Bugün Halil Paşa'nın "Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum." dediği şanlı tarihimizin unutulmaz destanı Kutul Amare Zaferi'nin 107. yılı kutlanıyor.
KUT'ÜL AMARE NEDİR?
Kut'ül Ammare, Bağdat'ın güneyinde, 6500 civarında kişinin yaşadığı bir kasabaydı… General Charles Townshend komutasındaki İngiliz (Hint) Tümeni Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 23 Kasım 1915'te Selman-ı Pak Muharebesi'ni kazanamayarak geri çekildi ve Kut kasabasına sığınmak zorunda kaldı. Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun komutanlığına atanan Mareşal Von Der Goltz'un emriyle Irak ve havalisi komutanı Albay(Miralay) Sakallı Nurettin Bey'in kuvvetleri 27 Aralık 1915'te Kut kasabasını kuşattı. Böylece 29 Nisan 1916'ya kadar sürecek Kut Kuşatması başlamış oldu.
İngilizler Kut'u kurtarmak için bir kaç kez General Aylmer ve General Gorringe komutasında hücuma geçtiyse de başaramayarak geri çekildi. İşte bu çatışmalardan 16 Ocak 1916'da Şeyh Saad muharebesinde geri çekilme emri veren 9. Kolordu Komutanı Sakallı Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük amcası Mirliva Halil Paşa getirildi!..
Yani daha sonra paşalığa yükselecek Sakallı Nurettin'in Kut'ül Ammare kuşatmasındaki varlığı yalnızca 19 gün sürmüştü! Bu tarihten 3 ay sonra 19 Nisan 1916'da Mareşal Von Goltz Bağdat'taki karargahında tifüsten ölünce yerine Halil Paşa getirildi. Yalnızca 10 gün sonra 29 Nisan 1916'da ise General Townshend, diğer 13 general, 481 subay ve 13 bin 300 er Kut'da yaşanan açlık nedeniyle Osmanlı kuvvetlerine teslim oldu.
Halil Paşa 6. Ordu'ya yayınladığı mesajda şöyle demişti: -Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Osmanlı sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada görüyoruz. Kut'ül Amare'nin tarihi 19 Nisan 2016 tarihli Ümit Zileli'nin yazısından alınmıştır.
KUT'ÜL AMARE NEREDE YER ALIR?
Çoğunlukla Medînetülkût şeklinde adlandırılan Kûtül‘amâre, Bağdat ile Amâre arasında Dicle nehrinin sol kıyısında ve Fırat ile Dicle’yi birleştiren eski Şattülhay (el-Garraf) Kanalı’nın Dicle tarafındaki ağzının karşısındadır. Kût Hintçe’deki kot (kale) kelimesinden gelmekte ve Irak’ta bu isimle anılan Kûtülmuammer ve Kûtülhay gibi yerler de bulunmaktadır. Kûtül‘amâre’nin kuzeyine doğru genişleyen ovalar Arap kabilelerinden Benî Lâm’ın kollarından Benî Rebîa’nın yaşadığı yerdir. Çok eski bir yerleşim merkezi olmayan Kûtül‘amâre, Mazeraya adlı bir İlkçağ kasabasının bulunduğu yerde kurulmuştur; Yâkūt el-Hamevî’nin “el-Mezâr” dediği yerin de burası olduğu tahmin edilmektedir.
KUT’ÜL AMARE ZAFERİNİN TARİHTEKİ YERİ VE ÖNEMİ NE?
Çanakkale’den sonra Birinci Dünya Savaşı’nın “en büyük zaferi" olan 29 Nisan 1916 Kut’ul Amare zaferi şanlı tarihimizin unutulmaz destanlarından bir tanesi.
Irak'ın doğu kesiminde yer alan Dicle Nehri kıyısındaki Kut şehri yakınlarında konuşlanmış olan İngilizlerin kuşatılmasıyla başlayan Kut'ül Amare Savaşı, Halil Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu ile Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz ordusu arasında gerçekleşti.
Osmanlı ordusunun galibiyetiyle sonuçlanan savaşta 10 bin şehit, binlerce yaralı verildi. Ancak kazanılan zafer sayesinde Kut şehri ele geçirildi, Bağdat İngiliz işgalinden kurtuldu ve İngilizlerin bölgesel planları suya düştü.
Mohaç Muharebesi: Savaşın önemi, nedenleri ve sonuçları
Çanakkale zaferinin önemi nedir? İşte 18 Mart Çanakkale savaşı tarihi ve anlamı