“İnsan bedeninin yapısı yerküreye, kemikleri dağlara, kemiklerdeki ilikleri minerallere, karnı okyanusa, bağırsakları nehirlere, damarları küçük akıntılara, etleri arazilere, saçları bitkilere, saç biten bölgeler verimli topraklara, vücutta saç bitmeyen bölgeler çorak topraklara, yüzden ayaklara kadar uzanan kısım bayındır şehre, sırtı harabeye, yüzün ön kısmı doğuya arkası ise batıya, sağ el güneye, sol el kuzeye, nefes alması rüzgâra, konuşması gök gürültüsüne, bağırması ise yıldırıma, gülüşü ...

“Kötüler ne kadar cüretkar” dedi elindeki gazeteyi masaya bırakarak, “ve iyiler ne kadar da habersiz iyi olduklarından!”Rabbimiz’in nimetlerini hep bizlere verdiği şeylerden biliyoruz; oysa sadece vermeyerek bizi nimetlendirdiği şeyler de var. İsyanı vermediği için teslim olmaya kabiliyetli oluyoruz. Yalanla oyalanmaya rıza göstermediğimiz için hakikati aramaya yöneliyoruz. Zulmün yollarından yürümediğimiz için adaletten ve hakkaniyetten bir nasip umuyoruz. Nankörlük etmeye cüretimiz olmadığında...

“Okuduğunuz kitabı bitirebildiniz mi?” diye sordu daha genç olan. “Son sayfasına kadar geldim ama hangi kitap son noktanın konduğu yerde biter” diye cevapladı bu soruyu daha az genç olan.Çok denebilecek kadar kitap okudum mu, emin değilim. Az mı okudum, bunu da söyleyemiyorum. Bu belirsizlik okuduğum kitaplar konusunda sayısal bir karambol içinde olduğumdan değil, az ya da çok okumanın tam olarak neyi ifade ettiğini berrak biçimde kestiremiyor olmamdan. Okumanın, öncelikle nicelikleri lüzumsuzca...

“Niye sokağa çıkmayı bu kadar çok istiyoruz?” diye sordu ahizenin ucundaki ses. “Çünkü orada kendimizle karşılaşma ihtimali yok!” dedi cevaben diğer ucundaki.Hayatın içinde herkes kadar var görünen benim. Ateşli tartışmalarda hiç kimseden geride kalmayan benim. Söylediklerinde tereddüde düşmeyen, yanılgılardan kendine pay biçmeyen benim. Sürekli kaçmakta olan şeyleri kovalayan benim. Sürekli geç kalmışlık hissiyle yaşayan ama neye geç kaldığını bilmeyen benim. Her an bir şeyleri özleyip duran am...

Bizler hakikatin sahibi değil, muhatabıyız. Kafamızdaki engelleri aşarak kendimizi açık tuttuğumuz müddetçe, her gün mucizevi şekilde kendini yenileyen yüzüyle varlığın değişmez özünü müşahede imkanına sahibiz. O engellerin sayısı çoktur ama onların tamamının kendimizi hakikatin sahibi görmekle öyle ya da böyle bir ilgisi vardır. İnsan ancak kendi miktarınca bir bilgeliğe sahip olabilir; bunun yegane yolu da kendisini aradan çıkararak hakiki bilgiye, onun sayısız kendini gösteriş biçimine, sonsu...

Yakın zamanlara kadar bir yaşadığımız devrin bir ‘görsellik çağı’ olduğunu söylüyorduk. Şimdi o aşamanın bir sonrasına geçmiş durumdayız; ama her an maruz kaldığımız dev görsellik dalgalarının sersemliği içinde olduğumuzdan bu yeni ‘gerçeklik’ durumunu ne ile ifade edebileceğimizi henüz bilemiyoruz. Yazılı kültür, işin görselleşmeyle ilgili kısmını akla, zihne, muhayyileye bıraktığı için iç alemimizde kapılar, pencereler açıyor, bizi içsel olarak alabildiğine zenginleştiriyor ve derinleştiriyord...

