Afganistan’da 42 yıldır devam eden savaşı sonlandırmayı hedefleyen İstanbul Zirvesi öncesi diplomasi hızlandı. Daha önce katılım sorunu çıkararak toplantının tarihinin ileri alınmasını sağlayan Taliban’ın toplantıya katılımı önemli. Toplantı öncesinde uzlaştırılmak istenen taraflar Cumhuriyetçiler ve Taliban ile Afganistan ve Doha’da görevli Türk yetkililer nezdinde hazırlık görüşmeleri devam ediyor. Bu görüşmelere ek olarak başta ABD’li yetkililerle olmak üzere telefon teması, ikili ve üçlü görüşmeler gibi çeşitli diplomatik temaslar gündemde. Bu hafta boyunca Ankara, Afganistan konulu yoğun bir diplomasi trafiğine sahne olacak.
24 KATILIMCI VE 3 ÖRGÜT YER ALACAK
Toplantı, ABD’nin talebi üzerine Türkiye, Katar ve Birleşmiş Milletler (BM) ev sahipliğinde, Afganistan’daki tarafların yanısıra 24 katılımcı ve 3 örgütün katılımıyla düzenlenecek. Türkiye’nin talebi üzerine açık uçlu bir toplantı yerine tarih sınırlaması getirildi. 24 Nisan-4 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilecek toplantıda 1 Mayıs’a kadar taraflar arasında bir uzlaşma zemininin tesisi hedeflense de diplomatik kaynaklar, görüşmelerin nasıl ilerleyeceği konusunda henüz bir şey söylemek için çok erken olduğuna işaret ediyor. ABD Başkanı Biden’ın 11 Eylül’e kadar Afganistan’dan askerlerini çekeceğini açıklamış olsa da halen Taliban’ın bu ertelemeye karşı ABD’nin 1 Mayıs’a kadar askerlerini çekme sözünü hatırlatarak bu konu üzerinden politika yürütmeye devam ettiğine dikkat çekiliyor.
DOHA GÖRÜŞMELERİNİ İLERLETMEYİ AMAÇLIYOR
ABD-Taliban arasında tıkanan Doha görüşmelerini ilerletmeyi amaçlayan toplantı, Afganistan’da barış sürecinin devamı açısından kritik önemde. Afganistan’ın Türkiye için özel önemine işaret eden diplomatik kaynaklar, taraflar arasında olası bir ateşkes ve siyasi bir yol haritası ile ilerleyen döneme huzur ve barış ortamında girilebileceği bir sürecin tesisinin amaçlandığına dikkat çekiyorlar. Cumhuriyet tarihinin en büyük insani yardımını Afganistan’a yapan Türkiye için 42 yıldır devam eden savaşın bitmesi ve bu ülkedeki barış ve istikrarın tesisinin önemine vurgu yapılıyor. Türkiye’nin bu toplantıdan beklentisi, “Afganistan’da kalıcı bir barış, Taliban’ın da dahil olduğu bir siyasi süreç ve Afganistan’da kalıcı bir istikrar” olarak deklare edilmiş durumda. Sürecin hassasiyeti nedeniyle de toplantıya dair tüm planlamalar sessiz sakin ilerliyor ve zirvenin bir gösterişe dönüşmemesine karşı büyük hassasiyet gösteriliyor.
NATO’NUN YENİ DÖNEM DESTEĞİ
Afganistan diplomasisinin önemli bir ayağını da NATO nezdindeki görüşmeler oluşturuyor. ABD askerinin 11 Eylül’e kadar çekilmesi halinde NATO Kararlı Destek Misyonu da ortadan kalkmış olacak. Türkiye’nin önerisiyle Afganistan’a desteğin farklı mekanizmalarla sürmesi önerisi NATO içinde görüşülüyor. Geçtiğimiz hafta Brüksel’de Afganistan konulu acil gündemle gerçekleştirilen toplantıda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun getirdiği öneri kapsamında Afganistan’a desteğin farklı bir misyon altında mı olacağı, gönüllülerden oluşan bir grup ülke eliyle mi sürdürüleceği, NATO veya diğer kurumlardan destekle yeni bir yapının mı tesis edileceği, desteğin ikili düzeyde veya ülkelerin bireysel olarak mı verebilecekleri gibi konular NATO gündemine alındı ve detaylı olarak değerlendiriliyor.
