Kayseri'de 2017 yılında Yamula Barajı civarında bir keçi çobanının ihbarı üzerine bulunan fosillerin ardından başlatılan kazı çalışmalarının yapıldığı alan 7,7 milyon yıl öncesine tarihlendirildi. Yıllar içinde zürafa, fil, mamut, gergedan, 3 toynaklı atlar, bovit denilen boş boynuzlu koyun, keçi, antilop gibi hayvanlar ile kaplumbağa ve domuz fosilinin de bulunduğu bölge fosil çeşitliliğiyle dikkati çekiyor.
Kızılırmak Nehri üzerine kurulu Kocasinan ilçesindeki Yamula Barajı'nın çevresinde 2018 yılından bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile Kayseri Müze Müdürlüğü Başkanlığında, Prof. Dr. Okşan Başoğlu ve Prof. Dr. Pınar Gözlük Kırmızıoğlu'nun bilimsel danışmanlığında fosil kazıları yürütülüyor.
Yıllar içinde zürafa, fil, mamut, gergedan, 3 toynaklı atlar, bovit denilen boş boynuzlu koyun, keçi, antilop gibi hayvanlar ile kaplumbağa ve domuz fosilinin de bulunduğu bölge fosil çeşitliliğiyle dikkati çekiyor.
Kazı çalışmalarına katılan uzman antropolog Ömer Dağ, Yamula Barajı'nın etrafında çok yoğun şekilde fosil bulunduğunu söyledi.
Çevril, Taşhan, Hırka ve Emmiler lokalitesinde fosil buluntuları olduğunu belirten Dağ, yüzey çalışmasının ardından fosillerin yoğun olduğu noktalarda kazı yaptıklarını ifade etti.
Önceliklerinin büyük fosil parçaları olduğunu anlatan Dağ, "Yüzeye çıkan görüntü varsa hızlı bir şekilde çalışma başlatıp o fosilleri öncelikli olarak kaldırıyoruz. Fosili kaldırmamız tamamen o fosilin büyüklüğüne göre değişiyor. Şu anda bulunduğumuz nokta aslında bizim ana tabaka dediğimiz nokta, yoğun bir şekilde fosil geliyor. Bağırsak dediğimiz iç içe fosiller. Farklı iki noktada bağırsak dediğimiz yoğun buluntular gözlemliyoruz." diye konuştu.
"Çok farklı türlerde örnekler keşfettik"
Alandan çıkarılan fosillerin dikkat çekici olduğunu vurgulayan Dağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biz buraya ilk geldiğimizde megafauna dediğimiz büyük örnekler, baraj suyunun alçalıp yükselmesi ile ortaya çıkmıştı. Biz ilk sene ağırlıklı olarak o fosillerin kaldırma işlemlerini yürüttük. 2019 yılında filin atası denilen insanların mamut diye bildiği ama mamuttan da eski bir örnek bulmuştuk. Özellikle fosillerin tam olması ve büyük olması dikkati çekiyor. Bir de çeşitliliğimiz çok fazla. Çok farklı türlerde örnekler keşfettik. Geçen sene domuz kafatası çıktı. Her sene burası bizi şaşırtıyor, farklı farklı çeşitli türler bekliyoruz. Fosiller buraya sürüklenmiş olabilir, iç içe toplu bir şekilde ölüm gerçekleşmiş olabilir. Burada üstünü açarak onu tespit ediyoruz."
Dağ, kazı alanında üç toynaklı atlara, bovid adı verilen boş boynuzlu gruba ait fosilleri ve gergedan fosillerini gözlemlediklerini, 12 kişilik bir ekiple bunları gün yüzüne çıkarmaya çalıştıklarını dile getirdi.
"Fosil tabakası 7,7 milyon yıllık"
Türkiye'de paleontolojik kazılarda tarihlendirmede sıkıntı yaşandığını ancak tabaka yaşlandırması ile bunu Yamula Barajı civarındaki kazılarda çözdüklerini aktaran Dağ, şunları kaydetti:
"7,5 milyon yıl dediğimizde jeolojik yaşlandırma yapılmıştı. Şimdi argon denilen yöntemle tabaka yaşlandırma yaptık. Şu an Çevril'de bulunduğumuz lokalite 7,7 milyon yıllık. Hırka köy 7,4 milyon yıl öncesine ait bir lokalite. Nokta atış yıl vermek için tabaka yaşlandırma yaptık. Fosilin yoğun olduğu tabakadan hem alt sınır hem de üst sınırdan örnekler, numuneler alarak argon dediğimiz yöntemle buraların yaşlandırmasını net bir hale getirdik. Yaşlandırma konusunda genelde jeolojik yaşlandırma ya da faunal yaşlandırma yapılıyordu. Burada yaptığımız çalışma çoğu paleontolojik kazıya referans olacak bir çalışma oldu. Bu yaşlandırmalarla Orta Kızılırmak Havzası dediğimiz noktayı göstererek yaşlandırmaları artık buraya atfedecekler. Çünkü diğer fosil kazılarında herhangi bir yaşlandırma yapılmamıştı. Onun da en büyük sebebi tabakasının olmamasıydı. Burada hem tabakamız var hem buluntumuz çok yoğun."
