1950’lere gelindiğinde ABD’de siyahi mücadeleye yön veren iki temel akım vardı: Sivil Haklar Hareketi ve İslam Milleti Hareketi. İki hareketin tek ortak amacı vardı: Siyahilerin insan hak ve hürriyetlerinden eşit derece yararlanmaları. Temel ayrışma noktası ise söz konusu mücadelenin nasıl sürdürüleceğiydi.Sivil Haklar Hareketinin en önemli ismi Martin Luther King; İslam Milleti Hareketinin ise Malcolm X ve Muhammed Ali’ydi. Malcolm X, daha başından beri Martin Luther King’in en büyük muhalifler...

“Amerikan, Fransız ve Rus devrimlerinin tamamında büyük can kayıpları yaşandı. Kansız bir devrim mümkün değildir. Beyaz adam; siyahları nereye gönderdiyse sonuç aynıydı. Kore’ye gittiğinizde de Almanya’ya gittiğinizde de kanınız aktı. Bize bunu Amerika öğretti. Yani kendimizi savunmamız için gerekli olan şiddet eğilimi Amerika’nın öğretisidir. Bu yüzden kendimizi korumamız için ne gerekiyorsa onu yapacağız. Bizler yani Afro-Amerikalılar için sivil itaatsizlik artık bir seçenek değildir.”Malcolm...

“Yirminci asrın ikinci yarısında bile milyonlarca insanın kan ve ateş içinde yaşatıldığı acı bir hakikattir… Hatta bu insanlar özgürlüklerinden ve haklarından da mahrumdurlar. Ama umut tükenmiş değil. Güney-Batı Afrika’da çoğunluğu Müslüman olan Gana devleti kurulmuştur. Burası “Altın Sahilleri” bölgesinde yer alır. Yeni başkent ise Akra’dır. Ne güzel ki buradan peşi sıra iyi haberler gelmektedir.Uzun yıllar İngilizlerin kolonisi olarak sömürülen bu insanlar, mücadelelerinin ilk kısmını başarı ...

- Abi dışarıya çıkıyoruz, belli olmaz. Ben parayı kilitli kasa var oraya koyuyorum. Sende de bir şeyler varsa getir sen de...- Yahu ne olacak ki!- Ya abi belli mi olur, hırsızı, gaspçısı var. Gel sen beni dinle de koy paranı kasaya.- Yahu bir şey olmaz, ben hep bir yerlere giderim hiçbir şey yaşamadım bugüne kadar.- Peki abi, sen bilirsin.Bu sözlerin ardından sıcak hava dalgasına aldırış etmeden kendimizi hemen dışarı atıyoruz. Birkaç sokak ilerledikten sonra bir araç yanı...

1791’de Batı yarımkürenin Haiti adı verilen bölgesinde farklı bir olay yaşandı. Zira bu tarih, dünya takvimine yaşanan en başarılı köle ayaklanmalarından birisi olarak kaydedildi. Bu dönemlerde bilhassa şeker kamışı yetiştiriciliği revaçtaydı. Tarlaların ve ürünlerin sahibi Beyazlar; buralarda çalışanlar da Siyah kölelerden oluşuyordu. Beyazlar bu üretimden önemli bir kâr elde ediyor; zengin hayatların keyfini sürüyordu. Ancak bir taraftan da kendilerinden nüfusça fazla olan Siyahilerin muhtemel...

Malcom X, İslam Milleti örgütünün başlıca üyeleri arasında yer alıyordu. Ancak 1963 yılına gelindiğinde; Malcolm X, örgüte dair farklı düşünceler geliştirdi ve mensup olduğu grubu sorgulamaya başladı. Bu sorgulamayla birlikte grubun yanlış bir yol izlediğine yönelik şüpheleri iyice arttı. Artık burada bulunmak istemiyor, kendi doğrularıyla çeliştiği için örgütten ayrılmak için fırsat kolluyordu. Onunla aynı fikirde olan başkaları da vardı. Mesela: Wallace Deen Muhammed. Muhammed; Elijah Muhamme...

