıyaka olarak adlandırılan yüksek bölge, yeni konutların inşası için ön plana çıkıyor. Şehir merkezine tepeden bakan bölgedeki İkizler Mahallesi’nde hali hazırda TOKİ tarafından kentsel dönüşüm kapsamında yapılmış 500’e yakın daire bulunuyor. Hak sahiplerinden arta kalan konutların da dezavantajlı gruplar öncelenerek depremzedelere verileceği belirtiliyor.
Yardımlar durmasın
On binlerce insanın geçici barınma merkezlerinde kaldığı şehirdeki en kritik konu, başta gıda olmak üzere insani yardımlar. Depremlerin ilk günlerinde oluk oluk akan insani yardım, durma noktasına gelmiş. Kızılay’ın yanı sıra Diyanet Vakfı, İHH, Yardımeli Derneği ve Beşir Derneği şehrin bir çok noktasında sıcak yemek dağıtımına devam etse de pek çok sivil toplum kuruluşu sahadan çekilmiş. Ekonomik hayatta da canlılık emaresi yok. Depremden az hasarla kurtulan iş yerlerinin çoğu hala kapalı. Pek çok personelini depremde yitiren, mağazaları zarar gören zincir marketlerde de faaliyetler yok denecek kadar az.
Pazarcık’ta canlılık başladı
İlk depremin merkez üssü Pazarcık’ta da yaralar sarılmaya başlamış. Enkaz kaldırma çalışmaları Kahramanmaraş il merkezine oranla daha ağır ilerliyor. Ancak her sokağın enkaza çıktığı Pazarcık’ta şaşırtıcı olan sosyal hayattaki canlılık. Ayaktaki iş yerleri faaliyete başlamış. Marketler, kasaplar, lokantalar, berberler, tamirciler iş yerlerini açmış. Canlılık Kahramanmaraş’a nazaran Pazarcık’ın daha az göç verdiğini düşündürüyor.
Enkaz 1,5 ayda kalkacak
Kahramanmaraş’taki enkaz kaldırma çalışmalarının 1,5 ayda tamamlanacağını belirten Devlet Su İşleri (DSİ) 20’nci Bölge Müdürü Kazım Doğru, “Bir nevi, şehri buraya taşıyoruz. Kolay bir görev değil. Bizim amacımız; şehirdeki depremin izlerini bir an önce silmek” dedi. Doğru, “Şu anda Kahramanmaraş Karacasu bölgesindeyiz. Yıkılan enkazların kaldırılması ve buraya getirilmesi görevi, DSİ’ye verildi. Yaklaşık 65 ekskavatör, 300 kamyon ve 11 dozer ile bu işlemi gerçekleştirmekteyiz. Günlük 2 bin 400 civarında kamyon seferi gerçekleşiyor. 45 bin ton civarında molozun bu bölgeye nakli gerçekleştiriliyor. Yaklaşık 1-1,5 ay içerisinde enkazların buraya taşıma işlemini tamamlamayı hedefliyoruz” diye konuştu.
