Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Yıldırım Demirören, 5 Ocak 2015’te “Yeni kuralın amacı yabancı sınırını kaldırırken yerli oyuncuyu teşvik etmektir. Bana göre, bu yeni kuralın adı artık yabancı kuralı değil, yerli kuralıdır diyerek Türk futbolunda yabancı sınırının kaldırıldığını duyurmuştu. Fatih Terim’in yaptığı çalışmayla hayata geçen kural, o dönemlerde artan yerli piyasasının önüne geçmek için kulüplerin de desteğini kazanmıştı.

Şu anda Süper Lig’de uygulanan yabancı kuralının detayları şöyle;

Kurala göre 18 kişilik maç kadrolarında herhangi bir yabancı sınırı yok. Yani takımlar istedikleri takdirde sahaya 11 yabancı oyuncu ile çıkabiliyorlar ancak 21 kişilik maç kadrosunda 7 yerli futbolcu bulundurmak zorunlu olacak. Bu 7 oyuncunun ise birisi altyapıdan çıkmış olmak zorunda. Öte yandan Türk asıllı olup yabancı milli takımlarda forma giyen futbolcular ise yabancı futbolcu sayılıyor. (Kural değişmeden önce gelen Türk asıllı futbolcular bu kapsama girmiyor)

• 1-14 yerli oyuncu+14 yabancı oyuncu (14’ün üzerinde yabancı oyuncuya lisans çıkartılamıyor)
• 2-21 kişilik maç kadrosunda 7 yerli futbolcu bulundurmak zorunlu.
• 3-Maç kadrosunda bulunan 7 yerli oyuncudan 1’i altyapıdan çıkmak zorunda.
• 4-Türk asıllı olup başka milli takımları seçen futbolcular yabancı sayılacak. (Kuralın konduğu tarihten sonra olanlar geçerli)

Yıldırım Demirören yabancı kuralını bu sözlerle anlatmıştı;

• Yeni kuralın amacı yabancı sınırını kaldırırken yerli oyuncuyu teşvik etmektir. Bana göre, bu yeni kuralın adı artık yabancı kuralı değil "Yerli Kuralı"dır. Çünkü yeni kural, yabancı oyuncuya sınırlama getirmezken, yerli oyuncuya daha fazla yer açmaktadır. Yeni kural kaynaklarımızı yabancı kulüplerin kasalarına değil bizim altyapımıza ve oyuncu havuzuna akıtacaktır. Yeni kural kulüplerimizi "şimdi al, sonra öde" anlayışından uzak tutacak, "önce kazan, sonra al" anlayışına yöneltecektir. Yeni kural UEFA nezdindeki davalarımızı artırmak yerine "oyuncu yetiştirme davamıza" hizmet edecektir.

Özellikle 2017-2018 sezonu başladığı andan itibaren konuşulmaya başlanan kural değişikliği konusunun asıl çıkış sebebi takımların yaz transfer döneminde sürekli olarak yabancı futbolcuya yönelmesiydi. Hatta bu öyle bir noktaya geldi ki Türkiye’nin en büyük kulüplerinden bir tanesi olan Galatasaray, tarihinde ilk kez bir transfer dönemini Türk futbolcu almayarak noktaladı. Bununla birlikte takımların maçlarda yerli futbolculardan daha çok yabancıyı tercih etmelerinin milli takım için de bir sorun teşkil ettiği konuşulmaya başlandı.

Kuralın mimarı olan Türkiye Futbol Direktörü Fatih Terim’in A Milli Takım’daki görevine son verilmesinin ardından kural iyiden iyiye tartışılmaya başlandı. Mircea Lucescu’nun takımın başına geçmesinin ardından alınan Ukrayna mağlubiyeti ise tartışmaları alevlendirdi. Rumen teknik adam, kaybedilen maçın ardından yaptığı açıklamalarla kuralın milli takıma zarar verdiğini düşündüğünü ifade etti. Türkiye’nin Dünya Kupası şansının bittiği İzlanda maçı sonrası yapılan açıklamalar ise tartışmaları zirveye taşıdı.

