Üç gündür İHH"nın (İnsani Yardım Vakfı) davetlisi olarak Somali"nin başkenti Mogadişu"dayız. İnsanın duyduğuyla gördüğü arasında ciddi fark oluyor. Hele hele fakirlik, kıtlık ne anlama geliyor daha iyi anlıyorsunuz.
Somali"nin insani boyutuna gelmeden önce stratejik öneminden bahsetmek de fayda var. Ülkenin tam adı Somali Federal Cumhuriyeti. Ülkenin siyasi yapısı oldukça karışık. Ülkede bir parlamento var. Bu parlamentoya ek olarak 4.5 modeli ile yerel aşiretin oluşturduğu bir meclis var. Tabii böyle bir coğrafyada aşiretlerin sözü daha geçiyor. Çünkü herkes bir aşirete mensup.
Gelin görün ki, sokaktaki durum çok farklı. Somali"de Afrika Birliği güçlerinin –AMİSOM –oluşturduğu bir güç var. AMİSOM güçleri 52 Afrika ülkesinden oluşuyor. 20 Şubat 2007"de geçirilen 1744 sayılı kararla BM Konseyi Afrikalı Güçleri Somali"ye 6 aylığına göndermiş ama hala ülkeden çıkmış değiller. BM"ye göre AMİSOM barış gücü.
Somali"de ikinci askeri grup Somali askerleri. Maaşlarını devlet ödüyor. Üçüncü güç savaş ağaları. Her savaş ağasının aşağı yukarı 400 ila 500 arası değişen gerillası var. Bunların kendi checkpoint"leri (kontrol noktaları) var.
Ancak Somali"de en büyük askeri güç El-Kaide"nin kontrolündeki El-Şebap örgütü. El-Şebap yukarıda saydığımız kuvvetlerin hepsiyle savaş halinde. Bir de ABD"nin eğittiği ve maaşını ödediği 2.000 Somali askeri var.
Somali Afrika"nın en önemli ülkelerinden bir tanesi. Afrika Boynuzu diye de biliniyor. Hint Okyanusu"nun dibinde. Aden Körfezi"ni Kızıl Deniz"den Hint Okyanusu"na bağlıyor. Dünya ticaretinin yüzde 60"ı buradan geçiyor. Çin, Avrupa ve ABD"ye sattığı malları buradan taşıyor. ABD ve Avrupa Asya"ya giderken bu hattı kullanıyor. Stratejik önemi muazzam önemli. Ayrıca Somali"nin Kenya"da, Etiyopya"da toprakları var. Halkın yüzde 99.8"i Müslüman. Afrika"nın güneyini etkileyecek potansiyele sahip.
Görüştüğümüz Somalili resmi kaynaklara göre Somali"de büyük altın, uranyum, petrol ve doğalgaz kaynakları var. ABD"nin 1993"te yaptığı operasyonun arkasında bu gerçek var. El-Kaide"nin en önemli ikinci isimi burada saklanıyor. Hint Okyanusu"nda ABD üç donanmayı hazır tutuyor. Hemen yanı başındaki Cibuti"den ABD insansız hava araçlarını kaldırıyor ve El-Şebap"ın üyelerini ya da yaşadıkları yerleri vuruyor.
İngiltere üç ay önce Aden Abdullah Havaalanı"nda Büyükelçilik açmış. ABD de açmak için yoğun uğraşlar veriyor. Bir ABD"li casusluktan üç ay önce vurulmuş.
Somali"deki yerel şirketlerin büyük bir kısmı İngilizlerin kontrolünde. Bunları Somalililer söylüyor. Aden Abdullah Havaalanı"nın işletmesini önce Türkiye almış. 1.5 milyon dolar avans bile ödenmiş. Daha sonra İngilizlerin baskısıyla havaalanı işletmesi Türkiye"den alınmış. İngilizler bizzat kendileri işletiyorlar. Çin buraya çok girmeye çalışmış ama ABD ve İngiltere onları sokmamış.
Somali"de televizyon izlenmiyor, internete pek itibar edilmiyor. Radyo hayatın gerçeği. BBC ve Amerika"nın Sesi radyosu Somalice yayın yapıyor ve büyük etki ediyor. Buradaki Türkler siyasi anlamda etkili olabilmek için mutlaka radyo yayını yapmanın şart olduğunu söylüyorlar.
Somali"de İHH büyük işler yapıyor. Anadolu Eğitim Merkezi adıyla tüm Afrika kıtasının en büyük yetimhanelerinden biri açıldı. Fakirlere İHH çok büyük yardım yapıyor ve Somalililer tarafından inanılmaz seviliyor. 17 yıldan bu yana İHH Somali"ye yardım elini uzatmış.
Ayrıca İHH susuzluğa çare olarak bugüne kadar 1100 kuyu açmış ve 40 milyon Dolarlık yardımda bulunmuş. Ayrıca TİKA (Türk İşbirliği Koordinasyon İşbirliği) ve İHH tarım okulu projesinde birlikte çalışıyorlar. Hava en fazla 35 derece, en düşük 25. İklimin elverdiği her şey yetişiyor Somali"de. Türkiye"de yılda bir kez hasat alınırken, burada 3-4 kez alınabiliyor. TİKA adına ziraat mühendisleri Sami Dur, Galip Yılmaz, Erdoğan Besimoğlu Somalilere tarım konusunda önemli eğitimler veriyorlar.
Tropik iklimin elverişli olduğu hemen her şey yetişiyor Vejetasyon süreci uzun. Balık konusunda dünyanın en verimli denizlerine sahip. Zamanında İskandinav, Japon ve İtalyan balıkçılar korsan olarak burada avlanmışlar.
Dünyanın en güzel üçüncü edebi dili Somaliceymiş. Somalice bir şiir kulağa çok ahenkli ve güzel geliyor. Herhalde bizden çok sonra en çok şair Somali"de…
Gelin görün ki, iç savaş ülkeyi perişan etmiş. Somali resmen varlık içinde yokluk çekiyor. Ama bir yandan da güç oyunları olduğu gibi sürüyor.
