İstanbul’da meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki deprem sonrası pek çok kişi olası daha büyük bir deprem için endişeli. Uzmanlar her ne kadar depremin ne zaman olacağının bilinmeyeceğini söyleseler de fay hatlarındaki hareketleri izleyip, depremin büyüklüğü ve zamanı hakkında sadece bir tahminde bulunanlar da var. Deprem öncesinde doğada belirli değişimler gözlemlendiği hem vatandaşlar hem de uzmanlar tarafından zaman zaman dile getiriliyor. Hayvanların doğadaki değişimleri hissettiği ve bu nedenle huzursuz olup çevreye sinyal verdiği düşünülüyor. Peki deprem öncesi doğada ne gibi değişiklikler yaşanıyor, depremin belirtileri neler, gerçekten doğadaki değişimleri gözlemleyip depremi tahmin etmek mümkün mü?
Ekonomist Dergisi'nin 16-22 Temmuz 2000 tarihli 2000/29 sayılı nüshasında, depremin önceden bilinmesine yardımcı olan göstergeler üzerine yapılmış bir araştırma yayımlandı. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan'ın yaptığı bu araştırmaya göre, depremi önceden haber veren tam 57 farklı gösterge var.
Büyük bir deprem beklentisi içinde değilim
Son yaşanan İstanbul depreminin adından "Büyük bir deprem beklentisi içinde değilim" diye açıklama yapan Ercan’ın 1999 depreminden önce yaptığı ve Ekonomist Dergisi'nin 16-22 Temmuz 2000 tarihli nüshasında yayınlanan bir araştırması doğanın depremi ihbar ettiğini gözler önüne seriyor.
Doğadaki birçok değişimin ipucu olabileceğinin belirtildiği araştırmada doğada ve hayvan davranışlarında meydana gelen değişimlerin, depremin habercisi olabileceğini belirtiyor. İşte o belirtilerden bazıları:
Böcek ve hayvan davranışları (1 saat-3 gün öncesi)
Gökyüzündeki değişimler (1 saat - 1 hafta öncesi)
- Bitki ve ağaç değişimleri (1 - 3 ay öncesi)
- Meyve ağaçları:Erken çiçek açar ve erken meyve verir.
- Ot ve ağaç dalı:Yüzeyleri kızarır, yanar.
- Küstüm çiçeği (mimoza):Gündüz, deprem öncesi pörsür.
Deniz ve göl değişimleri (1 saat - 2 hafta öncesi)
- Yeraltı suları değişimleri (1 saat - 3 ay önceden)
- Su verimi:1 ile 4 litrelik verim artışı olur.
- Basınç artışı:Su basıncında 1-1.5 barlık artış olur.
- Su sıcaklığı:Olağan sıcaklığın 1-2 derece üzerinde ısınır.
- Yeni kaynak:1 ile 2 hafta öncesinden yeni kaynak oluşur ya da var olan kaynak kuruyabilir.
- Su gazları:Karbondioksit, metan ve radon gazı içeriği artar.
- Su tadı:Su acılaşır ya da tatlılaşır.
- Suda koku:Çürük yumurta ve kükürt kokusu gelir.
- Su kimyası:İletkenlik, radon, civa, helyum, karbondioksit artışı gözlenir.
- Kabarcıklar:Su içinde hava kabarcıkları oluşur.
- Dere suları:Kesilir, kurur ya da çoğalır.