Dünyada kenevir üretimi... Kenevir nerelerde üretilir, nasıl kullanılır?

Kenevirin endüstriyel anlamda üretim ve kullanımı için harekete geçildi.

Türkiye'de uzunca bir süredir ekimi yasak olan kenevir, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının ardından yeniden gündeme geldi. Buna göre, Tarım Bakanlığı bünyesinde kenevirin üretimine yönelik çalışmaların başladığı öğrenildi.

Peki ama yıllardır ekilmeyen ve son yıllarda sınırlı üretimi gerçekleşen kenevir neden tartışma konusu oldu? Gelin birlikte bakalım.

4 milyar dolarlık pazarı bulunuyor

Kenevir akla ilk uyuşturucu yapımı ile gelse bile, sağlık başta olmak üzere birçok alanda kendine kullanım alanı buluyor. Bu özellliği ile endüstriyel bir bitki olan kenevir, ilaç, kağıt, yakıt, kumaş yapımında kullanılıyor. Habertürk'te yer alan habere göre, otomotiv sektöründe de faydalanılan kenevir, petrol ve petrokimya ürünlerine önemli bir alternatif olması ile dikkat çekiyor.

Dünyada 36 ülkede üretimi yapılan endüstriyel kenevirin, küresel pazarının büyüklüğünün ise 2017 yılında 4 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Grand View Research raporuna göre, pazarın büyüklüğünün 2025 yılında 11 milyar dolara çıkması bekleniyor. Başlıca kenevir üreticilerinin de ABD, Kanada, Çin, Hindistan, Japonya, Brazilya, Almanya, Fransa ve İngiltere olduğu açıklanıyor.

2016'dan beri sınırlı üretime izin veriliyor

Uyuşturucu yapımında kullanıldığı gerekçesi ile kenevir, uzun yıllar boyunca Türkiye'de dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde ekimi yasaklanan tarım ürünleri arasında ilk sıralarda geliyor. 2016'da yayınlanan Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Hakkında Yönetmeliği ise, kenevirin üretimine sınırlı olarak izin vermiş durumda.

Bu kapsamda Amasya, Antalya, Burdur, Bartın, Çorum, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Malatya, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak olmak üzere 19 ilde üretiliyor. Söz konusu yönetmeliğe göre, kenevir yetiştirecek üreticilerin Bakanlıktan izin alması ve yalnızca izin verilen bölgelerde ekilen ürünlerin de Bakanlık personelince ayda bir denetlenmesi gerekiyor. Bu noktada, üretilen kenevirin sanayiye yönelik olmasının şart koşulduğunu da belirtelim.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 1988 yılında bin tondan daha fazla olan kenevir tohumu üretimi, 2013'ten beri 1 ton seviyesinde gerçekleşiyor. Ekilen alanlara bakıldığında ise, 2017 yılında 24 dekarlık alanda kenevir ekimi gerçekleştirildiği görülüyor.

TÜİK verilerine göre, kenevirin üretim verimliliği 1988'de 35 kg/dekar iken, bu değerin 2017'de 42 kg/dekar'a yükseldiği anlaşılıyor.

'Zararsız' kenevir üretilecek

Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Selim Aytaç, THC oranı düşük, bir başka deyişle uyuşturucu olarak kullanılamayacak kenevir üretimi üzerine yaklaşık 2 yıldır çalışmalarını sürdürüyor.

Aytaç'ın Türkiye Bilimsel ve Teknoloji araştırma Kurumu (TÜBİTAK) desteği ile yürüttüğü projenin 2020'nin sonunda tamamlanarak patentinin alınması planlanıyor.

Türkiye'de 2017 yılına kadar yıllık ortalama 100 bin ton kenevir ithalatı yapıldığını kaydeden Selim Aytaç, "2018'de döviz kurlarındaki artış fiyatları artırdı ve kenevir ithalatı önemli ölçüde azaldı. Böylece, bu konuda dışa bağımlılığımız da gün yüzüne çıkmış oldu" dedi.

Kenevirin uyuşturucu olarak kullanılmasının söz konusu olmayacak şekilde üretildiği takdirde ekonomiye de önemli katkısı olacağını belirten Aytaç, "Bugün dünyada 3 bin üründe kenevir kullanılıyor. Uyuşturucu olamayacak şekilde kenevir üretirsek, Türkiye'nin önü açılır" ifadesini kullandı.