Tarih yazıcılığı insanlık tarihinin eski devirlerinden beri süregelen bir gelenektir. Eski Sümerlerdeki destanlar (Gılgamış) Eski Yunan''daki Homeros''un destanları, Heredot''un tarihi bilinen eski örneklerdir.
İslam tarihinde, Kur''ân-ı Kerim''deki ve Hadis-i şeriflerdeki Peygamber Kıssaları, Taberiden başlayarak.tarih yazımının kaynağı olmuştur. İslam Tarih kaynaklarının ekserisi tarihi, yaratılış ve Peygamberler tarihinden başlatır. Hz. Adem''den (A.S) başlayarak, Hz. Resul-i Ekrem''e (S.A.V) kadar tüm peygamberân-ı izâma ilişkin kıssa ve siyerler geniş veya muhtasar bir şekilde anlatıldıktan sonra diğer tarihlere geçilir. İslam tarih yazımında özellikle umumi tarihlerde bu usul gözetilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı tarih yazımlarında da buna genellikle riayet olunmuştur. Peygamberler tarihi, Siyer-i Nebi, Hulefâ Tarihi, Emevi Abbasi Tarihi ve sonrası. Taberi Tarihi,,İbnu''l-Esir''in El-Kâmil Fi''t-Târih''i bunun ilk önemli, örnekleridir. Selçuklu döneminde Sıbt İbnu''l-Cevzî''nin 28 ciltlik "Mir''âtu''z-Zamân Fi Târihi''l-A''yân, İbnu''l-Adîm''in Buğyetu''t-Taleb Fi Tarihi Haleb, Kadı Ahmed En-Nigidî''nin El-Veledu''ş-Şefîk adlı Farsça eseri, Kerîmuddîn Aksarâyînin "Müsâmeretu''l-Ahbâr Ve Müsâyeretu''l-Ahyâr" adlı tarihleri Selçuklular devrindeki bu tarz örneklerin başlıcalarıdır. Hatta bu tarihlerin bir kısmı hılkat-i âlemden ibtidâ ederek yazılmıştır.
Osmanlı döneminde ise, Şükrullah Bin Şihâbiddîn''in Behcetu''t-Tevârîh''i, Nişancı Mehmed Paşa''nın "Siyer-i Enbiyâ-ı İzâm Ve Ahvâl-i Hulefâ-yı Kirâm" adı ile yazdığı tarih, Gelibolulu Alî''nin Künhü''l-Ahbârı, Müneccimbaşı Ahmed Bin Lütfullah''ın Câmiu''d-Duvel Ve Sahâifu''l-Ahbâr''ı gibi eserler yaratılıştan kendi dönemlerine kadar tarihlerin silsilevi şekilde anlatıldığı tarih kaynaklarıdır. Bu anlamda İslam tarihinde, tarih yazımında Yaratılış ve peygamberler tarihinden başlayan ve bu anlamda süreklilik ve devamlılığı esas alan bir usul takib edilegelmiştir. Süregelmiştir.
Batıda ise, Ortaçağ sonlarına kadar, Bible, Kutsal metinler merkezli bir tarih anlayışı ile hareket edilmiş olmasına rağmen, Yeniçağda, Aydınlanma döneminde, Aydınlanma felsefesinin etkisi ile ciddi bir kopuş yaşanmış, özellikle 18. Ve 19 yüzyıllardaki bu kopuş Ansiklopedizm akımının ön alması, Fransız devrimi ile tam bir kopuşa dönüşür. 19. Yüzyılda Pozitivist ve Materyalist felsefenin bu anlamda Historicism''in gelişimi, Charles Darwin''nin Evolution/Evrim teorisinin revaç bulması ile tarih yazımına ilişkin çok farklı temellerin billurlaşmasını sağlar. Evolutionist tarih anlayışı sadece batı tarihi değil, batılıların, oryantalistlerin İslam/Doğu tarihine ilşkin çalışmalarda da kendini gösterir. Sadece evolutinist değil aynı zaman ethnocetric bir temel anlayışın bu çalışmalarda egemen olduğu göze çarpar. H. G. Wells''in "History Of The World"u bu anlamda en başta gelen örnektir.
İslam tarihi boyunca tarih yazımı genellikle vak''a-nüvîslik şeklinde cereyan etmiştir. Bu daha çok Eyyubî, Memlüklü, Selçuklu ve Osmanlı tarih kaynaklarında bu durum gözlemlenir. Vâkıdî''nin Futuhu''ş-Şâm''ı, Belâzurî''nin Futuhu''l-Buldân''ı, Bundari''nin El-Berku''ş-Şâmî, İbn Vâsıl''ın "Müferricu''l-Kurûb Fi Ahbâri Beni Eyyub" adlı altı ciltlik dev eseri, Hazreci''nin Tarihu Devleti''l-Ekrâd''ı, Sevâvî''nin Tarihu Mısr''ı, Ebu Ya''la''nın Tarihu Dimaşk''ı, İmam Abdurrahman Celâleddin Es-Suyutî''nin "Husnu''l-Muhazara Fi Tarihi Mısr Vel''-Kâhire''si, yine İmam Suyûtî''nin "Târihu''l-Hulefâ''sı bu konuda önemli örneklerdir. Osmanlı''da ise Fatih devrindeki bir kısım Farsi, Osmanî manzum tarihler önem arzetmektedir. Kıvâmî''nin Türkçe, Muâlî''nin Farsî manzum tarihleri Fatih devrindeki göze çarpan örnekleridir. Konevî''nin Farsça Tevârih-i Al-i Osman''ı, Şükrullah''ın Farsî Behcetu''t-Tevârih''i,Tursun Bey''in Türkçe Tarihi yine o dönemdeki bilinen tarih kronikleridir.
Daha sonra ise, Aşıkpaşazâde Ahmed Aşıkî''nin Tevârih-i Al-i Osman''ı, Oruç bin Adil''in tarihi, Ruhî Tarihi, Neşrî Mehmed Efendi''nin Cihannümâ''sı, Sadrazam Lütfî Paşa Tarihi Fatih dönemi sonrası bildiğimiz tarih kronikleridir.
Bu Yazıya Devam Edeceğiz
