Sirkadiyen ritim, insan vücudunun işleyişini belirleyen doğal bir iç saattir. Gündüz ve geceye bağlı olarak değişen bu iç saat, metabolizma ve sindirim fonksiyonlarımızı da düzenler. Sirkadiyen ritim bozulduğunda vücudun tüm dengesinin değişeceğine dikkat çeken Kanadalı Naturopatik doktor, Dr. Janine Bowring, sabahları 07.00-09.00 saatlerine dikkat çekerek güne sağlıklı başlamanıza yardımcı olacak üç ipucunu açıkladı.
25 yılı aşkın deneyime ve klinik araştırmalara sahip Kanadalı uzman Dr. Janine Bowring tarafından yakın zamanda TikTok'ta paylaşılan bir video vücut anatomisinin iç saati olarak bilinen sirkadiyen ritmi ve insan vücudu için önemini bir kez daha gündeme getirdi. Sözlerine “Sabahları bir fincan kahve içtikten sonra bile tuvalete gitmekte zorlanıyorsanız, kulak vermek isteyebilirsiniz” diyerek başlayan Naturopatik doktor, sabahları güne başlamanıza yardımcı olacak üç ipucunu açıkladı.
İzleyicilere bağırsak düzeni hakkında bilgiler veren Bowring’in ilk tavsiyesi “sabah uyandığınızda sıcak bir şeyler için” oldu. Dr. Bowring, 'Bu, kolonunuzun içeriğini boşaltmasını teşvik etmeye yardımcı olacak' diye açıkladı.
Johns Hopkins Medicine'e göre sıcak içecekler bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olabilir. Bunun nedeni, yüksek sıcaklığın 'sindirim hareketliliğini hızlandırabilmesi' ve eğer sıcak bir kahve veya çay içiliyorsa, kafeinin de sindirimi hızlandırmaya yardımcı olabilmesidir.
Dr. Bowring'in listesindeki bir sonraki ipucunun antik Çin tıbbına uygun olduğunu söyleyen doktor, 'Dışkılama için en iyi zaman sabah 07.00 ile 09.00 arasıdır, dolayısıyla sirkadiyen biyolojinizi gün ışığıyla uyumlu hale getirmek, sabahın erken saatlerindeki dışkılama için çok önemlidir,' dedi.
'En önemlisi, günün aydınlık ve karanlık döngüsüyle sirkadiyen ritim zamanlamasını ayarlamak, yani karanlıkta yatağa girmek ve tabii ki yatmadan önce ekranlardan uzak durmak,' diyen doktor ayrıca 'düzenli uyku hijyeni programı'nın önemini vurguladı. Dr. Bowring, 'Hafta sonları bile güneşle birlikte uyanın ve hava karardıktan hemen sonra yatağa girin' tavsiyesinde bulundu.
Sirkadiyen ritim, vücudun 24 saatlik bir döngüde geçirdiği fiziksel, zihinsel ve davranışsal değişikliklerin doğal döngüsü ve aynı zamanda vücudun iç saatidir.
Sirkadiyen ritim, vücudun 24 saatlik bir döngüde geçirdiği fiziksel, zihinsel ve davranışsal değişikliklerin doğal döngüsü ve aynı zamanda vücudun iç saatidir. Bu iç saat, gündüz ve geceye bağlı olarak değişir. Örneğin sabah güneş doğduğunda beynimizdeki özel bir bölge olan suprakiazmatik nükleus (SCN) ışığı algılar ve vücudumuza "gün başladı" sinyalini gönderir. Bu sayede vücudumuz, gün boyunca enerjik olabilmek için hazırlık yapar.
Gece olduğunda ise yine bu sayede beynimiz uyarılarak melatonin adı verilen bir hormon salgılanır. Uyku kalitesini destekleyen bu hormon sayesinde uykuya geçişimiz kolaylaşır. Sirkadiyen ritim sadece uykumuzu değil, aynı zamanda enerji seviyemizi, vücut sıcaklığımızı ve metabolizmamızı da etkiler. Sabahları vücudumuz daha hızlı metabolizma ile daha yüksek enerji seviyelerine ulaşırken akşam saatlerinde sindirimimiz yavaşlar ve vücudumuz daha fazla enerji depolama eğiliminde olur.
Sirkadiyen ritim hormonları arasında melatonin baştadır ve görevi uyku yapmaktır. Diğer hormon olan kortizol, uyanmayı sağlar ve gündüz çalışır. Bununla birlikte insülin, vazopresyon, leptin ve asetilkolin de metabolizma, enerji ve uyku düzenini dengeleyen diğer hormonlardır.
Sirkadiyen ritim bozukluğunun meydana geldiğini gösteren en belirgin semptomlar uykuya dalmakta güçlük, çok erken uyuma veya uyanma, gün içinde uyku hali, baş ağrısı ve tükenmişliktir. Ayrıca uyku saatinde görülen anormal değişiklikler, ruh hali dalgalanmaları veya enerji seviyelerinde düşüş de önemli göstergelerdir.
Tüm bunlarla birlikte aşağıdaki belirtiler de sirkadiyen ritmin bozulduğuna işaret eder:
