Kısa cümlelerle konuşuyor oluşumuz insanlığımızın uzun, zamana dayanıklı, yerini seven, kendi tınısında eğleşen sözlere güç, belki de yürek yetiremediğimizden.“Bir şey mi söyleyecektin?” diye sordu sesi gür çıkan. “Ben bütün hayatımı o eşikte geçirdim!” diye geçirdi içinden hiç bir şey söylemeyen.İçimizde birikip duran o kadar çok şey var ki, hangi kelimelere sığdıralım, hangi sözlere güvenelim, anlatmaya nereden başlayalım, bir çırpıda içimizden çıkaramayacağımıza göre nasıl bir sıraya sokalım ...

Nedir insanı ayakta tutan? Bunca sendeleyişten, bunca yıkılıştan sonra nedir bizi yeniden ayağa kaldıran? Metruk binalar gibi aniden çöküp bir enkaza dönüşmeyenimiz var mı geçmiş zamanın bir yerinde. Ama bakın, bugün yine ayaktayız, yine istiyoruz, yine seviyoruz, yine arıyoruz ve yine olmuşlardan çok daha güzel şeylerin olacağı bir zamana dair ümitler besliyoruz koynumuzda. Nedir insana ve hayata dair inancımızı tazeleyip duran şey? Bizi düştüğümüz yerden kaldıran şey nedir? Dallarımızı çiçekle...

“Ben ne söylüyorum, sen ne anlıyorsun!” diye hafiften sitem etti yanındakine. “Benim ne anladığımı sen nereden biliyorsun!” diye geçirdi içinden yanındaki.Suskunluk artık bir arıza sayılıyor, bir eksiklik, bir aksaklık, insanı oyundan düşüren bir maluliyet. Konuşmadan olmadığına inanıyor demek herkes, en azından kahir ekseriyet. Dışarıya doğru konuşmak kastediliyor tabii bundan. İçe doğru konuşmak, malum, suskunluktan sayılıyor.Dışarıya doğru konuşunca ne konuşuyor peki insanlar? Birbirlerinin s...

“İnsan bilinci insan ruhunun ancak küçük bir bölümünü oluşturur. Bilincinde olduğumuz şeyler buzdağının sudan çıkan ucu gibidir. Su yüzeyinin -ya da bilinç eşiğinin- altında bilinçaltı ya da bilinçdışı yatmaktadır” diyor Jostein Gaarder, ‘Sofie’nin Dünyası’ isimli meşhur kitabında.Bilinç gizemli bir mesele... Onu gizemli kılan şey, her şeyi olgular üzerinden sistematik biçimde kavradığımız görünür bilincimiz değil; içimizin derinliklerinde kendi bildiğince akan, gizlerini çözemediğimiz, kurduğum...

Önümüzdeki yılların en kritik ikilemi şu olacak muhtemelen: Dijital dünyaya taşınıp ortamlara akacak mısınız; yoksa bu dünyada kalarak akışın dışında kalmayı göze alacak mısınız?Elon Musk diye bir adam var, malum... Size yeni hayatın kodlarını anlatıp duruyor. Aslında sadece yeni bir hayat değil sözünü ettiği, yeni bir inanç sistemi... Hatta neredeyse yeni bir din! İnsanlığın tarihi seyrine istikamet değişikliği getirecek bir devrimin akidesini ortaya koyuyor adeta. Ona inananlar hayatın doğallı...

“Bu dünyada iyilik de kötülük de nispidir. Sana kötü gelen şey başkasına iyidir. Zehir senin için memat, yılan için hayattır... Çiftçi yağmur bekler, tuğlacı ister ki güneş daha da kızsın. Kainatın mimarı her şeyi bir hikmetle yaratmış ve zıtlar arasında denge kurmuştur. Müminin değerini kafirle arttırmış, güzelin güzelliğini çirkinle çoğaltmıştır. O halde hikmete itiraz etme ve hiçbir şeyin abes yere yaratılmadığını bil.”Mesnevi/Hazreti Mevlana“Bir insan olarak insanlığın bir parçasısın ve dola...

