Dünkü yazımızda yerel idarelerin işe alımlarda ve görevde yükselmelerde uyması gereken etik ilkelerden bahsetmiştik. Bugünkü yazımızda da fayda ümit ederek kaldığımız yerden devam edeceğiz.

Atama ve yükselmelerde her zaman kamu yararı merkeze alınmalıdır

İdareler kurum içi yükselmelerde yatay değil, dikey sınav sisteminin benimsenmesi suretiyle nitelikli personelin görevlendirilmesine özen gösterirler. Kurumda yönetici konumuna gelen ve yeni atanan personelin ilgili görev pozisyonu, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde mevzuata ve teknik bilgiye sahip olmasına özen gösterirler. Bu yönde ortaya çıkan eksiklikleri tespit ederek göreve başlamadan teorik ve pratik eğitimlerle eksikliklerin giderilmesini sağlarlar.

İdareler rasyonel personel yönetimi ile yüksek organizasyonel ve operasyonel verimliliği teşvik edecek sistemleri kurup, işletilmesini sağlarlar. İşte verimlilik ve kurumsal dayanışma sağlanırken; yolsuzluk, hak kayıpları ve etik dışı uygulamaların engellenmesi için personelleriyle birebir görüşme ortam ve şartlarını oluştururlar. Kadroya gerekli yetkinliklere uygun atama yapmak yerine görevlendirme gibi geçici çözümlerden kaçınırlar.

İdareler sözleşmeli personelin istihdam edildiği pozisyonların görev, sorumluluk ve yetkileri ile bu pozisyonlarda çalışanların yetkinlikleri gibi ölçütlerin nesnel kriterler halinde oluşturulmasını ve işe alımların bu ölçütlere göre yapılmasını sağlarlar.

İdareler beşerî sermayenin etkin ve verimli kullanımını desteklemek ve 4/B sözleşmeli personelin alımında değişkenliği önlemek amacıyla adayların ikametgâhlarını dikkate alarak işe alım ve atamaları yapmaya özen gösterirler. İhtiyaç fazlası personel alımına izin vermezler. Bu tip uygulamaların kamu vicdanını zedelediği bilinciyle ve kul hakkı anlayışıyla hareket ederler.

İdareler kamu yararı çerçevesinde, etkinlik ve verimliliği dikkate alarak çalışan istihdamına özen gösterirler. Etkin ve verimli bir çalışma ortamı hedefiyle personeli, uzman olduğu veya verimli olduğu işte görevlendirirler.

İdareler sözlü sınav yapma gerekliliği olması halinde sözlü sınavın merkezi olarak yapılmasını, sözlü sınav ile yazılı sınav arasında belirli bir oranın üzerinde gerçekleşen sapmanın komisyonlar aracılığıyla değerlendirilerek karara bağlanmasını esas alırlar. Mülakatlar mahallinde yapılacak ise nesnel ölçütlerin önceden belirlenmesine; örneğin kamera bulundurma, soru ve cevapların tutanak altına alınması gibi hususlara özen gösterirler.

İstisnai kadrolarla ilgili dikkate alınması gerekenler

İdareler istisnai kadrolara alınan memurları, ölçme ve değerlendirmeye tabi tutulmadan kısa bir süre sonra bir başka memur kadrosuna atayarak yetki verilmesine yönelik girişimlere tevessül etmezler. İstisnai kadrolarla ilgili atama süreçlerini, kamuoyu nezdinde kurumsal güven ve saygınlığı artırmak için önceden ilan ederler.

Kamu görevlileri birinci ve ikinci derece yakınlarını işe almazlar

Kamu görevlileri çıkar çatışmaları konusunda dikkatli olurlar. Kendilerinin ve yakınlarının çıkar sağlayabileceği durumlardan kaçınırlar. Kendilerine yapılan menfaat sağlamaya yönelik teklifleri reddederler ve yetkili makamlara ve amirlerine bildirirler.

Görevini yerine getirirken görevle ilintili herhangi bir hediye kabul etmezler. Görevleri sırasında ve görevleri ile ilişkili olarak kendisi, özellikle birinci ve ikinci derece yakınlarının çıkarlarının söz konusu olabileceği her türlü durumdan kaçınırlar. Çıkar çatışması kapsamına giren menfaatlerden kendilerini uzak tutarlar.

Kamu görevlileri birinci ve ikinci derece yakınlarını işe almaz ve aldırmazlar. İşe alınacak olanlardan, seçilmişlerden ya da kurumdaki birim müdürlerinden herhangi biri ile birinci ve ikinci derece akrabalık ilişkisi olmadığına dair taahhütname alarak ilgilinin özlük dosyasına konulması sağlarlar.