Sıradan bir insanın, göründüğü gibi sıradan, küçük, neredeyse ehemmiyetsiz bir hikayesi olur diye düşünülüyor. İri kelimelerle konuşanların, her şeyi biliyormuş havası yayanların, çok hareketli yaşayanların çok daha büyük hikayeleri olduğunun varsayıldığı gibi... Fotoğraflara bakın, öyle olmadığını göreceksiniz. Bakışları bir yerlere dalıp gitmiş yaşlı kadınların mesela, kahkahası yüzünde donup kalmış çocukların, erken gelen yorgunluğu yüzünden harf harf okunabilen orta yaşlı erkeklerin, umudu a...

Zihninde geniş bir görme açısı bulunmayanlar, her şeyi optik sınırları içinde, yanıltıcı bir darlıkla görmeye mahkum olur. Bu elbette insanın gerçekle irtibatı bakımından ciddi bir maluliyet halidir. Bugün hepimizde az ya da çok görülen türden bir maluliyet...Her şeyi bulunduğunuz yere, ait olduğunuz tarafa, yüzünüzü çevirdiğiniz yöne bakarak tarif eder ve anlarsanız, sadece bakış açınızı değil görüş açınızı da daraltmış ve kısıtlamış olursunuz. Bu gerçeğin sizin dar bakış açınızla sınırlanması,...

İnsanların dünyanın gidişatına uyumlu bir şekilde değişip dönüştükleri bir gerçek... Her şeyin hızının arttığı yeni zamanlarda bu değişimin geçmişte yaşandığından çok daha hızlı gerçekleştiği de bir vakıa... Her şeyin her an değiştiği bir dünyada, tabiatı gereği sabit bir hakikate sıkı sıkıya bağlı olması gereken inanmışların inandıklarında sabit kadem olmaları elbette güçleşiyor. Bu gerçeği kabul etmemiz gerekiyor ki, neyle imtihan edildiğimizi hatırımızda tutabilelim. Eski insan, Allah’ın irad...

“İçinde bir zerre olarak yaşadığımız kainat, mesafeye boyun eğmeyen ilahi aşktan sudur etmiş bir mesafedir. Bizler bu mesafede bir noktayız. Zaman, mekan ve doğanın mekanik kanunları da bu mesafedir. Kötülük diye adlandırdığımız her şey de aslında bu mekanizmaya dahildir. Tanrı merhametiyle bir insanın yaşamına girip tüm varlığını aydınlattığında, kişiye doğa kanunlarına bağlı kalmaksızın, suyun üstünde yürümenin imkanını verir. Ama ne zaman aynı kişi Tanrı’dan aksi istikamete bakar ise, Tanrı’y...

“O an, hayatım bir film şeridi gibi gözlerimin önünden geçti” diye anlatıyordu kanepedeki adam. “Hangi kanaldaydı bu!” diye sordu birden koltuktaki.Son yüzyılın getirdiği yeni imkanlar insanı doğal sınırlarının ötesinde birtakım imkanlarla donattı. Bugün dünyanın bize fersah fersah uzağındaki herhangi bir köşesinde olup biten bir şeyi görüp işitme imkanına sahibiz. Bu doğal çevremizin, insanlığın başka hiçbir çağında olmadığı kadar genişlemiş olması anlamına geliyor. Kendi hayatının doğal sınırl...

Bakışlarımı herhangi bir yöne doğru çevirdiğimde gördüklerimi göremediklerime perde kılan kim? Güneşin binalar arasında yavaşça süzülüşünü dikkatimden kaçıran kim mesela? Badem ağacının dallarında birbiriyle oynaşan iki minik serçeyi gözlerimden gizleyen kim? Hastane bahçesinde sessizce oturup içinde umuda dönüştürecek bir şeyler arayan adamı görünmez kılan kim? Hayatımızın orasından burasında kendini gösteren minik hevesli kır çiçeklerini susuz bırakan kim? Biri kendini çok zorlayarak bir şey s...

Bir şeyi gördüğümüzde, işittiğimizde, bir şeyin farkına vardığımızda, orada öyle bir şeyin yaşandığının ayırdında olduğunuzda artık o ‘şey’ hayatınızın bir parçasıdır. Her gün sayısız hayat parçacığını, yaşanmışlık kırıntısını, anlam zerresini alıp içimizde biriktiriyoruz. Bütün o biriktirdiklerimiz bizimle yaşayan, hayatımızı inşa eden, büyütüp çoğaltan, zenginleştirip derinleştiren şeyler oluyor sonra. Kendiliğinden oluşuyor bu birikim, özel bir gayretle toplayıp biriktiriyor değiliz bu ayrınt...

“Eskiden kim olduğumu hatırlamak gittikçe zorlaşıyor” diye söylendi kendi kendine, “bugün kim olduğumu bulabilmemin önündeki en büyük engel de bu!”Yeni şeyler yaşadıkça; duyduklarımıza, gördüklerimize, öğrendiklerimize yeni şeyler ekleyince çoğaldığımızı düşünüyoruz. Bu doğru belki ama... Yaşantımıza, zihnimize, duygularımıza eklediğimiz bütün bu yeni şeylerle eksiliyor da değil miyiz? Sonsuz bir kapasitemiz yok öğrenmek, bilmek için... Bir şeyleri kabımızın içine almak için bir yerden sonra bir...

İyi bir dil, sağlam bir kurgu, titiz ifadeler bir metnin başarısı için önemlidir. Ama bu özenli dinamikler sonucun ‘eser’ olmasını garanti etmez. Her metnin temelde özgün bir fikre, ayrı bir bakış açısına, kendine özgü bir kavrayışa sahip olması gerekir. Eserin, “başarılı bir metin” ya da “iyi bir yazı”dan daha fazla bir şey olduğuna, olması gerektiğine inanıyorsak eğer...Acizane kanaatim, geçen zamanın ve değişen hayatın ‘eser’i hayata getiren süreci önemli ölçüde arızaya uğrattığı şeklinde... ...

“İyi ki vaktiyle birileri günlere birbirinden farklı isimler vermiş” dedi yanındakilere, “yoksa onları birbirinden nasıl ayıracağımızı bilemeyebilirdik biz bugün!”Çok zamandır yeni bir güne uyanmıyoruz. Uyanıyoruz tabii ama her yeni gün üç aşağı beş yukarı bir önceki günün, günlerin sürprizsiz bir tekrarı olduğundan yeni bir güne uyanma hissini neredeyse hiç yaşamıyoruz. Günler, sanki hepimiz yürüyen bir bandın üzerindeymişiz ve o bant bizi her gün aynı noktalardan başka aynı noktalara taşıyormu...

“Modern Çağ’ın sonunda iletişimdeki fantastik gelişmeler, neredeyse herkesin dünyanın her tarafındaki insanları anında görme veya konuşmasını mümkün kıldı. Ama aynı zamanda gerçek iletişim, yani ebeveyn ve çocuklar, karı ve kocalar, hatta sevgililer dahil, insanların birbiriyle konuşması ve birbirini dinlemesi gittikçe azaldı. Kısacası; yüz yüze iletişim çöküyor” diyor John Lukacs, ‘Modern Çağın Sonu’ isimli kitabında.Görsel malzemeleri oldukları halden çok daha çarpıcı ve etkileyici hale getire...

“Hazır bulduğu kavramlarla konuşmayı bir kere kabullenince insan” dedi yanındakine, “yavaş yavaş kendi kelimelerini yitiriyor da, farkında bile olmuyor bunun.”Çerçevesi çizilmiş bir kompozisyonun içini dolduruyoruz. Başlanmış cümleleri bitirmek için kullanıyoruz bütün enerjimizi. Kopyası çıkarılmış resimlerin koyu kalemlerle üstünden geçiyoruz. Tahmin edilebilir sözler söylüyor, hayata giydirilmiş banal senaryoya uygun hareket ediyoruz. Bir rol biçilmiş bize, onu oynuyor, ufak tefek mimiklerle r...

