Türkiye'deki Suriyeliler, ortalama 7 kişinin çalıştığı ve yüzde 60'ı Suriyeli olan 10 binden fazla şirkette kurdu. 3 buçuk milyon Suriyelinin yüzde 7'sine bu şirketlerde iş imkanı sağlanıyor.
Türkiye Ekonomi Araştırmaları Vakfı (TEPAV) tarafından hazırlanan rapora göre, Türkiye'de Suriyelilerin sahip olduğu ya da Suriyeli ortağı bulunan 10 bin kadar şirket bulunuyor. Suriyeli şirketlerin iş sağladığı Suriyelilerin sayısı ise yaklaşık 44 bin kişi civarında.
- Ortalama bir Suriyeli ailenin 6 kişiden oluştuğu değerlendirildiğinde,Türkiye'deki Suriyelilerin yaklaşık 250 binini yani yüzde 7'sinin geçimisöz konusu işletmeler tarafından sağlanıyor.
TEPAV'ın mülakat yaptığı Suriyeli girişimcilerin yüzde 72'si Suriye'deki savaş sona erse bile Türkiye'den ayrılmayı düşünmüyor.
Şirketler 8 ilde yoğunluk gösteriyor
Mülteci odaklı şirketlerin performansını karşılaştırma amacıyla hazırlanan rapora 207 Türk ve 209 mülteci tarafından işletilen 416 şirket katıldı. Anket, mülteci nüfusunun en yoğun olduğu 8 ilde; Gaziantep, Mersin, Hatay, Şanlıurfa, Kilis, Adana, Kahramanmaraş ve Mardin'de gerçekleştirildi.
Raporda, altyapı, ticaret, finans, düzenlemeler, vergiler ve işletme ruhsatlandırmasından yolsuzluk, suç ve kayıt dışılığa, işgücü piyasası entegrasyonuna ve iş yapma konusundaki engellerin algılanmasına kadar bir çok başlık ele alındı.
Başarı sebebiyle dönmek istemiyorlar
Türkiye Ekonomik Politikalar Araştırma Vakfı (TEPAV), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile birlikte, yerel nüfusun bu firmalara yönelik algısını teşhis etmenin yanı sıra, Türkiye'deki mülteci ortak girişimlerin büyüklüğünü ve performansını analiz etmek ve değerlendirmek için bir çalışma yürüttü.
Söz konusu rapor ile faaliyet gösterdikleri çevrede ve mülteci akınının ev sahibi topluluklardaki mülteci olmayan KOBİ'ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) üzerindeki etkilerini değerlendirildi. Raporun sonucuna göre Suriyeli girişimcilerin yüzde 72'si, savaş bittikten sonra bile Türkiye'de kalmak istiyor. Bu nedenle işletmeler “geçici” statüsünde değerlendirilemiyor. Bu kararın ardındaki belirgin sebeplerden biri, Türkiye'deki işletmelerin başarısı oldu.
Dış ticareti olumlu etkiliyor
Suriyeli katılımcıların üçte ikisinden fazlası, Suriye nüfusunun artmasının dış ticaret fırsatlarını olumlu yönde etkilediği fikrinde.
Suriyeli girişimcilerin ekonomi üzerindeki olumlu etkilerine rağmen, işletmelerin yönetiminde ciddi engeller ile karşılaşıyor. Bu engelleri finansmana, vergi oranlarına ve iş kanunlarına erişim olarak sıralamak mümkün.
Rapor ayrıca, Suriyelilerin istihdamı ile ilgili mevcut yasa ve düzenlemelerin, mülteci odaklı şirketleri olumsuz yönde etkilediğini ve Suriyelilerin resmi iş piyasasına entegrasyonunu sınırladığını gösteriyor. Benzer şekilde, anket bulgularının analizi, yerel koşulların ve liderliğin, Suriyeli girişimcilerin belirli illeri diğerlerine göre işlerini açıp yönetme konusundaki tercihlerinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
