Sosyal güvenlik alanında yapılan yeni düzenlemeyle birlikte, bazı sağlık sorunları ya da engelleri bulunan sigortalılar için erken emeklilik imkânı genişletildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen yasa kapsamında, malulen emeklilik ve vergi indirimi ile emeklilik şartlarında önemli değişiklikler yapıldı. Bu çerçevede, yüzde 60 ve üzeri iş gücü kaybı olanlar ile vergi indirimi belgesi bulunan çalışanlar, yaş şartına takılmadan emeklilik hakkı elde edebilecek. Yeni düzenleme, hem mevcut çalışanları hem de engelli bireyleri kapsayarak erken emeklilikte önemli bir kolaylık sağlıyor.
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son düzenlemelerle birlikte, vergi indirimi belgesi bulunan çalışanlar ile yüzde 60 ve üzeri oranında sağlık kurulu raporu alanlar için emeklilik koşulları netleştirildi. Mevzuata göre, vergi indirimi hakkı elde eden engelli çalışanlar belirli prim gün sayısını tamamladıklarında yaş şartına bakılmaksızın emekli olabiliyor. Öte yandan, yüzde 60 oranında iş gücü kaybı bulunan sigortalılar, malulen emeklilik hakkı kapsamında daha erken tarihte aylık almaya başlayabiliyor.
KİMLER BU HAKTAN YARARLANABİLİR?
Engellilik oranı en az yüzde 40 olan sigortalılar vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik imkânına kavuşuyor. Burada yaş şartı aranmazken sigortalılık süreleri 15-20 yıl arası, prim gün sayısı da 3600 ile 4400 arasında değişiyor. Sigortalılık süresi çalışma olmadan geçen zamanı gösteriyor. Burada süre ve prim gün sayısı işe giriş tarihi ve engellilik oranı ile belirleniyor.
BAĞKUR’LULAR ERKEN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Bağ-Kur (4/B) sigortalılarına da 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren engelli olarak erken emeklilik yolu açıldı. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl 3 bin 960 gün, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4 bin 320 gün, yüzde 40-49 arasında olanlar ise 18 yıl 4 bin 680 günden emekli olabilecek.
ENGELLİ MEMURLARA ERKEN EMEKLİLİK
Memurlar da engelli olarak erken emekli olma hakkına sahip. 1 Ekim 2008’den önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olan memurlar en az 5400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor. Eğer memurlar 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlamışlar ve engellilik oranları yüzde 40 ve üstündeyse onlar için de erken emeklilik şartları bulunuyor.
ENGELLİ SSK’LILAR NASIL EMEKLİ OLACAK?
Yeni yasayla SSK'lılar için 2008 öncesi ile 2008 sonrası fark kaldırılıyor. 2008 yılı öncesinde sigortalı olan engelli vatandaşların işlemlerde vergi indirim belgeleri yerine çalışma gücü kaybı oranlarına bakılacak. Daha önce maliye sağlık kurulunun kararı aranırken, yasa çıktığında SGK sağlık kurulunun kararı kabul edilecek. Yenilikler BAĞKUR’luları ve devlet memurlarını kapsamıyor.
EMEKLİLİK HESABI NASIL YAPILIYOR?
Daha önce sağlık sorunları ayrı ayrı değerlendirilip iş gücü kaybı toplanarak bulunuyordu. Şimdi sigortalının yaptığı işle ilgili çalışma gücü kaybına bakılacak ve yüzde 40 şartı aranacak.
EMEKLİLİK ŞARTLARI DEĞİŞİYOR MU?
31 Aralık 2008 öncesi sigorta girişi olanlar için kademeli emeklilik şartları şöyle:
Yüzde 40-49 engellilik oranı olanlar için 18 yıl sigortalılık süresi ve 4100 prim günü aranıyor. Yüzde 50-59 engellilik oranı olanlar için ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3700 prim günü isteniyor.
RAPORU OLANLAR NE YAPACAK?
Halen vergi indirimi raporu olanlar emeklilik başvurularında SGK sağlık kurullarından yeni iş gücü kaybı raporu alacak. Ancak, mevcut rapor ile vergi indiriminden yararlanmaya devam edecek.
5 YIL PRİMLE NASIL EMEKLİ OLUNUR?
Çalışma gücünü yüzde 60 ve üzeri kaybedenler, bunu sağlık kurulu raporuyla onaylattığında 1.800 gün (5 yıl) primle başka şart olmadan emekli olabiliyor. Bu emekliliğe malulen emeklilik deniliyor. 1800 gün primi olan ve çalışamayacak durumda olan sigortalılar SGK'ya müracaat ederek kendilerini bir hastaneye sevk ettiriyor. Hastanede heyet tarafından değerlendirilen sigortalının en az yüzde 60 ve üzerinde bir iş göremezlik raporu alması gerekiyor. Bu rapor SGK sağlık kurulu tarafından da onaylanırsa, sigortalı malulen emekli ediliyor. Böylece emekli maaşı bağlanıyor.
ENGELLİ EMEKLİLİKLE MALULEN EMEKLİLİK FARKI
Engelli emeklilikte oran yüzde 40'dan başlarken, malulen emeklilikte yüzde 60 isteniyor. Engelli emeklilikte engelliliğin sigortadan önce olması gerekirken, malulen emeklilikte sonradan rahatsızlığın çıkması bekleniyor.
Engelli emeklilikte işe giriş tarihine göre yıl ve prim şartı varken, malulen emeklilik için sadece 1.800 gün yetiyor. Engelli emekli olmak isteyenlerin vergi indirimi için çalışıyor olması gerekirken, malulen emeklilikte çalışma şartı aranmıyor.
MALULEN EMEKLİ OLANLAR ÇALIŞIRSA ÇİFT MAAŞ ALABİLİR Mİ?
Vergi indirimi ile emekli olanlar daha sonra çalışmaya devam edip emekli maaşını alabilirken, malulen emekli olanlar çalışmaya başlarsa emekli maaşları kesiliyor.
