|
M. Seyfettin Özege

M. Seyfettin Özege (İstanbul 1902-1981) ülkemizde yetişen sayılı kitap âşıklarındandır. Ömrü boyunca topladığı kitapları Erzurum Atatürk Üniversitesi"ne bağışlamıştır. Bu kitaplar üniversite kütüphanesinin neredeyse yarısını dolduracak (57.000) sayıdadır.

Geçtiğimiz aylarda Seyfettin Bey ile ilgili bir kitapçık yayımlandı: "Kitaplar Kitabı"na Adanmış Bir Ömür: M. Seyfettin Özege." (Hazırlayan: Ali Utku. Atatürk Üniversitesi Yayınları 2014) Kadirbilir yazarımız Ali Utku"yu ve üniversite yönetimini tebrik ediyoruz. Bu kitapçıktan Özege"nin hayatı ve kitaplarının bağışı konusunda özet bilgi vereceğim. Yeni nesillerin bilgisayar kadar hatta ondan ileri kitapta ilişkisi için bu zatları tanımaları lazım.

Özege İstanbullu olup "Kutsîzadeler" diye bilinen köklü bir aileye mensuptur. Babası Harbiye Nezareti Mümeyyizlerinden Hacı Mehmet İhsan Bey"dir. Vatan Caddesi civarındaki Rehber-i Saadet Mektebi"nde okudu. Vefa Sultanisi"ne devam etti. Burada Arapça hocası Muallim Kilisli Rifat Bey"dir. Ondan kitap toplama zevkini aldı. Mekteb-i Mülkiye"yi, aynı zamanda İstanbul Hukuk Fakültesi"ni bitirdi (1923-24). Çok iyi Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. 1925 yılında İtibar-ı Millî Bankası"na memur olarak girdi. Bu banka 1927"de İş Bankası ile birleşince memuriyetine burada devam etti. Son görevi Başkontrolörlüktür. 1950 yılında emekli oldu. Hiç evlenmedi. 27 Nisan 1981"de vefat etti ve Kozlu Mezarlığı"na defnedildi. Ömrü boyunca İstanbul dışına hiç çıkmamış olan Seyfettin Özege tam bir İstanbul Efendi"sidir. Bütün gelirini kitaplara harcamıştır. Oldukça sert görünümlü, az konuşan, disiplinli bir kişiliği vardır. Savm-ı Davud orucu tuttuğu ve Melamimeşrep olduğu söylenir.

Kimseye kitap vermemekle beraber araştırma yapanlara elinden geldiği kadar yardım etmiştir. Sedef kakma ve cilt işlerinde de mahirdir.

Kitap sevgisinin bir tutkuya dönüşmesi, onun yine bir kitapsever ve bekar olan Nurullah Pertevoğlu ile tanışmasıyla başlamıştır.

Mezkur kitapçıkta Nurullah Pertevoğlu"nun hayatı da anlatılmaktadır.

Nurullah Bey "Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu" adlı bir eser için tüm ömrünü vermiş, ancak tamamlayamamış, bu eserin genişletilerek tamamlanması ve yayımı Seyfettin Bey"e nasip olmuştur. 1728"den 1928 senesine kadar Eski harflerle lakin Türkçe basılan bu eşsiz kataloğ bugün için muhteşem bir müracaat eseridir.

Beyazıt"taki sahaflar Seyfettin Bey"i çok iyi tanır, hafta boyunca topladıkları kitapları ona ayırır, Özege belli günlerde gelip dükkanları tek tek dolaşarak ayrılan kitapları inceler, kendine lazım olanları alırmış. Cebinde mutlaka bir küçük cetvel, sicim, not alacak fişler bulunur çokluk görmediği kitabı kataloğa almazmış.

Özege belli bir yaşa gelince kitaplarını önce Milli Kütüphane"ye bağışlamak ister. Para kabul etmez. Tek isteği kitap isimlerine göre hazırlanacak bir kataloğun basılmasıdır. Milli Kütüphane Müdürü Sami Nabi Özerdim personel darlığından bahisle işi ağırdan alır.

Erzurum Atatürk Üniversitesi yeni kurulmuş (1957) ve bir kütüphaneye ihtiyacı vardır. Bu üniversitede hoca olan Dr. Niyazi Akı, kataloğ basımı için söz vererek Seyfettin Bey"in bağışı Atatürk Üniversitesi"ne yapması için ikna eder. (1961) Kitapları sandıklara doldurur. Rektör Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal bağış şartlarına kabul eder.

Kitaplar gönderilir. Ancak üniversite kataloğu bir türlü hazırlayamaz, nihayet 1965"te yayımlar. Lakin geride kalan kitaplar hem alınmamış, hem kataloğa girmemiştir. Yazışmalar netice vermeyince Özege kitapların iadesi için mahkemeye başvurur. (1970) Ancak araya bazı hatırlı hocalar girerek Özege"yi davadan vazgeçirir. 1973"te "Ek kataloğ" basılır. Bunlar teksirle yayımlanmıştır. 6. cilt ancak üstadın ölümünden sonra 1989"da Ali Bayram ve M. Sadi Çöğenli"nin yedi yıllık yoğun mesaisi sonucu basılır.

Üstadın isteği doğrultusunda bugün kitaplar kütüphanenin "Seyfettin Özege Nadir Eserler Salonu"nda hizmet vermektedir. Eserler arasında pek çok "tek nüsha" yazma vardır. Haritalardan el ilanlarına kadar muazzam bir çeşitlilik gösterir. Bu kitaplar dışında daha önce bahsi geçen "Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu" üstadın ölümsüz çalışmasıdır. (Sonradan bazı zeyller yapıldı. Msl: Talebesi Nuri Akbayar"ın zeyli).

Seyfettin Özege"nin terekesinin toplanması ve yayımı yine Atatürk Üniversitesi"ne düşer. Ortaya kimbilir daha neler neler çıkacak.

9 yıl önce
default-profile-img
M. Seyfettin Özege
‘Beşikten mezara kadar ilim’
Sarhoştum, hatırlamıyorum
Suçlu kim?
Vergi artışı yerine yapılacaklar
Gazze’deki soykırıma ‘istisnaî’ kılıflar..