Günler her zamankinden daha başkaydı, daha feyizli, daha bereketli... Ne çok şey söyledi kim bilir bize rahmetle yıkanan, maneviyatla dolu şu paha biçilmez vakitler. Dinledik mi? Duyabildik mi? Duyup içimizde kıymetlendirebildik mi? Kendimize iyiye doğru, hayra doğru, güzelliğe doğru biraz olsun değiştirebildik mi? Hayatımıza bir şeyler ekleyebildik mi bu güzelliklerden? Bir kazancımız oldu mu kapağı açık bırakılan bütün bu hazinelerden? Bir kaç gün sonra, bu müstesna zamanlar nihayetlenecek? El...

Hayata dair iddialarımızın içini ne kadar doldurduğunu kafasına takan, bunu bir mesela olarak gören, bunun muhakeme ve muhasebesini yapmaya gönüllü çok insan yok. Çoğumuz iddiaları yüksek sesle, özellikle kendimize duyurmaya çalışarak tekrar edip duruyoruz. Aslında sadece bunu bu kadar çok ve tekraren yaptığımız için işkillenmeliyiz aslında. Neden ne olduğunu her haliyle yaşayan ve ortaya koyan bir kimsenin bunu lafzen bu kadar çok tekrar etmesi gereksin ki! İkna etmeye çalıştığımız kim, başkala...

Erken ölüm diye bir söz var dilimizde, genç kaybettik dediğimiz kimseler de oluyor. Elbette takdir-i ilahi tartışmaya açık değil, haşa... Bu anlamda her ölüm tam vaktinde geliyor. Her insanın bir vadesi var, dolunca hayatının dünya ışıkları sönüyor. Yine de bazen, bazı ölümler bize öyle erkenmiş gibi geliyor. Daha sağlam olduğunu sandığımız bir ip, hiç beklemediğimiz anda kopuvermiş gibi... Film yarıda kalmış gibi... Şiir bitirilememiş gibi...Bülent Parlak, 43 yaşında ayrıldı aramızdan. Onun ism...

Hepimiz kim olduğumuzu birtakım kavramlarla ifade ediyoruz. Milliyetimiz, etnik kökenimiz, doğduğumuz şehir, yaşadığımız bölge, tuttuğumuz takım, saçımızın ya da tenimizin rengi, kilomuz, boyumuz... Türk, Boşnak, Sakaryalı, Beşiktaşlı, sarışın, tıknaz gibi mesela... Bunlar bizimle ilgili somut verilere dayalı tartışılmaz kavramlar... Bir de somut olmayan fikirlere, duygulara, inançlara dayalı kavramlar var, onlarla da kendimizi ifade ettiğimizi düşünüyoruz. Müslüman ya da ateist, Sünni ya da Ale...

Birbirimize nasıl bakıyoruz? Birbirimizde ne görüyoruz? Şu belli ki, insan baktığı gibi görür? İçinde ne varsa baktığı her şeyde onu görür? Şimdilerde birbirimize bakışımızda pek fazla sevgi yok, muhabbet, şefkat, merhamet yok. Baktığımızda güzelliği aramıyor pek bakışlarımız. Kusuru, yanlışı, çirkinliği, ayıbı arar olduk daha çok. İçimizden, ‘insan’ı kollayan, onu savunan, onu gözeten ve esirgeyen o insanca meleke eksildi sanki. Katılaştık, hoyratlaştık, acımasızlaştık, kabalaştık birbirimize k...

Hayatımızın temel kaidesini, istikametini belirleyen, kimliğimizi, insanlığımızın rengini, tadını, karakterini oluşturan temel sabiteler var, bunlar olmadan kim olduğumuzu bilemeyiz. Oradan oraya sürüklenmemek için, kim olduğumuza dair bir fikrimiz olmalı. Ancak bu sabiteler iç dünyamızı statik hale getirmemeli, hayatın tabiatına göre akan her şeyle birlikte akmaya açık tutmalıyız kendimizi. Kurgusal, güdümlü, maksatlı değişim/dönüşüm senaryolarında oynamaya gönüllü olmaktan söz etmiyorum. Haya...

