Sivas'tan doğan, 1355 kilometrelik uzunluğuyla Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum ve Samsun illerinden geçerken, çok sayıda dere ve çayın sularını da toplayarak Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülüyor.
Türkiye'nin en uzun nehri olan 1355 kilometre uzunluğundaki Kızılırmak, Sivas'tan doğup, Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülüyor. AA'nın derlediği bilgilere göre, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ'ın güney yamaçlarından doğan Kızılırmak, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum ve Samsun illerinden geçerken, çok sayıda dere ve çayın sularını da toplayarak Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülüyor. Kızıldağ'ın tepesinin güney yamaçlarından birkaç kol halinde çıkan, İmranlı yakınlarına kadar ayrı akan kollar, İmranlı önlerinde birleşerek Kızılırmak adını alıyor. Zara'ya giren ırmak, Kösedağı eteklerinden gelen Habeş (Arap) Çayı'nı ve Zara Ovası'nın güneyinde Acısuyu aldıktansonra Hafik yönünde akmaya devam ediyor.
Kızılırmak'a, Hafik önlerinde Koruçay ve Acı Irmak, ardından Sivas'ta Tecer Çayı, Mundar Irmak, Mısmılırmak ve biraz daha batıda Yıldız Irmağı bağlanıyor. Yıldızeli topraklarından geçerken Kalın Suyu ile birleşen Kızılırmak'a, Şarkışla'da Kaldırak Çayı, Acısu, Gemerek'te Sızır Çayı, Kasımbeyli Deresi Göksu Çayı dahil oluyor. Deveboynu yöresinde Sivas topraklarına veda eden, başlıca kolları Tecer Irmağı, Devrez Irmağı, Delice Irmağı ve Gökırmak olan ve yağmur-karsularıyla beslenen Kızılırmak, geçtiği yörelerin tarımı ve canlı hayatıaçısından büyük önem arz ediyor. Anadolu'nun ortasında büyük bir kavis çizerek Karadeniz'e dökülen Kızılırmak'ın Zara'ya gelinceye kadar tatlı olan suyunun tuzlanması, Zara'dan sonra başlıyor.
KIZILIRMAK-HALYS YA DA ALİS
Kaynaklara göre, Anadolu'da Türk hakimiyetinden önce, Kızılırmak'a,"Halys" ya da "tuzlu" deniliyordu. Bizans eserlerinde nehrin adı"Halys" ya da "Alis" (Alys) olarak geçiyor. Kızılırmak'ın yayıldığı alanda alçıtaşı ve tuz yatakları bulunan kumlu,kireçli ve ekseriyeti kızıl topraklar geniş yer tutuyor. Nehrinhavzasında pek çok tuz yataklarına da rastlanıyor. Tarihin her dönemine ait izleri bulmanın mümkün olduğu KızılırmakVadisi'nde, kaya mezarları ve eski yerleşim alanları, farklımedeniyetlere ait kaleler ve köprüler, arkeologların ilgisini çekmeye devam ediyor.
NEHRİN ÜZERİNE 6 BARAJ
Üzerinde Kayseri'deki Sarıoğlan (Yamula), Ankara yakınlarındaki Kesikköprü, Kırşehir'deki Hirfanlı, Kırıkkale'deki Kapulukaya ileSamsun'da Bafra Ovası'ndaki Altınkaya ve Derbent Barajları bulunan Kızılırmak, üzerindeki hidro elektrik santralleriyle ülke enerjiüretimine de büyük katkı sağlıyor. Temmuz ve şubat ayları arasında düşük su düzeyinde akan nehir, martayında ise hızla kabarmaya başlıyor ve nisan ayında en yüksek sudüzeyine ulaşıyor. Yetkililer, nehrin özellikle bahar aylarında debisindeki su artışının bubarajlar sayesinde tutulduğunu ve yazın kurumaya yüz tutan Kızılırmak'abaraj kapaklarının açılarak su takviyesi yapıldığını kaydettiler.
KIZILIRMAK DELTASI
Kızılırmak, Karadeniz'e döküldüğü alanın da içinde yer aldığı 56 binhektarlık deltasıyla Türkiye'nin önemli sulak alanlarının başında geliyor.
İrili-ufaklı çok sayıdaki gölü, sazlık alanları, ender subasarçayırları, 12 bin hektarı bulan sulak alanları ve barındırdığı canlıtürleriyle Türkiye'nin önemli doğal sistemlerinden birini oluşturan Kızılırmak Deltası, yaklaşık 140 kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Kışdöneminde bu deltada 100 bin kadar su kuşu konaklıyor.
BARAJ KAPAKLARININ AÇILMASI ÇİFTÇİLERİN UMUDU OLDU
Kızılırmak'ın yaz aylarında suyunun azalması, tarımla uğraşan çiftçileri ve çevresinde hayat bulan canlıları zor durumda bırakıyor.
Çorum'un Osmancık ilçesinden geçen ve çeltik üreticilerinin hayatkaynağı Kızılırmak'ta su seviyesinin iyice düşmesi üzerine,Kırıkkale'deki Kapulukaya Barajı'nın kapakları açıldı. Kapakların açılmasıyla su seviyesinin yükselmesi, Osmancık'ta çeltik işiyle uğraşan çiftçileri sevindirdi. Osmancık Ziraat Odası Başkanı Vedat Küçükgöz, Osmancık ve çevresindeyaklaşık 1300 çiftçinin geçimini çeltik üretimiyle sağladığını, bölgedeüretilen çeltiğin Türkiye ihtiyacının yüzde 15'ini karşıladığını söyledi. Kızılırmak'ın çeltik üreticisinin hayat kaynağı olduğunu ve suseviyesinde dönem dönem görülen azalmaların çiftçileriendişelendirdiğini ifade eden Küçükgöz, "Seviyenin azaldığı dönemlerdeKırıkkale Kapulukaya Barajı'nın kapaklarını açtırıyoruz. Barajkapaklarının açılmasıyla su seviyesinin istenilen düzeye gelmesi,bölgemizdeki çeltik üretimini olumlu yönde etkiliyor" dedi. Küçükgöz, Osmancık'ta yaklaşık 40 bin dönüm alanda çeltik ekimiyapıldığını ve bunun 25 bin dönümünün Kızılırmak'tan yararlandığınıkaydetti.