“Git başımdan! Sıhhatim, dersimden de sınavlarımdan da önemli…”Bu cümleyi öğrencilik yıllarımda hemen her gün duyardım. Zira Ahmet’le aynı yurtta aynı odada kalıyorduk. Ahmet, hiç durmadan uyurdu ben de onu her sabah ısrarla uyandırırdım. Elbette tepki hep aynıydı: “Git başımdan…” Aslında öncesinde hep onun kurduğu alarmla uyanırdık. Benim de uykum ağır olduğundan önce yan odalar sonra onun yanındakiler en sonda da ben uyanırdım; ama Ahmet bir türlü uyanmazdı. Sınavları olduğunu bildiğimden onu...

Pasaport kuyruğunda bekliyoruz; sıra oldukça yavaş ilerliyor. Fakat bunu çok sorun etmiyoruz; zira Moskova ile aramızda sadece sembolik bir duvar var. Nihayet pasaport kontrol memuruna ulaşıyoruz. Memurun sorduğu sorular uzadıkça uzuyor… Belli ki bir sorun var. Kadın, ısrarla “vizeniz yok” diyor; bizse “vizeye ihtiyacımız yok ki” açıklamasında bulunuyoruz. Derken o sembolik duvar kocca bir sete dönüşüyor. Bekledikçe bekliyoruz. Başka bir polis yanımıza yaklaşıp kendisini takip etmemizi istiyor. ...

General Mladic: Başçarşıyı vurabilir misiniz?Albay Vukasinovic: Olur, olur.General Mladic: Başçarşıyı bombalayın.Albay Vukasinovic: Anlaşıldı.General Mladic: Doğrudan atışlarla Cumhurbaşkanlığı ve meclisi bombalayın…Yugoslav Ordusundaki Sırpların yaptığı bu görüşme, Bosnalılar için kâbus dolu günlerin de başlangıcıydı. Olaylarla Yugoslavya Devlet Başkanı Tito’nun ölmesiyle hareketlenmişti. İşte o tarihten birkaç yıl sonra, multi-etnik hüviyetteki altı cumhuriyet (Slovenya, Hırvatistan, Bosna He...

Bakü’de bir taksi… Taksinin içinde bizler… Ve adamın yıllarca içinde saklayıp bir yabancıya rahatlıkla haykırabildiği bir aşk hikâyesi…Neden mi bir yabancı? Çünkü taksici evli ve bizim dışımızda herkes onu tanıyor. Aslında havaalanına kaç manata gidersin diye sormamla başladı konuşmamız. Nedense şoförü hiç gözüm tutmamıştı. Amacım havaalanına gitmeye yetecek kadar parayı ayırmak, paramın geri kalanını da harcamaktı. Nitekim öyle de oldu. Bakü’nün kadim mirasının Rus mimarisiyle birleştiği alanla...

İngiliz ve Fransızların, Afrika Kıtasının dört bir yanını parsel parsel paylaştığı dönemler... Bu sıralarda Fransız etnolog ve kaşif Henri Lhote de ilk otomobil seferini gerçekleştirmektedir. Sefer; 1934’te Cezayir’in Djanet şehrinden Nijer’in Agadez şehrine doğru gerçekleşir. Bunun için Henri; “Çöller İçinde Çöl Bölgesi” olarak anılan yeri geçmek zorundadır. Burası, aynı zamanda Sahra Çölünün denize en uzak noktasıdır ve hiçbir yaşam belirtisi görülmez. Lhote; tüm bunları göze alarak yoluna dev...

1 Nisan 1966 günü Rastafariciler için oldukça önemli bir gündür. Zira bu tarihte Jamaikalı lider Marcus Garvey’in söylediği şu sözler karşılık bulmuştur: “Afrika’ya bakın… Kurtuluş günü yaklaşırken siyah bir kral orada tacını takacak.” Bir başka ifadeyle Ras Tafari yani nam-ı diğer Haile Selassie tacını taktıktan sonra Jamaika’yı ziyaret etmiştir. İşte bu ziyaretin ardından Rastafariler bugünü “Güneş Günü” olarak ilan etmiştir.Elbette bu kutsal günde, bu yoğun kalabalığın arasında Rasta inancın...

Jamaikalı lider Marcus Garvey’i bilirsiniz. Onun şu sözleri ise unutulmazlar arasında: “Afrika’ya bakın… Kurtuluş günü yaklaşırken siyah bir kral orada taç giyecek.”Bu sözler siyahiler için bir dayanak oldu ve umutla siyah bir kralın taç giymesini beklediler. Derken söz konusu gün geldi ve 1930’da Ras Tafari adında bir Prens, Teslisin Kudreti unvanını alarak Etiyopya’da kral oldu.Bunun üzerine 1932’de ABD’den Jamaika’ya sınır dışı edilen Leonard P. Howell’in yorumları dikkat çekmeye başladı. Ö...

Jamaikalı Siyahi lider Marcus Garvey’in “Afrika’ya bakın, kurtuluş günü yaklaşırken siyah bir kral orada taç giyecektir.” sözü döneminde büyük bir etki yarattı. Zira bu kehanet bir gün gerçekleşti ve Afrika’da iktidarın siyahlara geçeceği öngörüsü oluşmaya başladı.Prens Tafari (Ras Tafari Makonnen) yani siyahi bir kral 1930’da Etiyopya’da taç giydi. Ve Teslisin Kudreti(Haile Selassie) unvanını aldı. Böylece Garvey ve takipçileri onu kurtarıcı (Mesih); taç giydiği günü ise kurtuluş gününün haberc...

Marcus Garvey; 1887 yılında köle isyanların yoğun olarak yaşandığı bir dönemde dünyaya gelir. Burası Jamaika’dır. Ailesi ona aynı zamanda Musa lakabını takar ve evde onu bu şekilde çağırırlar. Taş ustası bir baba ve hizmetçi bir annenin on birinci çocuğu olarak dünyaya gelen Garvey, okumayı babasının geniş kitaplığından kendi kendine öğrenir. Sonra çırak olarak matbaada çalışmaya başlar. Ardından gazeteciliğe geçer. Bunun yanı sıra sendika faaliyetlerinin içinde yer alır ve Jamaika’da kara liste...

Geçenlerde uzun zamandır Paris’e gitme hayali kurup nihayetinde buraya gidip dönme fırsatı edindim. Döndüğümde de uzun zaman Paris’te yaşayıp Türkiye’ye yerleşen bir arkadaşımla görüşme fırsatım oldu. Tabii âdet olduğu üzere bana şehri beğenip beğenmediğimi sordu. Verdiğim yanıt, gözlemlediğim kadarıyla arkadaşımın duymaya alışık olduğu tarzdaydı: “Birçok kadının rüyasını süsleyen bu şehrin çok abartıldığını düşünüyordum ama ben de çok beğendim.”“Peki nereleri gördün? Mesela Eyfel Kulesine gi...

“Amerikan siyahilerinin ayrı bir devlet idaresine sahip olmaları zorunludur. Beyazların kurmuş oldukları medeniyet çökmektedir. Bu bakımdan Siyahi Müslümanların dönemi başlayacaktır.”Amerikan siyahilerinin 1950’lerdeki Müslüman iktidarı beklentilerinin fikir babası Elijah Muhammed'dir. Muhammed; köle bir ailenin çocuğu olarak 1897’de doğdu. Henüz 20’li yaşlarda Detroit’te Wallace D.Fard tarafından kurulan Amerikan İslam Misyon’u örgütünde başkan yardımcısı oldu. 1934'te Fard'ın ortadan kaybolma...

Hemen her gün koştura koştura oynadığımız ve saatlerce başından kalkamadığımız tavlanın hikâyesini öğrendiğimde şaşkınlığımı gizlemek pek mümkün olmadı. Meğer her fırsatta sırf hesabı karşı tarafa yüklemek için büyük bir dikkatle oynadığımız bu oyunun ne derin bir felsefesi varmış… Tarihine baktığımızda oyunun bundan yaklaşık 14 asır öncesinde icat edildiği bilinir. Perslerin baş veziri Buzur Mehir tarafından tasarlanan bu oyunun pek çok kültürde karşılığı bulunmakta ve eskimeyen bir heyecanla t...

Lübnan’ın hemen her köşesinde karşınıza çıkabilen ve ders kitaplarına dahi konu edinilen bir resim vardır: “İstiklal Adamları”. Bu resimde 8 kişi vardır. 5 kişinin kim olduğu oldukça net bir şekilde bilinmesine rağmen 3 kişinin kim olduğu hiç anılmaz. Peki bunun sebebini biliyor musunuz? Lafı fazla uzatmadan bu üç kişinin kim olduğunu söyleyelim. Bunların üçü de Mardinlidir. Aslında resmin konusuna bakıldığında durumu daha net anlamak mümkün:I. Dünya Savaşında Osmanlı ordusunun yenilmesiyle bi...

Bundan birkaç yıl önce, bir bahar ayında kendimi oldukça ilginç bir bölgede buldum. Kazan’daydım. Burası, Sibirya’nın hemen yanı başında, Rusya’ya bağlı özerk cumhuriyetlerden birisi. Hava oldukça soğuk… İnsanların yüzü de havadan farksız: mat ve soluk. Yeteri derecede güneş ışığından faydalanamadıkları için bu ten renklerine bürünmüş olmalıydılar. Fakat bu insanlar beklentimin aksine oldukça sıcak ve sempatikler… Kazan sokaklarında bunu hissetmek zor değil. Sokaklar rengârenk ve oldukça estet...

12 Eylülün üzerinden 5 yıl geçmesine rağmen; dönemin ortaya çıkardığı sosyo-ekonomik sancılar hâlâ devam ediyordu. Elbette bu etki onun dünyasında da belirgin bir şekilde hissediliyordu. Parasız ve çulsuz bir halde yaşamını sürdüren Ahmet, çoğu gece yol parasına bile muhtaçtı. O gece de cebinde tek metelik olmadığı için tabanlara kuvvet yürüyordu. Yolda bir düğüne denk gelmişti. İçeri girdi. Sadece oynamak istiyordu. Önce ters döndü, düz döndü; ardından ortaya atılarak içinden geldiği kadar oyn...

2010, İran…Şiraz’da bir kafe. Etraf epey kalabalık. 20’li yaşlarda bir kız yer bulamadığı için yanımdaki sandalyeyi işaret ediyor ve “oturabilir miyim?” diyor. Buyur ettiğimde önce yemeğini yiyor, sonra çantasından çıkardığı kitabı eline alarak okumaya başlıyor. O an telefonum çalıyor ve ben beklediğim kişiye adres tarifi yapmaya başlıyorum. Yanımdaki kız kitabından kafasını kaldırarak yol tarifi için yardım ediyor. Farklı aksanım dikkatini çekmiş olmalı ki sormaya başlıyor:“Nerelisin?”“Türkiye,...

Moritanya diye bir yer var, bilenler bilir elbet. Kısıtlı yaşam alanlarını saymazsak buranın neredeyse tamamı çöllerden oluşuyor. Bir diğer ifadeyle Moritanya bir çöl ülkesi…Başkent Noakşit. Sözcük, Berberî dilinde “Rüzgârlar Diyarı” anlamına geliyor. Noakşit adı gibi rüzgarlı bir yer. Şehrin üzerinde dolaşan kum tanecikleri havadaki akımın en belirgin tanıkları. Bu tanıkların da etkisiyle bu kez anlatmak istediğimi baştan söyleyeceğim: ne yazık ki Moritanya’da gezilecek çok fazla yer yok. Ama y...

“Eritre’ye iki bilet alabilir miyiz?”“Tabii, ama gidiş alırsanız dönüş de almak zorundasınız.”“Şaka mı yapıyorsunuz, biz geri dönmeyeceğiz ki.”“ Olsun, Eritre devletinde durum böyle. Dönüşü almazsanız gidiş de yok.”“Emin misiniz?”“Eminim.”“Peki, o halde bilet ne kadar?”“İki kişi 360 dolar”“Tamam, alalım.”Tamam, dediğime bakmayın siz. Hiçbir şey tamam değildi. Oldukça sinirliydim. Biletleri çaresizce almıştık. Oysa planlarımız çok farklıydı. Önce Sudan’ın başkenti Hartum’a gitmiştik. Yaklaşık al...