2023’te yapılacak seçimin sonuçları sadece Türkiye içinde bir merak konusu değildir. Bu seçim sonuçları itibarıyla Türkiye dışında başka ülkeleri ve bölgeleri de yakından ilgilendirmektedir. Örneğin Balkanlarda epeyce bir ülke 2023 seçiminin muhtemel sonuçlarına göre şimdiden pozisyon alıyor. Balkanlarda uzun dönemdir geçerli olan gerilimlerin sürekli olarak baskılanması ile sükûnet ortamının devamı temin edilebildi fakat bu hâlin devamı için bile hassasiyet göstermek mecburiyeti vardır. Türkiye’nin 90’lardan sonra bu coğrafyada bir denge unsuru olarak gücünü giderek pekiştirmesinin sahadaki karşılığı tahminlerin ötesindedir. Kukusuz Türkiye’nin seçimi Balkanları da doğrudan etkileyecektir.
Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’yı birlikte anmakta bir sakınca yok. Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni doğrudan ilgilendiren Doğu Akdeniz politikasında büyük adımlar atmıştır. Bu bakımdan Libya’da Ulusal Mutabakat Hükûmetine verilen desteğin tek boyutlu ele alınamayacağı çok açıktır. Bu destek hem Doğu Akdeniz’i hem Kuzey Afrika ülkelerini hem de Afrika’nın derinliklerini yakından ilgilendiriyor. Fransa ve İtalya Türkiye’nin Libya’ya desteğini yakından takip etmektedir. Hatta Fransa, Afrika’daki genel çıkarları bakımından Türkiye’yi bir tehdit olarak görüyor. Dolayısıyla Fransa ve İtalya da Türkiye’nin seçimi ile doğrudan ilgilenmektedir.
Irak’ın ve Suriye’nin kuzeyinden geçerek Doğu Akdeniz’e ulaşması beklenen terör koridorunu tasarlayan ülkeler de 2023 seçiminin sonuçlarıyla yakından ilgileniyor. Başta ABD ve Rusya olmak üzere İngiltere ve İsrail’in de seçim sonuçlarına odaklandığını söyleyebiliriz. Aynı şekilde İran da bu bölgedeki ve Güney Kafkasya’daki varlığı sebebiyle 2023 seçiminin sonuçlarıyla yakından ilgileniyor.
Kafkasya ve Türkistan coğrafyasını da bu seçimin sonuçlarıyla ilişkilendirmemiz gerekir. Türkiye’nin özellikle Güney Kafkasya’da vazgeçilmez bir denge unsuru olduğunu görmemek mümkün değil. Türkiye Güney Kafkasya’da da gücünü zaman içinde pekiştirmiştir. Özellikle Azerbaycan açısından Türkiye’nin varlığı hayatî derecede önemlidir ve 2023 seçiminin sonuçları Güney Kafkasya’yı doğrudan etkileyecektir. Seçim sonuçlarının Türkistan coğrafyasında da ciddî bir karşılığı olacaktır. Türk Devletleri Teşkilatı’nın varlığını daha geniş bir sahayı düşünerek anlamak gerekir. Türk Devletleri Teşkilatı’nın muhtemel etki sahasına Afganistan ve Pakistan’ı da dâhil etmek gerekir. Yaklaşık iki asırlık geçmişi göz önünde bulundurduğumuzda ortaya çıkan coğrafî derinliğin heyecan uyandırmaması mümkün değil.
Türkiye’nin seçim sonuçlarıyla başka ülkelerin yakından ilgilenmesini gayet tabiî bir durum olarak görebiliriz. Seçim tarihi açısından bakıldığında herhâlde Türkiye’nin seçimlerinin bu kadar yakından takip edildiği bir dönem olmamıştır. Bu ülkelerin ve bölgelerin birbirinden çok farklı düşüncelerle Türkiye’nin seçimine odaklandığını söylemeye bile gerek yok. Balkanlardan başlayarak Türk ve İslam coğrafyasının birçok bölgesinde Türkiye’nin yükselişi ile paralel olarak yeni bir durumdan bahsediyoruz. Farklılıkları belirleyen de bu yükseliştir.
Peki, Türkiye’ye içeriden bakan biri için 2023 seçimi ne anlam ifade eder? Türkiye’nin gelecek on yılına dair bir öngörüde bulunabilir miyiz? Örneğin 2030’un dünyasında Türkiye nasıl bir ülke olacak? Kendi içine kapanmak zorunda kalan bir ülke mi ortaya çıkacak yoksa bugünkü birtakım gündem konuları da dâhil olmak üzere eskiye ait sorunların unutulmaya yüz tuttuğu bir ülkede mi yaşayacağız? Örneğin bağımlılık ilişkilerinin devam ettiği bir ülke mi hayal ediyoruz yoksa hem içeride hem dışarıda kendi adına karar verebilen bir ülke mi olacağız? Bu bağlamda 2023 seçiminden bağımlı yapıların da ciddi olarak etkileneceğini söyleyebiliriz. Bu yapıların seçim sürecinde aktif bir rol almaktan kaçınmayacağının görülmesi de bunu göstermektedir. Bu yapıların Türkiye’deki etkileri de oylanacaktır. O hâlde Türkiye’nin vereceği karar hangi yönde olacaktır? Kuşkusuz bu soruların ve benzerlerinin cevabı 2023 seçimi ile verilecektir.
Türkiye’nin 2023 seçiminin çok geniş bir alanda yankı uyandıracağını ilgilenenlerin çokluğundan çıkarmak mümkündür. Hatları keskin bir ayrım yapmakta zorlanabiliriz fakat büyük bir karar anına doğru yaklaştığımız kesindir.
