Dünyada kenevir üretimi... Kenevir nerelerde üretilir, nasıl kullanılır?
Dünya kenevir pazarı 4 milyar dolar büyüklüğünde
Türkiye'nin üretimine ağırlık vermeye hazırlandığı kenevir, özellikleri ve kullanım alanları ile merak konusu haline geldi. Uyuşturucu yapımında kullanıldığı için dünyanın birçok ülkesinde ekimi yasak olan kenevir, aslında bir endüstriyel bitki. 2017'de 4 milyar doları bulan endüstriyel kenevir pazarının, 2025 yılında 11 milyar dolara çıkması bekleniyor. Kenevir üretim yöntemleri üzerine çalışan ve projesi TÜBİTAK'tan destek alan Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Aytaç, "Bugün dünyada 3 bin farklı üründe kenevir kullanılıyor. Uyuşturucu olamayacak şekilde kenevir üretirsek, Türkiye'nin önü açılır" dedi.
Haber MerkeziDiğer
Kenevirin endüstriyel anlamda üretim ve kullanımı için harekete geçildi.
Türkiye'de uzunca bir süredir ekimi yasak olan kenevir, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının ardından yeniden gündeme geldi. Buna göre, Tarım Bakanlığı bünyesinde kenevirin üretimine yönelik çalışmaların başladığı öğrenildi.
Peki ama yıllardır ekilmeyen ve son yıllarda sınırlı üretimi gerçekleşen kenevir neden tartışma konusu oldu? Gelin birlikte bakalım.
4 milyar dolarlık pazarı bulunuyor
Kenevir akla ilk uyuşturucu yapımı ile gelse bile, sağlık başta olmak üzere birçok alanda kendine kullanım alanı buluyor. Bu özellliği ile endüstriyel bir bitki olan kenevir, ilaç, kağıt, yakıt, kumaş yapımında kullanılıyor. Habertürk'te yer alan habere göre, otomotiv sektöründe de faydalanılan kenevir, petrol ve petrokimya ürünlerine önemli bir alternatif olması ile dikkat çekiyor.
Dünyada 36 ülkede üretimi yapılan endüstriyel kenevirin, küresel pazarının büyüklüğünün ise 2017 yılında 4 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Grand View Research raporuna göre, pazarın büyüklüğünün 2025 yılında 11 milyar dolara çıkması bekleniyor. Başlıca kenevir üreticilerinin de ABD, Kanada, Çin, Hindistan, Japonya, Brazilya, Almanya, Fransa ve İngiltere olduğu açıklanıyor.
2016'dan beri sınırlı üretime izin veriliyor
Uyuşturucu yapımında kullanıldığı gerekçesi ile kenevir, uzun yıllar boyunca Türkiye'de dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde ekimi yasaklanan tarım ürünleri arasında ilk sıralarda geliyor. 2016'da yayınlanan Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Hakkında Yönetmeliği ise, kenevirin üretimine sınırlı olarak izin vermiş durumda.
Bu kapsamda Amasya, Antalya, Burdur, Bartın, Çorum, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Malatya, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak olmak üzere 19 ilde üretiliyor. Söz konusu yönetmeliğe göre, kenevir yetiştirecek üreticilerin Bakanlıktan izin alması ve yalnızca izin verilen bölgelerde ekilen ürünlerin de Bakanlık personelince ayda bir denetlenmesi gerekiyor. Bu noktada, üretilen kenevirin sanayiye yönelik olmasının şart koşulduğunu da belirtelim.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 1988 yılında bin tondan daha fazla olan kenevir tohumu üretimi, 2013'ten beri 1 ton seviyesinde gerçekleşiyor. Ekilen alanlara bakıldığında ise, 2017 yılında 24 dekarlık alanda kenevir ekimi gerçekleştirildiği görülüyor. TÜİK verilerine göre, kenevirin üretim verimliliği 1988'de 35 kg/dekar iken, bu değerin 2017'de 42 kg/dekar'a yükseldiği anlaşılıyor.