“Bir şeyi birazcık anladığımı hissettiğimde” dedi yanındakine, “anlamayı isteyebileceğim yeni bir şey hemen oracıkta beni bekler halde oluyor!”“Hayat...” diye başlayan ne çok cümle kurmuşum. Dahası, bu eli kalem tutan herkes için de böyle... Konuşurken de dilimizden eksik olmuyor hiç ‘hayat’lı ifadeler. Kafamızın içindeki en temel meşgalelerden biri hayat ve gizemleri... Onu anlamaya, anlamlandırmaya, onunla ilgili zihnimizi açacak, kalbimizi ferahlatacak tutamaklar belirlemeye çalışıyoruz. Bunu...

Bugünü, dünyanın kılık kıyafetinden soyunup oruç libasını üstümüze giymek için fırsat bilebilsek... Dünya nimetlerinden el çekince üstümüze inen ipeksi sükunetten, her şeyin ritmini düşüren huzurlu yavaşlıktan, zamane seğirmelerini canımızdan çekip alan dinginlikten usul usul bir kumaş dokusak, o kumaşı kuşansak, o kumaşla yeni bir hayata bürünsek... Onu bir yorgan kılsak, bütün üşümelerimizi ısıtsın, bütün soğumalarımızı ılıtsın diye ömrümüzün kalan bütün vakitlerinin üstüne doğru çekip örtünse...

Birbirimizi anlamamızı sağlayan ortak anlam kümesi giderek küçülüyormuş gibi geliyor mu size de? Özellikle dijital mecralarda bu gerçek göze batacak kadar görünür halde şu anda bana kalırsa. Sosyal medyada klavye marifetiyle paylaşılan herhangi bir sözün kendi bağlam ve kastı içinde anlaşılması sanki istisnai bir durum artık. Atılan mesajlara verilen cevapların, bir köşe yazısının altında serdedilen okuyucu yorumlarının, kamuoyuna yapılan bir açıklamanın, kitaplar, filmler ya da başka şeyler hak...

Dan Brown, ‘Başlangıç’ isimli kitabında öne alınmış bir gelecekten adeta peşinen kanıksanmış insanlık manzaraları sunuyor: “Edmond, ‘Eğer insanlarla teknolojinin birleşeceğine inanmıyorsanız, etrafınıza bakın’ dedi. Ekranda birbiri ardına hızlı görüntüler belirdi. Cep telefonlarına yapışmış, sanal gerçeklik gözlükleri takmış, kulaklarına bluetooth cihazlar yerleştirilmiş insanlar; kollarına müzik çalar bileklikler takmış koşucular; ‘akıllı hoparlör’ eşliğinde akşam yemeği yiyen bir aile ve beşiğ...

“Nasıl gidiyor hayat?” diye sordu yolda karşılaşan iki kişiden kısa saçlı olanı. “Senin hayatın mı, benimki mi?” diye soruyu soruyla cevapladı diğeri. Bizim çok istediğimiz, çok inandığımız, çok önemsediğimiz şeylerin başkaları için tartışmaya açık, en azından tereddüt taşıyan konular olmasına hiç tahammül gösteremiyoruz. Bu durum, bakış açımızı ve görüş kabiliyetimizi kendi sınırlarımızla sınırlamamızdan kaynaklanıyor çoğu zaman. Elbette insanın duyularının sınırları var, bu sınırları fizikî o...

Faysal Soysal’ın yeni filmi Ceviz Ağacı gösterimde... Ben daha önce izleme imkanı bulmuş; filmin tartışmaya açtığı, daha doğru bir deyişle söylersek düşünmeye davet ettiği meselelere biraz kafa yormuştum. Kafamızı yoracak şeylerden kaçmayı adet edindik son zamanlarda; oysa insanı incelten, derinleştiren, zenginleştiren şey kafasını yoran şeylerden gelir, bunu unutuyoruz.Böyle bir yanı var genelde sinemanın, özelde bir derdi, anlatmaya, düşünmeye, eşelemeye, deşmeye, gerekirse kanatmaya değecek m...

“Bugün bu kadar hevesle sahip olmak istediğim şey” diye söylendi kendi kendine, “biliyorum ki elime geçtiğinde anlamını çoktan yitirmiş olacak!”Mutlu olmak için neye ihtiyacımız var? Bugün dünyanın hemen her yerinde bu soruya cevap verecek insanların büyük bir kısmı bize fiyatı olan şeyleri sıralayacaktır. Satın alınabilir şeyler... Ne alırsak, ne kadar alırsak bizi mutlu eder? Ucu açık hayallerimizin, arzularımızın beklentilerimizin... Ama şurası belli, mutluluk için çok paraya ihtiyacımız var....

Birilerinin bilgi sahibi olmak için yıllarını, belki de ömürlerini harcadığı meselelere iki dakika içinde, hatta o kadar bile uzun olmayan bir süre içinde hakim olabileceğinize inanabilir, bu inançla günde bir kaç ton atık tez üretebilir ve diğer insanların da bunları kabul etmesini bekleyebilirsiniz. İyi ama neden?Her sabah tuttuğunuz tarafın yediği haltları otomatikman savunmak, karşıt olduklarınızın iyi kötü her yaptığına bir kötülük kulpu takmak üzere hazır kıta bir bekleyen bir psikoloji il...

Eski zamanlarda savaşlar, aralarında mesele olan gruplar arasında ya herkesi içine sığdırabilecek geniş alanlarda ya siperlerde, tahkim edilmiş kaleler ve çevrelerinde ya açık denizlerde yüz yüze, göğüs göğüse yapılıyordu. Bir taraf üstün gelinceye kadar ya da iki tarafın birden takati tükeninceye kadar sürüyordu bu kıran kırana vuruşmalar... Sonrasında kazananı ve kaybedeniyle taraflar kayıp ve kazançlarını da yanlarına alarak terk ediyordu bölgeyi. Vuran da vurulan da bile isteye o savaşa katı...

Soğuk ve yağışlı geçen bir kışın nadide güneşli günlerinden biriydi. Hiç kimse ona hayran olmadı. Bir çocuk eğildi, kış güneşinin tadını çıkaran tekir kediyle bir şeyler konuştu. Hiç kimse çocuğun kediye ne söylediğini merak etmedi. Herkesten daha dalgındı denize bakarken vapurun güvertesindeki bir yolcu. Hiç kimse onun farkına varmadı. Bir simitten kalan kırıntıları didikliyordu birkaç serçe. Hiç kimse dönüp onlara bakmadı. Okuduğu bir mısra adeta nefesini kesti hasır taburede çay içmekte olan ...

İnsanlığın ortak idealleri gibi havalı laflarla on yıllardır kafamızı ütüleyip durdular. Pozitif bilimler, aydınlanma, teknoloji devrimi, bilgi çağı gibi lafazanlıklar içine düştüğümüz şu karanlık çağın kahredici gevezelikleri olmaktan öte geçmedi. Bir çok yenilik gerçekleştirildi, teknoloji dünyamızın yanına bir yeni dünya, hiçbir şeyin bedelinin ödenmediği bir sanal dünya koydu.Bütün bunlar oldu ama göz bebekleri korkuyla büyümüş bir çocuğu vahşice işgallerden koruyacak bir kalkan olamadı bütü...

Elde bir simit varsa ve karnı aç iki kişi o simidin başındaysa ihtimaller bellidir. İki kişi bir simitle doymayacağına göre ya adil bir şekilde simidi ikiye bölüp ikisi de yarım doyacak ya da biri diğerini sindirip simidi mideye indirecek. Bir simitle iki kişinin tam doymasına imkan olmadığına göre ya ikisi de yarım doymaya kanaat edip hayatını bu gerçekle sürdürmeyi öğrenecek ya da biri doyacak diğeri aç kalacaktı. İnsan olmanın gereği simidi ikiye bölmekti, bunu yapmadılar. Simidin tamamına gö...