İnsanların dünyanın gidişatına uyumlu bir şekilde değişip dönüştükleri bir gerçek... Her şeyin hızının arttığı yeni zamanlarda bu değişimin geçmişte yaşandığından çok daha hızlı gerçekleştiği de bir vakıa... Her şeyin her an değiştiği bir dünyada, tabiatı gereği sabit bir hakikate sıkı sıkıya bağlı olması gereken inanmışların inandıklarında sabit kadem olmaları elbette güçleşiyor. Bu gerçeği kabul etmemiz gerekiyor ki, neyle imtihan edildiğimizi hatırımızda tutabilelim. Eski insan, Allah’ın irad...

“İçinde bir zerre olarak yaşadığımız kainat, mesafeye boyun eğmeyen ilahi aşktan sudur etmiş bir mesafedir. Bizler bu mesafede bir noktayız. Zaman, mekan ve doğanın mekanik kanunları da bu mesafedir. Kötülük diye adlandırdığımız her şey de aslında bu mekanizmaya dahildir. Tanrı merhametiyle bir insanın yaşamına girip tüm varlığını aydınlattığında, kişiye doğa kanunlarına bağlı kalmaksızın, suyun üstünde yürümenin imkanını verir. Ama ne zaman aynı kişi Tanrı’dan aksi istikamete bakar ise, Tanrı’y...

“O an, hayatım bir film şeridi gibi gözlerimin önünden geçti” diye anlatıyordu kanepedeki adam. “Hangi kanaldaydı bu!” diye sordu birden koltuktaki.Son yüzyılın getirdiği yeni imkanlar insanı doğal sınırlarının ötesinde birtakım imkanlarla donattı. Bugün dünyanın bize fersah fersah uzağındaki herhangi bir köşesinde olup biten bir şeyi görüp işitme imkanına sahibiz. Bu doğal çevremizin, insanlığın başka hiçbir çağında olmadığı kadar genişlemiş olması anlamına geliyor. Kendi hayatının doğal sınırl...

Bakışlarımı herhangi bir yöne doğru çevirdiğimde gördüklerimi göremediklerime perde kılan kim? Güneşin binalar arasında yavaşça süzülüşünü dikkatimden kaçıran kim mesela? Badem ağacının dallarında birbiriyle oynaşan iki minik serçeyi gözlerimden gizleyen kim? Hastane bahçesinde sessizce oturup içinde umuda dönüştürecek bir şeyler arayan adamı görünmez kılan kim? Hayatımızın orasından burasında kendini gösteren minik hevesli kır çiçeklerini susuz bırakan kim? Biri kendini çok zorlayarak bir şey s...

Bir şeyi gördüğümüzde, işittiğimizde, bir şeyin farkına vardığımızda, orada öyle bir şeyin yaşandığının ayırdında olduğunuzda artık o ‘şey’ hayatınızın bir parçasıdır. Her gün sayısız hayat parçacığını, yaşanmışlık kırıntısını, anlam zerresini alıp içimizde biriktiriyoruz. Bütün o biriktirdiklerimiz bizimle yaşayan, hayatımızı inşa eden, büyütüp çoğaltan, zenginleştirip derinleştiren şeyler oluyor sonra. Kendiliğinden oluşuyor bu birikim, özel bir gayretle toplayıp biriktiriyor değiliz bu ayrınt...

“Eskiden kim olduğumu hatırlamak gittikçe zorlaşıyor” diye söylendi kendi kendine, “bugün kim olduğumu bulabilmemin önündeki en büyük engel de bu!”Yeni şeyler yaşadıkça; duyduklarımıza, gördüklerimize, öğrendiklerimize yeni şeyler ekleyince çoğaldığımızı düşünüyoruz. Bu doğru belki ama... Yaşantımıza, zihnimize, duygularımıza eklediğimiz bütün bu yeni şeylerle eksiliyor da değil miyiz? Sonsuz bir kapasitemiz yok öğrenmek, bilmek için... Bir şeyleri kabımızın içine almak için bir yerden sonra bir...