REKLAM
'Zararsız' kenevir üretilecek
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Selim Aytaç, THC oranı düşük, bir başka deyişle uyuşturucu olarak kullanılamayacak kenevir üretimi üzerine yaklaşık 2 yıldır çalışmalarını sürdürüyor. Aytaç'ın Türkiye Bilimsel ve Teknoloji araştırma Kurumu (TÜBİTAK) desteği ile yürüttüğü projenin 2020'nin sonunda tamamlanarak patentinin alınması planlanıyor.
Türkiye'de 2017 yılına kadar yıllık ortalama 100 bin ton kenevir ithalatı yapıldığını kaydeden Selim Aytaç, "2018'de döviz kurlarındaki artış fiyatları artırdı ve kenevir ithalatı önemli ölçüde azaldı. Böylece, bu konuda dışa bağımlılığımız da gün yüzüne çıkmış oldu" dedi.
Kenevirin uyuşturucu olarak kullanılmasının söz konusu olmayacak şekilde üretildiği takdirde ekonomiye de önemli katkısı olacağını belirten Aytaç, "Bugün dünyada 3 bin üründe kenevir kullanılıyor. Uyuşturucu olamayacak şekilde kenevir üretirsek, Türkiye'nin önü açılır" ifadesini kullandı.
Türkiye'de uzun yıllardır yasaklı olan ve 2016 yılında 19 ilde yetiştirilmesi kontrollü olarak serbest bırakılan sanayi keneviri bitkisi, bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Tarım Bakanlığımız bir çalışmanın içerisine giriyor ve bu adımları atacağız. Yeniden bunu üreteceğiz açıklamasıyla tekrar gündeme geldi.
Kâğıt, oksijen, ip, urgan, biyopolimer maddeler, enerji, ilaç, gıda, petrokimyanın kullanıldığı her alanda kullanılan ve büyük faydalar sağlayan sanayi kenevirinin tanınmasına katkı sağlaması için çalışmalar devam ediyor.
Kenevirin birçok alanda kullanıldığına değinen ve böyle bir bitkinin kullanımının yasaklanmasının ülkemiz için büyük bir kayıp olduğu yorumunda bulunan Gıda Araştırmaları Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şükrü Karataş, “Sanayi keneviri M.Ö. 2700’li yıllarda Çin’de keşfedildi. 2200 yıldır da Avrupa‘da ve Ortadoğu’da ekimi yapılmaktadır. Türkiye’de ise bu alanda yapılan bu çalışmalar neticesinde kenevir bitkisinin ekimin yaygınlaştırılması ve tarıma kazandırılması amaçlanmaktadır. Sanayi keneviri çok amaçlı kullanılan bir bitkidir. Kullanım alanı bu kadar geniş olan bir bitkinin kullanımının yasaklanmış olması, ülkemiz için ekonomik girdi anlamında büyük bir kayıptır” dedi.
Sanayi kenevirinin sıkıntılı bir bitki olması nedeniyle bilimsel çalışmalarda kullanılamadığına da değinen Prof. Dr. Karataş, “Özelikle ilaç yapımında kullanılan bu bitkinin; tekstil, gıda, tarım sanayinde geniş bir kullanım alanı vardır. Kontrollü bir şekilde bilimsel çalışmaların yapılması da sağlanmalıdır. Dört ayda yetişen bir dönümlük kenevir bitkisi, yirmi beş dönümlük ağacın sağladığı oksijeni sağlıyor. Bunun yanı sıra gıda alanına da baktığımızda kenevirin içinde omega 3, omega 6, omega 9 ve E vitamini bulunmaktadır. Osmanlı döneminde tıp alanında kenevirin, günümüzde kötü amaçlı kullanılması nedeniyle kontrollü ve sınırlı bir şekilde kullanımına izin veriliyor. Nitekim ağırlıklı olarak ilaç sektöründe kullanılan kenevirin diğer sektörlerde de kullanımını yaygınlaştırmamız lazım” açıklamalarında bulundu.
