Kovid-19 salgını dünyada mevcut refah rejimlerini yeniden gündeme getirdi. Çünkü sosyal refah
rejimleri salgın
dönemlerinde,
ekonomik ve finansal kriz zamanlarında ve olağanüstü koşullarda sosyal koruma için başvurulacak önemli mekanizmalar olarak öne çıkmaktadır.
Sosyal refah rejimleri sosyal korumanın temelidir.
Sosyal refah rejimleri, sosyal sigortayı, sosyal hizmeti ve sosyal yardımları kapsamaktadır.
Bu nedenle sosyal refah rejimi sosyal sigorta ile yaşam döngüsü risklerini
içeren
hastalık, işsizlik, yaşlılık gibi riskleri azaltan önemli bir araçtır.
Diğer yandan sosyal hizmetler, kendi ihtiyacını karşılamayan birçok dezavantajlı kesime önemli fayda sağlamaktadır. Ayrıca sosyal yardımların ise yoksulluğu azaltan ve yoksulluğu minimum seviyelere getiren önemli bir araç olduğu tartışma götürmez.
Bu nedenle, ülkeler sosyal korumayı sağlayan sosyal refah rejimlerini iyi dizayn edilmeliler.
PEKİ DÜNYADA MEVCUT REFAH REJİMLERİ NELERDİR?
Dünyada farklı sosyal refah rejimleri bulunmakta. Her sosyal refah rejimi ülkelerin toplumsal değerlerinden,
ideolojilerden, entelektüel birikimden, finansal kaynakların durumundan
ve daha birçok faktörden etkilenmiştir.
Mevcut durumda Esping-Andersen tarafından sınıflandırılan ve dolayısıyla uygulanan
üç
farklı sosyal refah rejimi var.
Dünyada uygulanmakta olan refah rejimlerinden birincisi liberal refah rejimidir.
Bu sosyal refah rejimi
Anglo-Sankson model olarak tanımlanmaktadır.
Bu model piyasacıdır yani piyasa mantığına göre işlemektedir. Bu modelde yararlanıcıları
belirlemek için
gelir testi yapılmakta ve yararlanıcıların minimum seviyelerinde sosyal refah rejiminden yararlanması
öngörülmektedir
.
Yani devlet bu alanlarda fazla harcama yapmak istemiyor.
Bu modeli benimseyen
ülkeler
ise ABD, Kanada, İngiltere ve Avustralya’dır.
İkinci sosyal refah rejimi
Bismarkçı ya da kıta Avrupa rejimi olarak tanımlanıyor.
Sosyal refah imkanları vergilerden ziyade sosyal sigorta ilkesine dayanmakta. Bu modelin temel özellikleri ise
şöyle
: Sigortalılar yani
çalışanlar
bir işte çalışıyor, sistemin finansmanı gelire göre derecelendirilen katkı payları ile sağlanıyor ve ödenecek katkı payları ücretlere veya maaşlara dayalı olarak belirleniyor.
Bu model evrensel bir sağlık sigortası sağlamıyor.
Avusturya, Almanya, Fransa ve Belçika bu refah rejimine örnek sistemlere sahiptir.
Üçüncü
sosyal refah rejimi ise sosyal demokrat veya İskandinav modeli olarak tanımlanmaktadır.
İskandinav modeli, bir kamu sektörü ile karakterize edilir. Bu modelde ülkeler vatandaşlarına refah hizmetleri ve sosyal güvenlik koruması sağlar. Birçok sosyal yardımın ve hizmetin verilmesi konusunda cömert bir sistemdir.
Bu nedenle, bu sistemde refah rejimlerinin temelini oluşturan sosyal politikalar
benzersiz etkilere sahiptir ve aynı zamanda farklı toplumsal sonuçlara etki eder. Özellikle insani gelişme endekslerinde
bu sistemi uygulayan
ülkelerin öne
çıkmalarında bu sistemin önemli bir katkısı olduğunu ifade etmek gerekir.
Bu sistemi uygulayan ülkeler ise
Danimarka, Norveç ve İsveç’tir.
TÜRKİYE’DE SOSYAL REFAH REJİMİ
Türkiye’deki sosyal refah rejimi tüm rejimlerden bir parça etkilenmiştir. Türkiye’deki sistem,
sosyal yararlanıcıları belirlemek için gelir testi kullanan liberal bir sistemdir. Ancak,
çalışanların sağladıkları katkı payları kıta Avrupa sistemine,
dezavantajlı kesimlere sağlanan hizmetler ve özellikle de sağlık hizmetleri açısından İskandinav modeline benzemektedir.
Bu nedenle, Türkiye’yi herhangi bir sosyal refah rejiminde sınıflamak gerçekten zor.
Dolayısıyla, ihtiyaç sahibi kişilere verilen yardımların ve sağlanan sosyal hizmetlerin
artık yoksulluğu azaltmanın yanında sosyal refah sistemi oluşturma açısından da önemli bir başlangıç olması gerekmektedir.
#Kovid-19
#Sosyal refah
#Rejim
#Ekonomi
#Türkiye
#Hizmet
3 yıl önce
Nasıl bir sosyal refah rejimi?
Tevradî bir mitin Kur’anî bir kıssa ile tashihi
i-Nesli anlaşılmadan siyaset de olmaz, eğitim de…
İç talebe ilişkin öncü göstergeler ilave parasal sıkılaştırmaya işaret ediyor!
Enerjide bağımsız olmak
Târihin doğru yerinde durmak