Kamu görevlileri çok sıkı iç denetim yaparak veya yaptırarak, işe alınanların görevlerini belirlenen sorumluluklar çerçevesinde doğru olarak yapıp yapmadıklarını izler, verimli çalışma ortamını sağlayarak vatandaş memnuniyetini en üst düzeyde tutmaya gayret ederler.

Kamu görevlileri kendilerine tahsis edilen araçları, personeli ve imkanları özel işlerinde, özellikle eşleri, çocukları ve diğer aile efradı için kullanmaz/kullandırmazlar.

Çalışanlara ve çalışma ortamına yönelik iyileştirmeler

Yöneticiler ve çalışanlar arasında moral-motivasyon ve performansı artırmak için örneğin, kreş açılması, burs verilmesi vb. uygulamalar yaparlar. Bununla birlikte, yerel yönetimlerin de kamu kurumu olduğu dikkate alınarak, kamu hukuku çerçevesinde iletişim kurulmasına ve aile dayanışması sağlayalım derken, çıkar çatışması gibi etik ihlal/ikilemleri oluşturabilecek uygulamalardan kaçınılmasına özellikle dikkat ederler.

Çalışma ortamlarının iyileştirilmesine katkıda bulunacak şekilde işyeri şartlarını TSE ve Uluslararası Çalışma Örgütü standartlarına ulaştırmak için çözümler geliştirirler. Maiyetindeki çalışanların canlarını kendilerine emanet ettikleri bilinciyle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na ve ilgili diğer mevzuata uygun tedbirleri alır/aldırırlar. Kazalara meydan vermemek için periyodik kontrollerle iş yeri güvenliğini sağlarlar.

Kamu görevlileri kamu hizmetlerini belirlenen kalite, standart ve süreçlere uygun şekilde yürütürler. İyi yönetişimde tecziye yerine taltif ve teşviki esas alırlar. Ödül mekanizması kurmak suretiyle personeli motive ederek sahiplenme, adanmışlık şuuru ve kurumsal kimlik kazandırırlar. Meclis, kurul veya komisyon kararlarıyla belirlenen ücretlendirmelerde mevzuat çerçevesinde eşit işe eşit ücret tahakkuk ettirerek adaletli davranırlar.

Belediyelerin asli görevleri arasında olan işlerin yerine getirilmesinde sözleşmeli personel uygulamasının sakıncaları dikkate alınarak bu kapsamdaki iş ve işlemlerin norm kadrolar haline dönüştürülmesine özen gösterirler.

Kendilerinin veya yönetim birimlerinde görev alan personellerinin görev öncesinde bilgilendirme seminerlerine alınmasını sağlarlar. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunamayacağı, etkin ve verimli davranılamayacağı bilinciyle hareket ederler.

İş tanımlarına uygun objektif performans kriterleri belirleyerek çalışanların verimliliklerini bu kriterler çerçevesinde değerlendirirler. Başarısız olanlara zamanında gerekli ikazları yapar ve iyileşme yönünde önlemler alırlar. İyileşme sağlanamayan durumlarda da iş akitlerinin yasal çerçevede feshedilmesini sağlarlar.

Görevlilerin fazla mesai ile ilgili hak edişlerinin gerekli mevzuat, iç kontrol ve onay mekanizmasına uygun olarak zamanında tahakkuk edilmesi ve ödenmesini sağlarlar. Öte yandan, gerçekten fazla mesai yapmamış personele, kanuni hak edişi dışında, makamın takdir yetkisini kullanarak; merhamet, menfaat, kayırmacılık vb. saiklerle fazla mesai yazdırarak kamu kaynaklarını bu maksatla kullanmazlar.

Hizmet ilişkisinde, çalışanların kişiliğini korur ve saygı gösterirler. Özellikle çalışanların mobbing eylemlerine uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların maddi manevi zararlarının telafisi, benzeri tacizlerin bir daha tekrar etmemesi ve daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri alırlar.

Sosyal amaçlı personel alımında dikkatli olunmalıdır

Belediyelerin doğrudan sosyal amaçlı işçi alımı yaparak kamu kaynaklarını verimsiz kullanması yerine, sosyal entegrasyon ve kalkındırma amaçlı hibe/fon kaynaklarından projeler gerçekleştirerek dezavantajlı grupların kapasitelerini geliştirmek ve girişimcilik ruhunu canlandırmak suretiyle işlendirmeyi amaçlarlar. Birimlerde müdürlük yapacakların rotasyonla yer değişimine tabi olmalarını esas alırlar.

Görüleceği üzere belirlenen ilkelere kimsenin söyleyeceği bir şey olamaz. Ancak ilkelerin belirlenmesi sorunu çözmüyor ama sorunun çözümü için büyük bir kapı aralıyor.