Sporda yapay zekanın yükselişi, hakemlerin geleceği hakkında endişeleri artırıyor. Gol çizgisi teknolojisinden VAR’a kadar birçok alanda kullanılan yapay zeka, hakem kararlarını şekillendiriyor. Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff, "Yapay zeka maç yönetebilir mi?" sorusuna yanıt verdi. İşte detaylar.
Hızlı tempolu maçlarda hakemlerin bazı kararları, tartışmalara yol açarak turnuvaların kaderini belirleyebiliyor. Yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden video yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar hakem kararlarına yön veren unsurlardan biri haline geldi.
Yapay zekanın hakem kararlarındaki rolü yalnızca futbolla da sınırlı kalmadı. 2000'li yıllarda teniste kullanılmaya başlanan Hawk-Eye teknolojisi, bugün birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini aldı.
Basketbolda ise yapay zeka destekli kameralar, topun saha dışına çıkıp çıkmadığını tespit etmek ve oyuncu hareketlerini izlemek için kullanılıyor. 2009 yılında Thierry Henry'nin elle oynadığı pozisyonun hakemler tarafından fark edilememesi ve Fransa'nın İrlanda'yı eleyerek 2010 Dünya Kupası'na katılmasını sağladı. Bu olay karar alımında video desteğine dikkati çekti.
2022 FIFA Dünya Kupası'nda yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye girdi. Yapay zeka destekli bu sistem, ofsayt kararlarını daha hızlı ve kesin vermeyi amaçlayarak oyunun adil ve akıcı kalmasını sağladı.
Henüz "hakem seviyesinde" değil
Sporda yapay zeka alanında çalışmalarıyla tanınan Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff, yapay zekanın henüz sahadaki bir hakem gibi oyuncuların yüz ifadelerini okuyarak veya el hareketlerini değerlendirerek karar verecek seviyede olmadığını söyledi.
Goff, yapay zekanın nesnel kararlar vermede başarılı olduğunu ancak duyguları okuma konusunda yetersiz kaldığını belirtti. Yapay zekânın insan duygularını anlamakta zorlandığına dikkati çeken Goff, "Bir futbol maçında kırmızı veya sarı kart gerektiren bir pozisyonun değerlendirilmesi, oyuncunun niyetinin belirlenmesi genellikle bir insan hakemin kararıdır. Algoritmalar şu an için yüz ifadelerini okumak veya el hareketlerini analiz etmek gibi konularda yeterince gelişmiş değil." dedi.
Goff, taraftarların hala VAR gibi yapay zeka destekli teknolojilere alışmakta zorlandığını çünkü VAR'a tam anlamıyla güvenmediklerini ve değişikliklere adaptasyonun zaman alabileceğini dile getirdi.
Mevcut konjonktürde taraftarların, insan unsuru olmadan bir robotun hakemlik yapacağına inanmadığını aktaran Goff, ancak uzun vadede bazı kararların insan hakemler yerine yapay zeka tarafından verileceğine alışmak zorunda kalabileceklerini söyledi.
Goff, Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemi teknolojisinin yeterli, hassas hale geldiğinde yapay zekanın daha doğru sonuçlar verebileceğinin ve kararlarının daha az tartışmaya sonuç açarak kabul edebileceğinin altını çizdi.
"Yapay zeka araç mı, tehdit mi?"
Etik açıdan bakıldığında, en büyük endişenin yapay zekanın insanların işlerini ellerinden alması tehlikesi olduğunu belirten Goff, "Spor dünyasında hala insan hakemlerin var olmasını umuyoruz. Ancak dijitalleşme ile birlikte, spor oyunlarının sanal dünyada oynanması daha cazip hale gelebilir. Gerçek sporun, yapay zeka destekli simülasyonlarla tamamen yer değiştirmemesi dileğinde bulunuyorum." ifadelerini kullandı.
"Hakemler belirsizlik yaşıyor!"
Yapay zekanın sporun yanı sıra birçok sektörde iş kaybı endişelerini de beraberinde getirdiğini anlatan Goff "Hakemler de teknolojinin ilerlemesiyle mesleklerinin geleceği konusunda belirsizlik yaşıyor." dedi.
Durumun yalnızca sporla sınırlı kalmadığını ve farklı sektörleri de etkilediğini aktaran Goff, spor alanında çalışan uzmanlara göre yapay zekanın hakemlerin yerini tamamen almayacağını, ancak onlarla birlikte çalışacağı bir modelin daha olası olduğunu düşündüklerini söyledi.
"Umarım hakemlerimiz silinmez"
Gelecek adına karamsar olmadığını dile getiren Goff, "Umarım hala sahada hakemlerimiz olur." diyerek değerlendirmesini tamamladı.