Milli takıma 15 takımdan oyuncu geliyor. Bir takımdan 3 futbolcu alamıyoruz, bu şekilde takım kuramayız. Kulüpler yerli oyuncu oynatacak ki, biz de başarılı olalım. İki veya üç günümüz var Milli Takım için. Doğal olarak bu oyuncuların oynaması lazım kendi takımlarında. Tabii kayıp hepimiz için çok önemli bir üzüntü yarattı ama yarın önemli bir maçımız var. Yenildiğimiz bu maç sonrası yarın sahada iyi bir reaksiyon vereceğimizi düşünüyorum. 3 önemli hata yaptık ve 3 önemli gol yedik.

Yabancı kuralının değiştirilmek istenme nedenleri;

• 1- Yerli yerine yabancı oyuncuların tercih edilmesi
• 2- Milli Takım havuzundaki futbolcuların yedek kalması
• 3- Altyapılara değer verilmemesi

Türkiye’de günlerdir tartışılan ve üzerinde değişikliklerin yapılması beklenen yabancı kuralı, Avrupa’da da yıllarca tartışma konusu olmuştu. Ancak futbol ülkesi olarak tanımlanan İngiltere, Almanya ve İspanya, sınırlama olmadan da milli takımlarıyla önemli başarılar elde edebiliyor ya da milli takımlarına oyuncu bulmakta zorluk çekmiyor. Türkiye Futbol Federasyonu'nun da incelediği sistemler arasında olan 3 ülkenin kural kitabı, yabancıyı şartlı şekillerde serbest kılıyor.

İngiltere, Almanya ve İspanya’daki yabancı kuralına dair bilgiler şöyle;

İngiltere

• İngiltere’de AB vatandaşı oyuncular serbest, AB vatandaşı olmayanlar için ise son sezonda milli takım maçlarında belli bir forma giyme yüzdesi aranıyor. Sahaya çıkabilecek yabancı oyuncu sayısı sınırsız.

Almanya

• En az 12 Alman futbolcunun kadroda bulunması şartı var. En az 8 futbolcu ise altyapıdan yetiştirilmeli. Sahaya çıkabilecek yabancı oyuncu sayısı sınırsız.

İspanya

• İspanya’da Avrupa Birliği vatandaşı futbolcular yerli statüsünde, AB dışı 3 futbolcu kadroya girebiliyor.

Türk futbolunda yaşanan yabancı kuralı tartışmaları bir çok futbol adamını da konuyla ilgili açıklama yapmaya itti. Büyük kulüpler yabancı sınırının tekrar geri getirilmemesini savunurken bazı teknik adamlar ve kulüp yönetimleri sınırlamanın gelmesinden yana tavır takındı. Sürecin en dikkat çeken açıklamalarından biri de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geldi. Erdoğan, çıktığı bir özel yayında “Futbolda yabancı oyuncu sayısının fazlalığı dezavantaj yaratıyor” sözleriyle fikrini açıkça beyan etti.

İşte yabancı futbolcu konusuna dair yapılan dikkat çeken açıklamalar;

Cumhurbaşkanı Erdoğan

• Kulüplerimiz fazla yabancı oynatmasın. Yabancı futbolcu sınırlaması olmalı. Futbolda yabancı oyuncu sayısının fazlalığı dezavantaj yaratıyor. Milli Takıma da yansıyor bu. Kulüplerimiz hiç mi yabancı oynatmasın? Oynatsın. Ama bu kadar fazla yabancı oynatmasın. Sahada neredeyse yerli futbolcu yok. Ben bunu doğru bulmuyorum. Sayı 6-7'ye çıktığı zaman bu tabi hakikaten bakıyorsun sahaya neredeyse yerli futbolcu yok. Yabancı belli sayıda tutulabilir. O da hem tribünlere farklı bir heyecan getirebilir, yerli futbolcular arasında da rekabet olur. (ATV Özel yayınından – 15 Eylül 2017)