KENEVİR ELLİ BİN ÜRÜNE DESTEK ÇIKIYOR - Kenevir alanında yaptıkları çalışmaları toplumla ve bilim dünyasıyla tanıştırmak istediklerini söyleyen Araştırmacı Yazar Dr. Yalçın Koçak, “2017 yılında yapılan kenevir çalışmalarıyla 1971 yılında yasaklanan ve unutulan bu ürünü Türkiye yeniden keşfetti. Kenevir elli bin ürüne destek çıkıyor. Böylesine çok çeşitli ve iki bin yıllık geçmişi olan bir bitkiyi Anadolu topraklarında yasaklamış olmamız akıllıca değildir. Biz kenevire ‘Yeşil Hazine, Yeşil Enerji’ diyoruz. Bu amaçla yaptığımız panelde; kenevirin ekim alanlarını nasıl büyütebileceğimizi ve kenevirin zararlı imajını nasıl ortadan kaldırabileceğimizi tartışacağız” dedi.
KENEVİR YAĞINDAN İKİ YÜZ ELLİ İLAÇ YAPILABİLİR - Kenevirin yasaklanmasının ekonomiye zarar verdiğini de ifade eden Dr. Koçak, “Kenevirin dişisinden afyon dediğimiz esrar yapılıyor. Kullanım alanının kötüye kullanılması nedeniyle erkek kenevir de 'zararlı' etiketlemesine maruz kalmıştır. Kenevirin erkeği elli bin sınaî ürününde kullanılabilir. Ayrıca yine erkek kenevir yağından iki yüz elli cins ilaç elde ediliyor. Bunlar çok büyük rakamlar. Bugünkü bilimsel toplantımızın amacı, Türkiye’nin kırk yedi yıldır kaybetmiş olduğu bu değeri tekrar kazanmasıdır. Kenevirin kullanımının durdurulması, bakıldığında ekonomimize de zarar vermiştir” dedi.
Dünyada organik tarım furyası başladığını ve yönetmeliğe göre organik tarımda üretilenlerin organik kenevir çuvalında muhafaza edilmesi gerektiğini de ifade eden Dr. Koçak, “Ancak maalesef Türkiye’nin organik çuval fabrikaları yok. Biz tekrar kenevirle birlikte bu kaybettiğimiz sınaî, sanayi ve endüstriyel tesisleri de kazanmak istiyoruz. Amasya’da, Samsun’da Trabzon’da bu alanda fabrikalarımız var. Ancak ham maddemiz olmadığı için kapandı. Afyon Bolvadin’de alkaloid tesislerimiz var. O tesisler bugün Türkiye’nin vergi rekortmeni. Kenevir ekim alanlarını düzenlemeliyiz. Hatta Trakya’yı da bu işin içine sokmalıyız. Avrupa Komisyonu, Bulgaristan’da otuz bin dekarlık kenevir ekimi için fon veriyor. Bizim bunlarla rekabet etmemiz lazım. Trakya’yı kenevir alanında ayrı bir cazibe merkezi haline getirmemiz gerekiyor” yorumlarında bulundu.
Yeşil Hazine: Kenevir
Türkiye'de uzun yıllardır yasaklı olan ve 2016 yılında 19 ilde yetiştirilmesi kontrollü olarak serbest bırakılan sanayi keneviri bitkisi, bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Burada kenevire dayalı yapılması gereken bazı şeyler varsa o ithal ürünlerle yapıyoruz. Ama şimdi yeniden bu alanda inşallah Tarım Bakanlığımız bir çalışmanın içerisine giriyor ve bu adımları atacağız. Yeniden bunu üreteceğiz." açıklamasıyla gündeme geldi. Peki, kenevir nedir? Kenevir nerelerde kullanılır? işte Türk ekonomisinde büyük bir açığı kapatacak kenevire dair tüm detaylar:
