Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Avrupa dünyamızı kirletecekİstanbul daha 8 milyonken nefes alamadığımız günler geldi aklıma. Şimdi 15 milyonu geçen bu şehirde kömür kullanımını soğukta kalmaya tercih ederim gerçekten.Doğalgaz geldi geleli İstanbullu rahat nefes alabilir oldu. Elektrikli araçlar geldiğinde hava kalitesi çok daha iyi olacak, diye inanıyorum.Fırınlar (fırınlı restoranlar dâhil) kalsa yeter.Türkiye’nin genel durumu hava kalitesi bakımından fena değil. Tabii Türkiye’de süregelen çalışmalar...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Pervari’den Kanal İstanbul’aUlaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ile Pervari’deyiz. Bakan bey çay bahçesinde ağacın altına oturdu. Karşısında ahali. Mesafe 5 metreden fazla. Hacı Hüsnü Dayı (Hüsnü Korkusuz) tabureyi kaptığı gibi iki metreye kadar geldi. Diğerlerine vakur bir el hareketi ile yanına yanaşmalarını işaret etti. Hepsi birden ayaklanıp Hacı Hüsnü Dayı’nın hizasına taburesini yerleştirdi.Söze Osman Hoca olarak bilinen Siirt milletvekili Osman Ören g...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Reel sektör verileriEn çok merak ettiğim veri geldi. Her yılın eylül ayında TCMB reel sektör istatistiklerini yayınlıyor. Geçen sene 869 bin firmayı içeren 2020 yılı konsolide bilanço ve gelir tabloları yayınlanmıştı. Bu sene 935 bin firmayı içine alacak şekilde 2021 yılı verileri yayınlandı. Yeni Ekonomi Programının henüz verilere etkisi olmamıştı tabii.Ama sanki YEP grafiklerini paylaştığım gidişata dur demeye benziyor. Önümüzdeki sene eylülde yayınlanacak verilerde Y...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Western tasalar ve Türkiye’yi bozmalar Sanırsın dünyanın yerçekimi artmış gibi bir ağırlık… Göç, küresel ısınma, artan işsizlik ve kaotik başka ne varsa…Tüm bunların ortasında Türkiye, krizleri çözme kabiliyetini tek başına üzerinde topluyor.Bu elbette bir liderlik meselesi... Liderin kendi karakteri kadar devletinin karakteri ve medeniyetinin değerlerinin de rolü var. Belki uzun zaman sonra bu zincirdeki uyum bağlantılanıyor.Bu da dünyayı bağlantılıyor. Tıpkı ecdat yad...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Sosyal konut ve Kanal İstanbulİnşaat sektörünün gücü ve kabiliyetlerine bakarak dünyada en son konut krizi yaşayacak ülkelerden olabileceği düşünülecek Türkiye, son dönemde bir sıkışma yaşadı.Daha birkaç yıl öncesine kadar orta gelir grubunun 30 maaşla içine sinen konutlar alabileceği piyasada rakamlar hızlıca 200 maaşlara kadar fırladı. Tabii orta gelir grubu için denklem böyle bozulunca, alt gelir grubu için konut edinimi hatta ihtimal dışı kaldı.Buna karşın Hükümet, ...