Kuzey Irak’ta Barzani’nin İran, Irak ve Türkiye gibi
din, dil ve kültür birliğiyle
bağlı olduğu komşularıyla işbirliği yapmak yerine
gazına gelerek yaptığı referandumun ardından gündeme gelecek bağımsızlık beklentisi bölgede
dışında kimsenin işine gelmeyecek.
Arap Baharı öncesine kadar bin 500 Türk şirketinin yatırım yaptığı Kuzey Irak’ta sadece Türk müteahhitlerin yaptığı yatırımlar
aştı.
Bölgede siyasi karışıklıkların ardından
faaliyetlerine son verirken geriden kalan şirketler gelişmeleri izliyor.
Kuzey Irak’ın tüm ihtiyaçlarının
sağlanıyor.
yediği ekmeğin ununu, bandığı yemeğin tanelerini, taktığı takılarını ve giydiği elbiseyi bizden alıyor.
Irak, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı
arasında.
8.3 milyar dolar,
7.2 milyar dolar,
ilk 8 ayında ise 5.5 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik.
Türk hazır giyim sektörü Irak’a yıllık
gerçekleştiriyor.
Halkın doğrudan ihtiyaç duyduğu hazır giyim, ayakkabı, gıda, beyaz eşya gibi kategorilerde pazarın tamamına Türk markaları ve ürünleri hakim.
35 Türk markasının Irak’ta toplam 97 mağazası ve 559 satış noktası bulunuyor.
Bölgedeki en büyük
petrolde olduğu belli.
Irak’ta BP, Eni, ExxonMobil, Gazprom, Lukoii, Shell, Total ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (
) gibi dünyaca ünlü onlarca ülkeye ait
faaliyet gösteriyor. Kuzey Irak’da şu anda Pet oil ve Genel Enerji adında iki Türk şirketi petrol arama ve çıkarma faaliyetlerini sürdürüyor.
İnşa edilen hemen herşeyin altında,
Makyol, Tepe grubu, Nursoy, Elegan, Günay İnşaat
gibi Türkiye’nin dört bir yanından, tanınmış Türk Müteahhitlik firmaları var.
, Kuzey Irak’taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin yönetim merkezi Erbil’in yollarını yapıyor.
, bölgede uzun zamandır hem gazeteci olarak, hem de şu anda eşinin yönetimindeki Çevikler İnşaat şirketi aracılığıyla faaliyet gösteriyor.
Irak’a ticaret hangi yollardan yapılıyor?
Irak’a ihracat yapmanın birkaç yolu var. Bunlardan biri
çıkarak, Kuzey Irak’a gitmek.
Burada Kuzey Irak’a giden TIR’lar, ondan sonraki yol güvenli olmadığı için ya mallarını orada indirip, Kuzey Iraklı ya da Merkezi Irak hükümetinden gelen TIR’lara devrediyor ya da TIR’ın arkasında römorku orada bırakıyor.
Diğer bir yol ise
sınır kapısından çıkış yaparak İran üzerinden, Irak’a ulaşmak. Ancak bu yol uzun oluyor.
Örneğin Akdeniz’den yaş meyve sebze getiren bir TIR 1500 kilometre fazla yol yapıyor. Ayrıca İran’ın da burada ne kadar izin vereceği önemli. Bir de
sınır kapısı var. Buradan çıkış yapana TIR’lar Kuzey Irak girmeden, Irak’a ulaşabiliyor.
Irak’a yılda 450 bin sefer yapılıyor. Bu seferlerin çoğunluğu Habur Sınır Kapısı’ndan.
kapasitesi 2 bin 200, günlük geçiş ise 1700 civarında.
kapasitesi zorlanırsa en fazla 600’e çıkar.
ise en fazla 150’yi bulur. Yani Habur kapatılırsa diğer sınır kapıları kapasiteyi karşılayamaz.
Irak bütçesinden
alan bölgesel yönetim bütçenin yüzde yetmişe yakınını
dağıtıyor.
Kalan bütçenin çok önemli bir kısmı
gidiyor.
İnşaat ihalelerinin
Türk şirketlerinin.
Türk şirketlerinin sayısı toplam 1200 civarında.
Bu şirketlerin kurucuları ve çalışanlarından bölgeye yerleşenlerin sayısı da
buluyor.
Bunlar arasında lokantalar, marketler, güzellik salonları ve bir de okullar var.
Erbil’de, nüfusun üçte birini oluşturduklarını söyleyen Türkmenler, kentin tarihinde ve bugününde önemli bir yere sahip.
Özellikle
esnaf ve öğretmenlik, doktorluk
gibi bazı temel meslek gruplarında üçte bir oranını fazlasıyla geçiyorlar.
, bölge nüfusunun en büyük kısmını oluşturan Kürtler ile Asuriler, Keldaniler, Ermeniler, Yezidiler gibi farklı gruplarla yıllardır barış içinde yaşıyorlar.
Türkiye’deki gibi kız alıp kız verip akraba oluyorlar.
Türk dizileri çok izleniyor Türkçe müzikler tercih ediliyor, haberler için Türk ve Kürt televizyon kanalları izleniyor.
Yalnız Türkmenlerde birlik ve beraberlik yok.
Parçalı oldukları için Kürdistan bölgesinin yüzü aşkın sandalyeli parlamentosunda yalnızca dört milletvekili, bölge hükümetinde ise bir üyeleri var.
Bölgede sağduyu sahibi herkesin ortak olduğu tek fikir şu:
Kan dökmeden çözüme gitmek.