İyi bir dil, sağlam bir kurgu, titiz ifadeler bir metnin başarısı için önemlidir. Ama bu özenli dinamikler sonucun ‘eser’ olmasını garanti etmez. Her metnin temelde özgün bir fikre, ayrı bir bakış açısına, kendine özgü bir kavrayışa sahip olması gerekir. Eserin, “başarılı bir metin” ya da “iyi bir yazı”dan daha fazla bir şey olduğuna, olması gerektiğine inanıyorsak eğer...Acizane kanaatim, geçen zamanın ve değişen hayatın ‘eser’i hayata getiren süreci önemli ölçüde arızaya uğrattığı şeklinde... ...

“İyi ki vaktiyle birileri günlere birbirinden farklı isimler vermiş” dedi yanındakilere, “yoksa onları birbirinden nasıl ayıracağımızı bilemeyebilirdik biz bugün!”Çok zamandır yeni bir güne uyanmıyoruz. Uyanıyoruz tabii ama her yeni gün üç aşağı beş yukarı bir önceki günün, günlerin sürprizsiz bir tekrarı olduğundan yeni bir güne uyanma hissini neredeyse hiç yaşamıyoruz. Günler, sanki hepimiz yürüyen bir bandın üzerindeymişiz ve o bant bizi her gün aynı noktalardan başka aynı noktalara taşıyormu...

“Modern Çağ’ın sonunda iletişimdeki fantastik gelişmeler, neredeyse herkesin dünyanın her tarafındaki insanları anında görme veya konuşmasını mümkün kıldı. Ama aynı zamanda gerçek iletişim, yani ebeveyn ve çocuklar, karı ve kocalar, hatta sevgililer dahil, insanların birbiriyle konuşması ve birbirini dinlemesi gittikçe azaldı. Kısacası; yüz yüze iletişim çöküyor” diyor John Lukacs, ‘Modern Çağın Sonu’ isimli kitabında.Görsel malzemeleri oldukları halden çok daha çarpıcı ve etkileyici hale getire...

“Hazır bulduğu kavramlarla konuşmayı bir kere kabullenince insan” dedi yanındakine, “yavaş yavaş kendi kelimelerini yitiriyor da, farkında bile olmuyor bunun.”Çerçevesi çizilmiş bir kompozisyonun içini dolduruyoruz. Başlanmış cümleleri bitirmek için kullanıyoruz bütün enerjimizi. Kopyası çıkarılmış resimlerin koyu kalemlerle üstünden geçiyoruz. Tahmin edilebilir sözler söylüyor, hayata giydirilmiş banal senaryoya uygun hareket ediyoruz. Bir rol biçilmiş bize, onu oynuyor, ufak tefek mimiklerle r...

Şu saatlerde neyi tartışıyoruz, hangi mesele etrafında didişiyoruz, ne için birbirimizi gerçekten ya da gıyaben itip kakıyor, onu bunu linçliyoruz? Bunu soruyorum ama aslını isterseniz merak etmiyorum. Hatta güncel hararetli mevzu gelgitleriyle ilgilendiğim bile söylenemez. Dağlar taşlar, uçan kuşlar da ilgilenmiyor. Eser rüzgarın, gelip geçen bulutların, gökte ışıldayan yıldızların da zerre umurunda değil... Fok balıklarının, deniz kaplumbağalarının, mercan ormanlarının muhtemelen haberi bile y...

Bizi, parçası olduğumuz bütünlüğü seziyor olmaktan da alıkoydular. O bütünlüğü bütün hakikatiyle biliyor olmamız, kendi aklımız ve fikrimizle mümkün değildi ama seziyor olmanın, farklı farklı yollardan giderek de olsa arıyor olmanın imkanlarına sahiptik. Hâlâ da sahibiz aslında. Ancak o mübarek merakın içimizin bir yerinde yeşermesine yol verecek iklimden uzaklaştık. Bütünlüğünden habersiz bir parçaya dönüştük, parçanın dar kalıpları içinde yaşamaya alıştık. Bütünlük sezgisine sahip olmak, her p...

Akan şeyler arasından alıp zihnimizin kazanına attığımız birçok malzeme var. Bunların pek çoğu güncelliğini ancak saatlerle sınırlı olarak koruyabilen sade suya tirit şeyler... Bilgi deseniz değil, enformasyon deseniz karşılamaz, havaya karışmaya fevkalade müsait sabun köpükleri... Yine de zihnimizin kazanı içinde hiç de yabana atılamayacak boyutta ve hacimde yer tutuyorlar. Malum insanlar olarak hepimiz kendi doğal kabiliyetlerimizle sınırlıyız, bunun ötesine geçemiyoruz. Dolayısıyla, içinde sü...

Yeni Şafak · GÖKHAN ÖZCAN - Zihniyetin mezar taşı“Bu sözlerimle artık bu meseleye son noktayı koyuyorum” diye pervasızca böbürlendi biri. “Noktayı koyduğun yere zihninin mezar taşını da dik o vakit!” dedi sakin bir sesle diğeri.Büyük harflerle konuşmayı, sözünün içini dolduramayacağı baştan belli iddialarla doldurmayı seviyoruz. Öyle olmak, en fazla ortalamanın tavanını yakalamaya muktedir kişiliklerimizi bolca süsleyip makyajlamak icap ediyor topluluk içinde. Böyle adı konmamış bir kural var sa...

Yüzüne uzun uzun baktıktan sonra, “Benimle gelmek ister misin” diye sordu ellerini tutarak. “Gerçekten bir yere gidiyor olduğunu düşünseydim gelirdim” dedi umarsızca karşısındaki.Dünya, yol boyu ihtiyaç duyacağına inandığı her şeyi mutlaka yanında taşımak isteyenler için ne uzun yol!Her şeyin sözlüklerde yer tutan bir standart tarifi var, birbirimizle anlaşabilmek için bu standart tariflere ihtiyaç duyuyoruz. Ancak hayatımızı dolduran anlam evreninin sadece sözlüklerde zapt olunan, kayıt altında...

Bu zamanda içten içe derin kırılmalar yaşıyor hemen her insan. Böyle olduğu için, hayatındaki o kırılmaları tetikleyen bir fay hattı gibi hatırlıyor daha çok çocukluğunu. Oysa çocukluğu uzak kaldığı vatanıdır insanın. Bilmeden, neresini nasıl acıttığını anlayamadan özleyip durduğu ana yurdu...“Küçük bir çocukken” dedi kederli gözlerle yanındakine bakarak, “her şey içime sığmayacak kadar büyüktü”Kimilerinin zor bir çocukluk yaşadığı doğrudur. Bugün kişiliğine bir kambur gibi binen yükleri acılarl...

Bu devirde kendimize her gün yüzlerce kere sormamız gereken esaslı sorulardan biri şu olmalı diye düşünüyorum acizane: Acaba şu anda gerçekten doğruyu mu arıyorum, yoksa bütün zihin mesaimi bir şeyleri kendi doğruma uygun hale getirmek için tevile mi harcıyorum? Herkesin bu soruya verdiği cevabın farklı olabileceğini kabul etmekle birlikte, genel olarak büyük ekseriyetimizin kafa mesaisinin daha ziyade ikinci duruma karşılık geldiğini söylemekte pek tereddüt etmiyorum. ‘Doğruyu bilmek’ zannı ya ...

“Dinleyecek biri olsa” dedi kederle, “anlatmayı istediğim o kadar çok şey var ki!”Ömrümüz boyunca sadece bir kez yan yana geldiğimiz insanlarla birkaç duraklık yolculukları paylaştığımız oluyor. Birbirimizle konuşmadığımız sürece hikayelerimiz, bir otobüsün o günkü hikayesinde beraberce bulunmak dışında birbirine dokunmuyor. Karton kutulardaki yumurtalar gibi, sarımız beyazımız birbirine karışmıyor. Şurada burada birbirinin yanı başına kadar sokulup birbirinden habersiz yaşamaya devam eden nice ...

