Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran’la ticaretin 30 milyar dolara çıkarılacağını açıkladı. Bu hedefi değerlendiren Türk iş inşanları, ticaretin serbestleştirilmesi gerektiğini kaydetti. 2021 sonu itibariyle 7,7 milyar dolar olan iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması için Tercihli Ticaret Anlaşması’na uyulması çağrısında bulunan iş insanları, İran’ın korumacı yaklaşımı nedeniyle tercihli ticaret anlaşması kapsamında olan birçok ürünün alım satımında sorun çıkardığını söyledi.
KAPSAMDAKİ ÜRÜNLERİN 3'TE İKİSİNİN İTHALATI YASAK
İran ile yapılan görüşmeleri olumlu olarak değerlendirdiklerini belirten MÜSİAD İran Temsilcisi Fatih Çayabatmaz, şu an 7.7 milyar dolar seviyesinde olan ticaret hacminin yükselebilmesi için ilk olarak Türkiye’nin İran’dan daha fazla enerji ham maddesi satın alması gerektiğini söyledi. Çayabatmaz, “Doğal gaz alıyoruz, ambargo sebebiyle petrol alamıyoruz. Bunun dışında ciddi bir alışverişimiz yok. İran 2015 yılında kabul edilen Tercihli Ticaret Anlaşması’nın kapsamındaki ürünlerin üçte ikisinin ticaretini ambargolardan dolayı yasakladı. Bu da ticaretimizi durma noktasına getirdi” dedi.
KORUMACI POLİTİKALAR ENGEL OLUŞTURUYOR
- Türkiye’nin İran’a gerçekleştirdiği ihracatın yüzde 80’nin yasaklanan kalemlerden oluştuğunu belirten Çayabatmaz, “Tercihli Ticaret Anlaşması 150 kalemden oluşuyordu. İran özellikle tekstil, mobilya, sağlık, gıda ve kozmetik ürünlerin ithalatını yasakladı. Bu nedenle Türk firmaları üretmiş oldukları tüketime yönelik ürünleri İran’a ihraç edemiyor. İran da bunların ithalatına izin vermiyor ve ambargodan dolayı döviz tahsisi gerçekleştirmiyor. Bu durumun aşılması için İran’ın bol miktarda ülke dışına enerji ham maddesi ihraç etmesi ve bu paralar karşılığında da ithalatı serbest bırakması lazım” çağrısında bulundu.
PETROL ALIMI BAŞLAMALI
Özellikle Türk tekstil ürünlerinin çok beğenilmesine rağmen İran’ın tüm tekstil kalemlerinin ithalatını yasaklamasına dikkat çeken Çayabatmaz, 30 milyar dolarlık ticaret hedefi için şu önerilerde bulundu: “Tercihli Ticaret Antlaşmamızın canlandırılması, antlaşmadaki kalem ürünlerinin sayısının artırılması ve ithalatı yasak kapsamına alınmış ürün ticaretinin serbestleşmesi şart. Ambargoların sonlandırılarak İran ile petrol alımına başlamamız gerektiği kanaatini taşıyorum. Çünkü bizim İran’a yaptığımızın ihracatın garantisi Halkbank’ta toplanan petrol ve doğal gaz paralarıydı. İran’a yaptığımız ihracatın bedeli Halkbank’ta bulunan bu paradan temin ediyordu. Bu sistemi tekrar canlandırabilirsek ticaret hedefine ulaşabiliriz.”
Potansiyel 30 milyar $’ın üzerinde
DEİK Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Osman Aksoy, Türkiye-İran ticaretinin artması için, ticari ziyaretlerin arttırılması, Viyana görüşmelerinde olumlu bir sonuç elde edilmesi ve İran’a uygulanan yaptırımların kalkması gerektiğine işaret etti. Her şeye rağmen diğer ülkelere göre Türkiye’nin avantajlı bir konumda olduğunu belirten Aksoy, “İranlılar ülkemize, Türk markalarına çok ilgi duymaktadırlar. Son yıllarda başta gayrimenkul sektörü olmak üzere, birçok alanda Türkiye’ye yatırım yapılarlar. İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi, liderler arasında belirlenen yıllık 30 milyar dolar ticaret hedefinin çok altında. İki ülkenin potansiyeli göz önüne alındığında, yaptırımların kaldırılması durumunda bu hedefin gerçekleştirileceğine yürekten inanıyorum” diye konuştu.