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Faizlerimize zorunlu karşılık dâhil değildirHani herkes alışıktır; Türkiye’deki fiyatlara KDV dâhildir. Hatta perakendede KDV hariç mi, dâhil mi, diye sormak dahi lüzumsuzdur. Etiket sistemi bile KDV indirilse fiyatları yapanların indirimi hiç yansıtmayıp kendi lehlerine kullanmalarına imkân verecek şekilde kurgulanmıştır. KDV, belki toptanda daha çok merak konusudur ve pazarlıklara yansıyordur. Ama o dahi yersizdir.KDV gibi fiyatın dışında olup da içinde olabilen başka...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Domates gitmeyecek domatese geleceklerBir süredir istihkak politikalarının tanıtılması gerekliliğinin üzerinde duruyorum. Hem imalat işletmelerinin girdi temini, hem üreticilerin (çiftçilerin) yeni ekin dönemi hazırlıkları, hem de hanehalkının tüketimi için Türkiye’nin istihkak politikaları geliştirmesi gerekiyordu. Çünkü hem ürün kıtlığı hem tedarik zincirindeki zorluklar bunu gerekli kılıyordu.Kendisine yetmediği için değil, herkesin gözü Türkiye’den gelecek ürünlerde...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - OVP ve YEPOrta Vadeli Program (OVP) hafta sonu açıklandı. Böylece 2025’e kadar bir projeksiyon ortaya konmuş oldu ki projeksiyonlardaki rakamlardan çok öngörülere kerteriz alınacak bir çerçeve ortaya çıkması değerliydi. Yeni Ekonomi Programı (YEP) sonrası bekleyişlerdeki belirsizliği gidermede bir ihtiyaç böylece karşılandı.Buna göre gayrisafi yurtiçi hasılanın 2025 itibariyle 1 trilyon dolar seviyesini aşması hedefleniyor. Kişi başı gelirin 12 bin dolar, işsizliğin %9,...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Türkiye: Safe heavenBazı limanlar vardır, fırtınalıdır, bilinmezliklerle doludur. Bu limanlara seyir yapılacaksa çok sayıda faktör üzerine durup düşünmek gerekir. Gene de gözden kaçan değişkenler olur ve bunlar bir felaket getirebilir. O yüzden bu kategorideki limanlara yapılan serüvenin ödülünün göze alınan riski tartacak kadar büyük olması gerekir.Bazen de risk, risk olmaktan çıkar; vazgeçilenler karşısında daha iyisinin elde edilmesi ihtimal dışı kalır. Yani risk, to...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Zafer BayramıTürk, sefer sorumluluğunu bırakmamış olana denir. Malazgirt’ten Dumlupınar’a Afrin’den Trablus’a Kıbrıs’tan Karabağ’a hiçbir zaman da sorumluluğunu bırakmamıştır. Türk’ün devletinin illa ve ancak bir gazi tarafından kurulabilmesi bize bunu anlatır.İstiklalini elinden hiç çıkarmamış olmasının daha iyi bir açıklaması da yoktur. Çünkü bazen ilim sahasında geri düşmüş, bazen kültür sanatta tesir altında kalmış, bazen kıtlık ve zorluklardan geçmiştir. Zaten sefe...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Jackson Hole ve yabancı paraya eksi faizFED’in yıllık toplantı sıklığı ve sayısı dinamik zamanlardan geçerken biraz seyrek ve az görünür. Mesela TCMB gibi her ay toplantı düzenlemez. Yılda 8 olağan toplantı planlar. O yüzden iletişimi biraz daha etkin kullanması gerekir. Mutad olan ve FED temsilcilerinin katıldığı etkinlikler de bu nedenle önem arz eder. Jackson Hole bunlardan birisidir.Her yıl fikir alış-verişi için FED yöneticileri, ABD ekonomisi idarecileri, birçok ü...

