Son günlerde pek çok kişi kapı koluna, arabaya ya da bir başkasına dokunduğunda hafif bir elektrik çarpması yaşadığını söylüyor. Sosyal medyada sık sık dile getirilen bu durumun ardında bilimsel bir neden yatıyor: Statik elektrik. Peki neden son zamanlarda statik elektrik çarpmasını daha fazla hissediyoruz? Kıyafetler mi suçlu, yoksa kuru hava mı?
Statik elektrik, farklı maddelerin birbirine sürtünmesiyle oluşan elektrik yükü birikimidir. Örneğin yünlü bir kazak giyip plastik bir sandalyeye oturduğunuzda vücudunuzda yük birikir. Bu yük, iletken bir nesneye (örneğin bir kapı koluna) dokunduğunuzda boşalır ve o tanıdık “çıt” sesiyle birlikte minik bir şok yaşarsınız.
STATİK ELEKTRİK ÇARPMASI EN ÇOK NE ZAMAN GÖRÜLÜR?
Victoria Üniversitesi’nden fizik profesörü John Lekner'e göre, statik yüklenme özellikle kuru havalarda ve sentetik kumaşlarla daha sık görülür. Vücutta biriken voltaj 10.000’e kadar çıkabilir ama akım düşük olduğu için sağlık açısından tehlikeli değildir.
NEDEN ELEKTRİK ÇARPIYOR?
İTÜ Bilişim Enstitüsü'nden bir araştırma görevlisi bu durumu şöyle açıklıyor:
“Kışın havadaki nem azalıyor, bu da yüzeylerde yük birikimini artırıyor. Üstüne halı, kazak, telefon derken vücudumuz adeta küçük bir pil gibi doluyor.”
BU DURUM ZARARLI MI?
Statik elektrik çarpmaları genellikle zararsızdır, ancak sık yaşandığında bazı fiziksel ve psikolojik etkiler bırakabilir:
- Kas ağrıları ve yorgunluk hissi
- Ciltte kuruluk ve tahriş
- Stres ve sinirlilik
STATİK ELEKTRİKTEN NASIL KORUNURUZ?
Bu minik ama can sıkıcı şokları engellemenin birkaç basit yolu var:
Imperial College London’dan Dr. Emily Carter’ın dediği gibi, “Statik elektrik canınızı yakabilir ama sağlığınızı tehdit etmez.” Birkaç küçük değişiklikle bu kış daha az çarpılarak atlatılabilir.