Şu saatlerde neyi tartışıyoruz, hangi mesele etrafında didişiyoruz, ne için birbirimizi gerçekten ya da gıyaben itip kakıyor, onu bunu linçliyoruz? Bunu soruyorum ama aslını isterseniz merak etmiyorum. Hatta güncel hararetli mevzu gelgitleriyle ilgilendiğim bile söylenemez. Dağlar taşlar, uçan kuşlar da ilgilenmiyor. Eser rüzgarın, gelip geçen bulutların, gökte ışıldayan yıldızların da zerre umurunda değil... Fok balıklarının, deniz kaplumbağalarının, mercan ormanlarının muhtemelen haberi bile y...

Bizi, parçası olduğumuz bütünlüğü seziyor olmaktan da alıkoydular. O bütünlüğü bütün hakikatiyle biliyor olmamız, kendi aklımız ve fikrimizle mümkün değildi ama seziyor olmanın, farklı farklı yollardan giderek de olsa arıyor olmanın imkanlarına sahiptik. Hâlâ da sahibiz aslında. Ancak o mübarek merakın içimizin bir yerinde yeşermesine yol verecek iklimden uzaklaştık. Bütünlüğünden habersiz bir parçaya dönüştük, parçanın dar kalıpları içinde yaşamaya alıştık. Bütünlük sezgisine sahip olmak, her p...

Akan şeyler arasından alıp zihnimizin kazanına attığımız birçok malzeme var. Bunların pek çoğu güncelliğini ancak saatlerle sınırlı olarak koruyabilen sade suya tirit şeyler... Bilgi deseniz değil, enformasyon deseniz karşılamaz, havaya karışmaya fevkalade müsait sabun köpükleri... Yine de zihnimizin kazanı içinde hiç de yabana atılamayacak boyutta ve hacimde yer tutuyorlar. Malum insanlar olarak hepimiz kendi doğal kabiliyetlerimizle sınırlıyız, bunun ötesine geçemiyoruz. Dolayısıyla, içinde sü...

Yeni Şafak · GÖKHAN ÖZCAN - Zihniyetin mezar taşı“Bu sözlerimle artık bu meseleye son noktayı koyuyorum” diye pervasızca böbürlendi biri. “Noktayı koyduğun yere zihninin mezar taşını da dik o vakit!” dedi sakin bir sesle diğeri.Büyük harflerle konuşmayı, sözünün içini dolduramayacağı baştan belli iddialarla doldurmayı seviyoruz. Öyle olmak, en fazla ortalamanın tavanını yakalamaya muktedir kişiliklerimizi bolca süsleyip makyajlamak icap ediyor topluluk içinde. Böyle adı konmamış bir kural var sa...

Yüzüne uzun uzun baktıktan sonra, “Benimle gelmek ister misin” diye sordu ellerini tutarak. “Gerçekten bir yere gidiyor olduğunu düşünseydim gelirdim” dedi umarsızca karşısındaki.Dünya, yol boyu ihtiyaç duyacağına inandığı her şeyi mutlaka yanında taşımak isteyenler için ne uzun yol!Her şeyin sözlüklerde yer tutan bir standart tarifi var, birbirimizle anlaşabilmek için bu standart tariflere ihtiyaç duyuyoruz. Ancak hayatımızı dolduran anlam evreninin sadece sözlüklerde zapt olunan, kayıt altında...

Bu zamanda içten içe derin kırılmalar yaşıyor hemen her insan. Böyle olduğu için, hayatındaki o kırılmaları tetikleyen bir fay hattı gibi hatırlıyor daha çok çocukluğunu. Oysa çocukluğu uzak kaldığı vatanıdır insanın. Bilmeden, neresini nasıl acıttığını anlayamadan özleyip durduğu ana yurdu...“Küçük bir çocukken” dedi kederli gözlerle yanındakine bakarak, “her şey içime sığmayacak kadar büyüktü”Kimilerinin zor bir çocukluk yaşadığı doğrudur. Bugün kişiliğine bir kambur gibi binen yükleri acılarl...