Hatay’ın Payas ilçesinde 1574 yılında Mimarbaşı Mimar Sinan tarafından dönemin sadrazamlarından olan Sokullu Mehmet Paşa adına yaptığı külliye aradan geçen 449 yıla rağmen ayakta duruyor. İstanbul-Halep-Şam-Hicaz yolu üzerinde hac ve ipek yolu kervanlarının kesiştiği noktada yer alan külliye, uzun yıllar kervanların konakladığı bir nokta oldu. Kahramanmaraş merkezli iki depremin etkisiyle külliyede yalnızca camiye ait minarenin kubbesinin yıkıldığı görüldü. 449 yıllık külliye uzun yıllar sonra deprem nedeniyle evleri zarar gören depremzedeleri konuk ediyor. Depremin hemen ardından külliyeyi kullanıma açtıklarını ifade eden Payas Belediye Başkan Yardımcısı Mustafa Yıldız, “Burası tarihi eser ve dayanıklı olduğu için depremin ardından insanları barınması için buraya aldık. İkinci gün yaklaşık bin 300 kişiye sıcak yemek verdik” dedi.
Depremzede Raziye Karataş ise “Depremin ilk gününden beri burada kalıyoruz. Devlet bize, kahvaltısı, yemeğiyle ve diğer yardımlarıyla dört dörtlük konforlu bakıyor” şeklinde konuştu.
BURASI HASAR GÖRMEDİ
Külliyenin tarihini anlatan Sarı Selim Cami İmamı Hüseyin Acem, “Bu mekanlar asırlarca hem hac kervanlarına hem de ticaret kervanlarına ev sahipliği yapmış. Şu anda da muhtaç durumda olan depremzede kardeşlerimize depremin ilk gününden itibaren hem barınma hem de yemek ihtiyaçlarını karşılıksız olarak karşılanmıştır. Plan ve projesi mimarbaşı Mimar Sinan tarafından çizilmiş olup alt mimarlar tarafından 1562 yılında temelleri atılmış. 1574 yılında kısmen, 1580 yılında tamamen bitirilerek hac ve ticaret kervanlarına ev sahipliği yapmış.” ifadelerini kullandı.
3 bin yıllık heykeller sapasağlam
Gaziantep’in İslahiye ilçesinde bulunan UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Yesemek Açık Hava Müzesi ve Heykel Atölyesi’ndeki 3 bin 300 yıllık heykeller, hiç zarar görmeden ayakta kaldı. İlçeye 23 kilometre mesafedeki Yesemek Mahallesi de depremlerden etkilendi. 2 evin yıkıldığı, birçok evin hasar gördüğü kırsal mahallede, 110 dönüm alan üzerine kurulu müze ve heykel atölyesi depremin yıkıcılığına rağmen ayakta kaldı.
Bazalt taşından oluşan, ağırlığı 1 ile 10 ton arasında değişen, aslan, dağ tanrısı, savaş arabası gibi figürlerin işlendiği 518 heykelin bulunduğu müzede görevli Ali Çiçek, heykellerin 2 büyük depreme rağmen yıkılmadığını ve sapasağlam ayakta kaldığını söyledi. Çiçek. “Açık hava müzemiz, 110 dönüm alan üzerine kurulu. Bu özelliği ile dünyanın en büyük açık hava heykel atölyesidir. Bu alan içerisinde 518 heykel bulunmaktadır. Büyük bir deprem yaşandı, köyümüzde 2 ev yıkıldı, birçok evde hasar oluştu. Ancak açık hava müzemizdeki eserlerde, herhangi bir zarar meydana gelmedi. Heykellerin hiçbiri, yerinden dahi oynamadı.” dedi.
Titus Tüneli ayakta
Hatay’ın Samandağ ilçesinde, Roma döneminde sel sularını önlemek için bin esire yaptırılan Titus Tüneli ve bitişiğindeki Beşikli Mağara, Kahramanmaraş merkezli depremlerden zarar görmedi. Depremde kentin önemli eserleri arasındaki cami, kilise ve sinagog yıkılırken, bazı tarihi yapılar ise hasar görmedi. Samandağ’da, dağdan gelen suların taşıdığı kum ve çakılların limanı doldurmasını engellemek için Roma İmparatoru Vespasianus’un emriyle 69 yılında yapımına başlanan ve oğlu Titus döneminde 81 yılında tamamlanan Vespasianus-Titus Tüneli yıkıcı depremde ayakta kaldı. Elle yapılan dünyanın en büyük tüneli olarak bilinen 7 metre yüksekliğinde, 1380 metre uzunluğundaki, esirler tarafından inşa edilen tünelde, depremin izleri görülmüyor. Tünelin yaklaşık 100 metre doğusunda bulunan, Beşikli Mağara da sağlam.
