Türkiye'de milyonlarca vatandaşı ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin detayları merak ediliyor. TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, EYT ve asgari ücret hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Akkol, emekli-çalışan arasındaki SGK prim farkının giderileceğini ve KGF ile işverenlere uygun kredi verileceği konusunda Bakan Bilgin'in müjde verdiğini söyledi. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesine ilişkin açıklama yaptı. Akkol, "EYT konusunda hem çalışanların hem işverenlerin beklentilerini karşılayacak çözümlere ihtiyacımız olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Prim gün sayısı ya da hizmet yılı eksik olanlar EYT düzenlemesinden yararlanamayacak mı?
Yararlanacak. Şöyle ki, prim gün sayısı ya da çalışma süresi eksik olanlar; çalışma yılını tamamladıklarında veya eksik prim gün sayılarını tamamladıklarında yani şartları yerine getirdiklerinde EYT’den yararlanıp, emekli olabilecek. Örneğin, 1998 yılının Eylül ayında işe başlayan erkek sigortalı çalışanın 25 yıllık çalışma süresi 2023’ün Eylül ayında doluyor. Dolayısıyla bu çalışan prim gün sayısı eksik değilse EYT düzenlemesinden 2023’ün Eylül ayında yararlanıp, emekli olabilecek.
EYT kıdem tazminatı nasıl verilecek?
TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, EYT'liler çalışmaya devam edecek mi? sorusuna, “Tazminatlar için işverene kredi sağlanacak. SGK prim farkları giderilecek, istihdam sürecek. Kritik sektörlerde emeklilik kademeli olarak yapılacak. TİSK Gerek asgari ücret sürecinde gerek çalışma hayatı ilgilendiren her türlü kanun düzenlemede çalışanların beklentisini önceliği olarak belirtiyor. EYT ile ilgili de benzer bir yaklaşımımız var. Çalışma arkadaşlarımızın refahının ne kadar önemli olduğunu anlatıyoruz. Ben bugün tekrar ifade etmek istiyorum.” dedi.
Erkekler ve kadınların EYT’den yararlanma şartları nedir?
- Prim gün sayısını tamamlamış olsa bile bir EYT'linin emekli olabilmesi için yıl şartını da yerine getirmesi gerekiyor. Yasanın çıkmasından önce sigortalı olanlar için kadınlarda 20 erkeklerde ise 25 yıl bekleme şartı bulunuyor.
- Buna göre kadınlar açısından yıl şartı 8 Eylül 2019 yılında tamamlandığı için bu şart sadece erkeklerde geçerli olacak. Ayrıca 8 Eylül 1997'den önce emeklilik sigortası başlangıcı olan erkekler de bu şartı tamamlandı.
- Gerekli şartlardan biri de prim; 8 Eylül 1999 öncesine dönüldüğünde bile yine en az 5.000 gün prim gerekecek. Bunun dışında yasanın getirdiği prim gün sayısı kabul edilirse bu kez işe giriş tarihine göre 5.000 ile 5.975 gün gerekecek.
- Böylece EYT'li olmasına rağmen primi eksik olanlar açısından emeklilik mümkün olmayacak. Yasanın başvuru süresine göre bu kişilerin primlerini tamamladıklarında emeklilik hakkı doğmuş olacak.
- Burada 3.600 günden kısmi emeklilik hakkı olsa da orada yaş şartı bulunuyor. buna göre kısmi emeklilikte yaş şartı erkeklerde 60 kadınlarda 58'i bulabiliyor.
EYT emekli maaşı nasıl hesaplanacak?
- EYT düzenlemesi nasıl çıkarsa çıksın emekli aylığının miktarı kişiye özel olacak.
- Emekli aylığı hesaplanırken, 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası hizmetler için ayrı ayrı asgari aylık kuralları uygulanıyor.
- 2000 öncesindeki hizmetler için emekli aylığında alt sınır, en düşük prime esas kazancın yüzde 70'inden az olamıyor.
- 2000-2008 döneminde bu oran asgari ücretin yüzde 35'ine düşürüldü. 2008 sonrası dönem için asgari ücretin yüzde 35'i uygulanıyor.
- Bakmakla yükümlü olunan kişiler varsa aylıkları asgari ücretin yüzde 40'ından az olamıyor.
EYT'liler başvuruda bulunduğunda bu üç dönem için ayrı ayrı 'tam aylık' hesaplanacak.
Daha sonra her bir dönemdeki çalışma süresi toplam prim gününe bölünerek o dönem için 'kısmi aylık' tutarı hesaplanıyor.
Üç dönemin kısmı aylığı toplanarak emekli aylığı bağlanıyor.