Hiçbir para bir diğerine karşı değer kazanmaz. Bir paranın diğerine karşı değeri düşebilir.Yerleşikler için yurtiçi dövizin değerinin düşüşünü arz-talep dinamikleri içinde kaçınılmaz hale gelecek şekilde, bilerek yahut bilmeyerek, örgütleyip bundan kâr elde ettiğini sanmak, sadece saflıktır.Yeterince açık ifade etmiş oldum ama Türkiye’de yıllarca beslenip yerleştirilmiş olan paralara yatırım aracı muamelesi yapma alışkanlığı nedeniyle biraz daha açıklamam gerektiğini tahmin edebiliyorum;Türkiye’...

Yeni Şafak · Yusuf Dinç - Daha ucuza daha az krediMerkez Bankası makro ihtiyati tedbirler kapsamında yeni kararlar aldı. Bu tedbirlerin sonuçlarının neler olabileceği çok merakımızı cezbettiği için değerlendirmek istedim.Öncelikle Merkez Bankasının son dönemde uzun zamandır kullanılmayan kredilere zorunlu karşılık uygulamasını yeniden hayata geçirdiğini, üstüne bir artışla da kredi maliyetlerini yükseltmiş olduğunu hatırlayalım. Bunu yaparken Türkiye’nin, KOBİ’leri ve yatırımları kayırması gerek...

Cari açık, en basit ifadesiyle ülkeye döviz giriş-çıkışının negatif bakiyesidir. Döviz giriş çıkışı mal, hizmet ve sermaye akımlarınca şekillenir. Hesaplama yöntemleri geliştirilmeye devam etse de giriş-çıkış hesabının ölçülemez bir kısmı mutlaka vardır ve bu tutarlar net hata noksan olarak kaydedilir.Cari denge verisi açıklanıp bu kalem dikkat çekici seviyelere ulaştığında üstüne bir gizem, bir gayrimeşruluk havası katılmaya çalışılır ama elbette rasyonel tarafta makul açıklamaları vardır.Net h...

CDS çıkarken Türkiye’nin kendi dinamikleri üzerinden değerlendirirken, CDS düşerken hangi küresel gerekçeleri bulabiliriz diye bir telaş… Ama ne telaş… Tamam, CDS her ekonomi için düşüyor ama Endonezya, Japonya ve Türkiye için bir başka düşüyor. Bu da sadece küresel ölçekte cevapların yetersiz olduğunu ve Türkiye ile ilgili ekonomik gösterge pozitifliklerinin de ele alınması gerektiğini gösteriyor.Türkiye, üretimi, imalatı, büyümesi, istihdamı, ücret artışından yana tavrı, dolaylı vergileri hafi...

Son zamanlarda Türkiye ile diğer ülkeler arasında fevkalade yoğun bir görüşme trafiği var. Saatler süren aramalar ve toplantılar gerçekleştiriliyor. Küresel ve bölgesel istikrar yanında ekonominin de bu toplantılarda ağırlıklı konu olduğu anlaşılıyor. Mesela geçen haftaki Soçi toplantısı bunlardan birisiydi.Cumhur-başkanının Soçi ziyaretinden güvenlik konuları yanında çıkan en önemli iki sonuç, ruble ile enerji ticareti ve Şangay Beşlisi toplantısına katılım konularıydı. Tüm dünyanın ilgisini çe...

Türkiye son günlerde kart harcamalarının arttığını konuşuyor. Kartlı sistemlerle ilgili genel rakamları vereceğim ama yazıda esas olarak harcama artışının nedenlerine odaklanmak istiyorum.Kart, Türkiye’de bankaların hızlı teknoloji adaptasyonuyla herkesin cüzdanına giren bir ödeme aracına dönüştü. Bankaların tanıttığı ilk ödeme sistemi olan banknottan sonra kartlı sistemlerin parayı ikame edip hâkim olacağı düşünülüyordu. Bugün dijital gelişmeler karşısında artık bu denli anlam yüklenmese de kar...

Bizim oralarda meşhur bir laf vardır; Hz. Âdem’i kaldırıp Yahyalı’da değişen bir şey var mı, diye sorsan, yok der, derler.Bugün artık değişimin sürüklemediği hiçbir alan ve hiçbir yer kalmadığıysa bir gerçektir. Fakat değişim sürüklerken sürüklenir de… Küresel ölçekte değişimin sürüklendiği kanalsa düşünce dünyası bir yana araştırma ve geliştirme faaliyetleridir.Araştırma ve geliştirmenin icra edildiği iki önemli mecra vardır; birincisi üniversiteler, ikincisiyse işletmelerdir. Üniversiteleri ba...