İnsanlar içlerindeki yaşama heyecanın ateş sönmesin diye her şeyi abartıyor, sıradan hadiseleri taşıyamayacakları büyüklükte kelimelerle olduklarından çok daha önemli göstermeye çalışıyor. Koparılan yaygaraya karşılık gelebilecek cesamette bir şey olduğu yok aslında yeni hayatımızda. Sıradan olmakla anlamlı şeyleri, bir olağanüstülük yaldızıyla kaplayarak olan anlamından da sıyırıp uzaklaştırıyoruz. Peki neden? Neden kendimize böyle acınası bir oyun oynuyor, önümüze çıkan her şeyi allayıp pullay...

Önceleri ‘dünya değişiyor’ diyorduk, sonra ‘dünya hızla değişiyor’ demeye başladık, şimdilerde ‘dünya baş döndürücü bir hızla değişiyor’ diyoruz. İşin aslı, her şey ne olup bittiğini algılayamayacağımız bir hızla değişiyor. Kendini rahatlıkla bu gidişata teslim edenler çoğunlukta. Bir de benim gibi itiraz edenler, dolayısıyla hayatımıza giren yeni ‘şey’lerle irtibat zihinsel ve duygusal olarak kuramayan, aslında bunu pek de istemeyen uyumsuzlar var. Mesele sadece araçlar olsaydı, belki ortada bu...

İnsan başka sözlerle ikide bir kesintiye uğrayan kendi kısa cümleleri arasında kendi uzun hikayesini kaybediyor.Johann Wolfgang Von Goethe’den, neyin neden olmadığını anlaşılır kılabilecek birkaç cümle: “İçimden, göğsümü parçalamak ve beynimi dağıtmak geliyor; insanların, birbirleri için ne kadar az bir anlamı var. Ah! Sevgi, sevinç, yakınlık ve coşku kendi içimden gelmiyorsa, bir başkası da bunları veremeyecektir bana; soğuk ve güçsüz bir halde karşımda duran birini, ben de mutlulukla dolup taş...

“Simyanın çökmesiyle ruh ve maddenin simgesel birliği ortadan kalktı, şimdi modern insan ruhsuzlaşmış bir dünyada köklerinden kopmuş bir yabancı” diyor Carl Gustav Jung, ‘Dört Arketip’ kitabında. O ‘yabancı’lık, yeni insanın yeni zamanlarda başına sardığı en büyük bela, içine düştüğünün farkında dahi olmadığı en büyük musibet...Neyi güzel, neyi iyi, neyi heyecan verici, neyi vazgeçilmez gördüğümüz konusunda insanca bir derinliğe pek sahip değiliz artık. Bu meseleleri kendi iç dünyamızda demleyip...

Köşeli zihinlerle yaşamayı hiç değilse garipsiyorduk önceki zamanlarda, alıştık şimdi büyük ölçüde. Bunu bir yapı marketinden demonte bir mobilya alıp, kurulum kılavuzuna bakarak monte etmeye benzetiyorum biraz. Ortaya ne çıkacağı belli, seçtiğiniz hazır tasarım bir mobilya. Parçaları vida ve cıvatalarına kadar muntazaman paketlenmiş halde evinize geliyor. Paketin içinden çıkan kurulum kılavuzuna bakarak adım adım montajı gerçekleştiriyor ve mobilyayı ortaya çıkarıyorsunuz. Montajınızda ehemmiye...

“Acaba dün gece kimdim?” diye mırıldandı gözlerini açar açmaz, “ve bu güzel, aydınlık sabaha uyanan kim?”“Sabah... Ah şükrederek çıkmak geceden./ Ayak bastığım kıyı, yeniden doğuş./ Sabah, beliren evim, bahçeler ve sen,/ Henüz uyuyan dallar, havalanan kuş./ Bu sabah bilmiyorum bu kırlar nere?/ Çamlardan çimenlere dökülen sükûn./ Geçen ömrümü bana söyleyen dere,/ Sessizce yaşamayı öğreten koyun./ Bir yol başlıyor gibi, ümitli, rahat./ Tanrım! bu sabah içim senin eserin:/ İyilik, teselliler, merha...