Terörle anıldığından beri ekonomik potansiyeli unutuldu daha doğrusu üstü örtüldü.
Diyarbakır'ın insan ekilse yetişecek verimli devasa ovalara sahip olduğunu bilmez.
Türkiye'nin en kalabalık on ikinci şehri.
En eski ismi Asur kaynaklarında Amid olarak geçiyor.
ismi, Arabistan'dan göç eden bir kabîleden ortaya çıkmış.
Arabistan'dan gelen
Dicle civârına yerleşince bölgeye “
” mânâsına gelen
ismi verilmiş.
Zamanla Diyarbekir olarak söylenmeye başlanmış. 1937 senesinde Bakanlar Kurulu kararıyla
olarak değiştirilmiş.
Şehrin merkezi yaklaşık 9 bin yıllık bir geçmişe sahip.
Doğuda
, kuzeydoğuda
, kuzeyde
ve
, batıda
ve
, güneyde
ve
illeriyle çevrili.
***
Diyarbakır'ın topraklarının, yüzde 37'si dağlar, yüzde 31'i ovalar, yüzde 30'u platolar yüzde 2'si yaylalardan meydana geliyor.
İl çanak şeklinde bir havzadan ibâret. Bu
ortalama yüksekliği 700 metre.
Diyarbakır, Güneydoğu Torosların kollarıyla çevrilidir. Batısında
Dağları yer alır.
40 bin hektardır.
Dicle Nehri ortadan geçer.
Doğu kısmı daha bereketlidir.
(Ergani) Ovası 15 bin hektar olup etrafı tepelerle çevrilidir.
Ovası 10 bin hektardır.
Ovası 25 bin hektardır.
İlin en verimli ovasıdır. Buğday ve arpa ekilir.
Ovası 18 bin hektar olup, bereketlidir.
Ayrıca 5 bin hektardan küçük olan Lice, Hazro, Çermik, Çüngüş, Piran, Hani, Kulp Şerit ve Dicle ovaları vardır.
En önemli akarsuyu
. Uzunluğu 100 kilometredir.
***
Brüt gelirin yüzde 40'ı tarımdan ve yüzde 10'u sanayiden temin edilir.
Diyarbakır'da
yakın bir alan ekilmektedir.
Başlıca tarım ürünleri ise buğday, arpa, darı, pirinç, mercimek, baklagiller, saf pamuk, tütün, susam ve keten tohumudur.
Son 10 sene içinde sebzecilik çok gelişmiştir. Hıyar, domates, patlıcan, biber, fasulye, kabak ve tâze soğan yetişir.
Türkiye'de yetişen karpuzun yüzde 10'a yakını ve kavunun yüzde 5'i Diyarbakır'da yetişir.
.
350 bin hektara yaklaşan çayır ve mer'aları ile hayvancılığa da çok elverişli.
***
Türkiye'nin hâlihazırda
Siirt'in Batman ilçesi ile Diyarbakır'ın Bismil ilçesi sınırları içinde.
Diyarbakır'da ilk petrol kuyusu 1961'de Shell tarafından açılmıştır.
Senede çıkan 2.5 milyon ton ham petrolün yarısı Diyarbakır'dan elde edilir.
Hazro ilçesinde
, Ergani'de
madeni çıkarılıyor.
Diyarbakır hava ve kara ulaşımı bakımından çok elverişli.
***
Bölgenin
potansiyeli de çok zengin.
Tarihî eserlerin çoğu
medeniyetine ait.
ait Anadolu'nun en eski mabetlerinden biri de burada.
Çin Seddi'nden sonra dünyanın günümüze ulaşan en büyük
. Kalede Artukoğulları, Selçuk, Osmanlı ve Akkoyunlu kitabeleri var.
Anadolu'nun en eski câmisi. Bir sanat âbidesi.
Diyarbakır'ı fethe gelen ve burada şehit düşen
burada yatıyor.
Köprüsü, Silvan yakınlarında Batman Çayı üzerinde târihî bir köprüdür.
Şehri: Eshâb-ı Kehf'de ismi geçen şehir.
Ancak ne turist gelmeye cesaret ediyor ne de turizm yatırımcısı.
***
projesi gerçekleştiğinde bu bölge dünyayı besleyecek kadar ürün çıkarabilir.
yetersizliğinden dolayı üretici
yetinmek zorunda kalmaktadır.
Böyle bir şehir Avrupa'da olsaydı halkı zenginliğiyle anılırdı.
Oysa bizde
ile işsizlik oranı en yüksek bölgelerden biri.
Terör odakları da
besleniyor.
***
Diyarbakır'da açıklanan
işbirliği ile hayata geçirilen Yerel Demokrasi ve Yerel Yönetişim Forumu raporu da bu soruna çözüm olarak hazırlanmış.
Ekonomik kalkınmanın yolu şehirlerin potansiyelini tespit edip harekete geçirmek.
Her şehir kendi gücünü keşfedecek ve devlete diyecek ki: Ya bana yol aç ya da
gölge etme, başka ihsan istemem senden.
Bunun içinde
gerekiyor. Bunun yolu da siyaset-bürokrasi-üniversite-sanayici işbirliğinden geçiyor.