Mircea Lucescu

• Yabancı kuralının değişmesine gerek yok. Kulüpler çok para harcadı. Başka bir çözüm bulunabilir. Türk oyunculara yer bulabilmek adına başka bir şeyler yapılabilir. 14 yabancıya hiçbir şekilde karşı değilim. 14 yabancı varsa, 14 de Türk oluyor. Ama bu dengeyi iyi kullanabilmek güzel. Süper Lig'de kalecilerin %70'i yabancı. Sağ beklerin %15'i Türk. Stoperlerin %25'i Türk. Biraz daha antrenörlerin Türk oyuncularına değer vermelerini rica ediyorum. Türklerin kalitesiyle çok iyi bir milli takım yaratabiliriz. (TRT SPOR Özel yayınından - 26 Ekim 2017)

Fatih Terim

• Bizim istediğimiz Türk futbolcusunun dışarı gitmesi. Türk Milli Takım'ı bu kural başladıktan sonra Avrupa Şampiyonası'na katıldı. Biz bu uygulam 4 sene olarak açıkladık. Kulüpler 'Avrupa'da hiç adil oynamıyoruz' diyorlar. Buyrun istediğiniz kadar oynayabilirsiniz rahat rahat. Şimdi Enes, Emre Çolak ve birçok arkadaşımız oynuyor şuan. Ben yabancı kuralının Türk oyuncular için yapıldığını inanıyorum. 14 türk mecburi. 18 kişilik kadroda mutlaka Türk kaleci zorunluluğu var. Biz bunu yaparken A Milli Takım'da oynama uygunluğunu getirdik. 2019'da bitiyor. Şahsi kanaatim olarak faydalı olduğunu düşünüyorum. İstemiyorsanız almayın. Zorunluluk yok. 6+2'de hatırlarsanız oyuncunun gitmesi için mukavelesinde yapılan fedakarlıklar vardı. Bunlar kalmadı. (Finlandiya maçı öncesi basın toplantısından – 23 Mart 2017)

Yıldırım Demirören

• Yabancı kontenjanı 2019'a kadar geçerli. Şu an için yeni bir düzenleme olmaz sınırsız kaldırılması için. Ancak sezon sonunda yedek kulübesinde bekleyen yabancı sayısı azaltılabilir. Biliyorsunuz bu konuda Sayın Cumhurbaşkanımızın (Recep Tayyip Erdoğan) beyanatları var. Bu beyanatları önemsiyoruz. Cumhurbaşkanımızın sözleri ilk yönetim kurulu toplantımızda sahadaki Türk oyuncu sayısını nasıl artırırız bunun çalışmasını yapacağız. (Riva’da gazetecilerle yapılan sohbetten - 12 Ekim 2017)

Süper Lig’de 2017-2018 sezonunda 18 takımımız da yabancı oyuncu transferine ağırlık verdi. Sahaya çoğunlukla yabancı ağırlıklı çıkan takımlarımızdan Galatasaray, şimdiye kadar oynadığı 9 lig maçında sahaya en çok yabancıyla çıkan takımımız oldu. Sarı kırmızılıların ardından ise Kasımpaşa geliyor. Yabancı yerine en çok yerli tercih eden takımlar ise Yeni Malatya ve Trabzonspor olarak dikkat çekti.

Bilindiği üzere Trabzonspor, altyapısından çıkarttığı Mustafa Akbaş, Yusuf Yazıcı ve Abdülkadir Ömür'e sezon başından bu yana şans verdi. Bordo mavililerde bununla birlikte kaleci Onur Kıvrak, Okay Yokuşlu, Olcay Şahan ve Burak Yılmaz da şans buluyor.

Süper Lig'de en çok Brezilyalı var

Süper Lig kulüplerinin kadrolarında bulunan yabancı oyunculara bakıldığında en çok tercih edilen ülkenin Brezilya olduğunu görüyoruz. Brezilya’nın ardından ise Fransa ve Nijerya geliyor.

Süper Lig kulüplerinde forma giyen yabancıların ülkeleri;

• 1-Brezilya: 28
• 2-Fransa: 17
• 3-Nijerya: 13
• 4-Portekiz: 12
• 5-Romanya: 12
• 6-Hollanda: 12
• 7-Fas: 9
• 8-Gana: 8
• 9-Senegal: 8
• 10-Kamerun: 8