Evliya Çelebi’mizin Anadolulu bir sincabın orman imkânlarından bahsederken; Van’dan İskenderun’a, ya da Erzurum’dan Antalya’ya ve yahut Diyarbakır’dan İstanbul’a gibi sonradan çeşitlendirildiği anlaşılan birkaç rotada hiç toprağa basmadan yol alabileceğini kaydettiği söylenir.Gerçekten ilginç görülebilecek bir tespit ama aslında öyle değil. Her ne kadar Mezopotamya’ya, büyük ihtimalle Şattülarap’a, verilen bir paye olsa da Anadolu tarımın başkenti sayılabilecek kadar belirleyici bir coğrafyadır....

Bankaların kârlılıkları üzerine hayli tartışma getirildi. Bankaların yabancı sermayenin eline geçmesi ve ortakların döviz cinsinden getiri bekliyor olması üzerindeyse durulmadı. Hatta neredeyse işin bu kısmına hiç dokunulmadı dahi. Bu es geçiş bile yerli sermayeli bankaların piyasaya hâkim olmasının ne denli önemli olduğunu göstermeye yeter. Çünkü çarpık bir durum olsa da eleştirilmeyecektir.Türkiye, 80 sonrası dönemde bankalarının bir bölümü, kısmen yahut tamamen yabancı sermayeye geçmiş bir ek...

Amerikalı bir NASA astronotuyla yapılan mülakatın kayıtlarından işitmiştim; “ülkemin uzay programı, mekiğin beni öldürmesi riskinden daha önemlidir,” demişti.Yakışıklı bir duruş gerçekten... Bir feda meselesi... Merhum Muhsin Yazıcıoğlu’nun son kongresinde “Zaman fedakârlık yapma değil, feda olma zamanıdır, var mısınız feda olmaya?” dediğini hatırlattı bir arkadaşım. Bakınca bu iki ifadenin aynı yere denk düştüğünü anlıyorum.Bir milletin istiklali fedakârlıklardan çok, fedalarla şekillenir. Feda...

Tüm dünya bir tercihi tartışıyor; para politikası mı, maliye politikası mı? Neredeyse hiçbir ekonomi hem maliye hem para politikalarının ikisini birden işletecek durumda değil. Ya borçlular ya da bugünkü para sisteminin mağdurular. Hatta birçok ekonomi aşırı borçlu olduğu için ne para politikasına ne de maliye politikasına başvurabilir durumda. Tamamen kayıtsızlar.Bana sorularsa ne para politikaları ne de maliye politikaları derim. Para etkisiz olmalıdır görüşüne bugünkü para sisteminin kusurlar...

Enerjide kaynak ve güzergâh çeşitlendirmesi hem enerjiyi ithal eden hem de ihraç eden ekonomiler için stratejiktir. Ancak böylece pazar, güzergâh ve tedarikçi arasında karşılıklı bağımlılıklar azaltılabilir. Tedarikçiyi de gündeme getirdim çünkü sadece enerjiyi alan değil, eğer tek veya az alıcısı varsa satan da bir bağımlılık krizi yaşar.Konu kaynaktan çok güzergâh olunca da Türkiye, jeo-ekonomik önemiyle denklemdeki asıl ülke oluverir. Kuzey-güney-doğu-batı fark etmez. Türkiye’den veya Türkiye...

Türk milleti son birkaç asırdır bedel ödüyor. Topraklarına saldırılarak, değerlerine saldırılarak, ekonomisine saldırılarak sunduğu ve sunmaya çalıştığı adaletin bedeli ödettiriliyor. Kendisine güveni her arttığında, kendisiyle ve kendi değerleriyle ilgili farkındalığı her güçlendiğinde bazen dışarıdaki düşmanları, bazen onların içerideki maşaları harekete geçiyor. Millet yeniden dirilmesin, adalet bihakkın yayılmasın diye her yol deneniyor.Türkiye’nin kimseye düşmanlık ettiği de yok üstelik. He...