TÜBİTAK MAM tarafından "Atık Pillerin Bertarafı ve Geri Kazanım Teknolojilerinin Geliştirilmesi Projesi" kapsamında kurulan entegre tesisle, atık pillerin çevre ve insan sağlığına zararlarının önlenmesinin yanı sıra ekonomik kazanç sağlanması bekleniyor.
TÜBİTAK MAM Strateji ve Teknoloji Geliştirme Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Murat Makaracı, artan pil kullanımının, insan sağlığı ve çevre kirliliği için potansiyel tehlike oluşturduğunu söyledi.
Pil yapımı için kullanılan materyallerin hem doğrudan insan sağlığı için hem de çevre için tehlikeli olan ağır metaller içerdiğini ifade eden Makaracı, Türkiye'de birincil kaynaklardan üretimi yapılamadığından sanayinin metal ihtiyacının büyük bir kısmının ithalat yoluyla, çok az bir kısmının da ikincil kaynaklardan geri kazanıldığını dile getirdi.
Makaracı, çevrenin korunmasının yanında sanayinin ihtiyacı olan metallerin düşük fiyatlarla teminin de son derece önemli olduğunu dile getirerek, "Bu nedenle pil geri kazanılması konusunda bir proje TÜBİTAK-MAM tarafından başlatılması düşünülmüştür. Projenin amacı, geri kazanım prosesleri geliştirmek ve böylece ileride çevre sağlığı için çok büyük bir tehdit teşkil edecek olan pillerin bertarafı ve geri kazanılmasını sağlamaktır" diye konuştu.
Pillerin pilot tesiste işlenmesi sonucunda çinko, mangan, kadmiyum ve nikel metalleri, sülfat tuzları ile metalik tozlarının üretilmesinin de amaçlandığını anlatan Makaracı, şöyle konuştu:
"Bu projemiz atık pillerin bertarafı ve geri kazanım teknolojilerinin geliştirilmesi konusundadır. Projemizde müşterek kuruluş olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bulunmaktadır. Projemizin önemi, dünyada ilk entegre tesis olmasıdır hem ayrıştırma hem kırma hem de geri kazanımın yapıldığı ilk tesistir. Dünyaya da yeni bir teknolojiyi sunmuş bulunmaktayız. Türkiye'de bundan başka bir tesis bulunmamaktadır. Türkiye'de toplanan piller, toprağa gömülmekte ya da ayrı yerlerde muhafaza edilmektedir. Bu tesisi kurmakla çevre ve insan sağlığına olan etkileri minimize etmek ve geri kazanımla Türkiye ve dünyaya kazandırmak için yola çıktık. Avrupa ülkelerinde bu sistematik şekilde yapılmaktadır ama entegre şekilde olmamaktadır. Bu dünyadaki ilk tesisin Türkiye'de kurulması ülkemiz açısından bir kazanımdır."
Makaracı, tesiste çinko karbon, alkali ve nikel kadmiyum pillerinden değerli metallerinin geri kazanılacağını belirterek, "Böylelikle çevre ve insan sağlığına olumlu etki yapacak. Önümüzdeki ayda pilot tesisi uygulamaya sokacağız. Proje kapsamında atık pillerin yaklaşık yüzde 90'ını oluşturan çinko karbon, alkali ve nikel kadmiyum pillerinin geri kazanılmasıyla ekonomimize bir artı planlamaktayız" ifadesini kullandı.
Proje kapsamında tesisin imalat ve montajı tamamlandığını aktaran Makaracı, projeden elde edilecek bilgi birikimiyle farklı geri kazanım prosesleri için de katma değer sağlanacağını vurguladı.
Tesisin işletmesini yapacak Exitcom Recycling firmasının genel müdürü Murat Ilgar da atık bilincinin artmasıyla pillerin toplanma oranının giderek arttığını ancak bunun istenilen seviyede olmadığını dile getirdi.
Bir pilin bile toprağa önemli ölçüde zarar verdiğini anlatan Ilgar, Türkiye'de atık pillerin tehlikeli atık sahasına gömüldüğünü bildirdi.
Ilgar, Almanya'da atık pillerin yaklaşık yüzde 100'ünün geri dönüştürülerek ekonomiye kazandırıldığına işaret ederek "Tesisimizin kapasitesi Türkiye'de toplanan atık pil oranından fazla, daha da geliştirilebilir. Pil ve geri dönüşüm olayı, çevre ve insan sağlığı ile ekonomiye ciddi bir katkısı var. Tesis bitti, deneme çalışmaları yapılıyor" şeklinde konuştu.
